ΣΑΝ ΣΗΜΕΡA

1893

Γεννιέται ο Σοβιετικός ποιητής και καλλιτέχνης Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, μέλος του Κόμματος των Μπολσεβίκων από το 1908.

Ο ενθουσιασμός του για την επανάσταση του 1917 θα εκφραστεί από την αρχή: «Αυτή είναι η δική μου επανάσταση. Πήγα στο Σμόλνι. Δούλεψα. Έκανα κάθε είδους δουλειά».

Το 1919 εργάζεται στα Παράθυρα του Τηλεγραφικού Πρακτορείου Ρωσίας (ΡΟΣΤΑ) εκλαϊκεύοντας με καλλιτεχνικό τρόπο τους σκοπούς της επανάστασης. Βρίσκεται στην ακμή της δημιουργίας του. Η ποίηση («150.000.000», «Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν» κ.ά.), το θέατρο («Μυστήριο Μπουφ», «Ο κοριός» που ανέβηκε από τον Μέγερχολντ σε μουσική Σοστακόβιτς), η σάτιρά του, αγγίζουν τον επαναστατημένο λαό, που τοποθετεί τον Μαγιακόφσκι στο υψηλότερο βάθρο της συνείδησής του. Ανάμεσα στα ποιήματα αυτής της περιόδου είναι η «Ωδή στην Επανάσταση» και το «Αριστερό Εμβατήριο».

Ο Μαγιακόφσκι καταγράφεται στη συνείδηση των ανθρώπων ως ο ποιητής που οραματίστηκε και περιέγραψε όσο λίγοι το φωτεινό μέλλον της ανθρωπότητας. Σίγουρα, το αστραποβόλο έργο του Μαγιακόφσκι είναι μια από τις πρόνοιες που φροντίζει να κρατά η Ιστορία για τις μεγάλες στιγμές της. Με τα σπουδαία ανθρώπινα γνωρίσματα της ποίησής του διασφαλίζεται η διαχρονικότητά της, η αθανασία της.

Πηγή : ALT.GR

7 – 7 – 1887

Γεννιέται ο Μαρκ Σαγκάλ, Γάλλος ζωγράφος, από τους πιο διακεκριμένους του σουρεαλιστικού ρεύματος.

Ο Σαγκάλ, εβραϊκής καταγωγής, γεννήθηκε στη Ρωσία και τα πρώτα έργα του αποτύπωναν τις μνήμες του από τα χωριά της ρωσικής υπαίθρου.

Το 1923 πήγε στη Γαλλία και το 1936, όταν ο ναζισμός προχωράει στις πρώτες εκκαθαρίσεις κατά των Εβραίων, πηγαίνει στις ΗΠΑ.

Μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ξαναγύρισε στη Γαλλία. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους και σχεδιαστές του 20ού αιώνα. Η ζωγραφική του Σαγκάλ διακρίνεται από το χιούμορ και τη φαντασία του δημιουργού, αλλά και από μια έξοχη ποιητική έμπνευση.

Πηγή : ALT.GR

7 – 7 – 1860

Γεννιέται ο Αυστριακός συνθέτης Γκούσταβ Μάλερ (Gustav Mahler).

Έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ύστερο – ρομαντικούς συνθέτες, αν και η μουσική του δεν έγινε ποτέ πλήρως αποδεκτή από το μουσικό καθεστώς της Βιέννης κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Τα έργα του χαρακτηρίστηκαν αρχικά ως «εκκεντρικά», ενώ κατά άλλους εξέφραζαν το γερμανικό μοντερνισμό, ωστόσο μόνο κατά την τελευταία δεκαετία της ζωής του γνώρισαν ευρύτερη απήχηση.

Ο Μάλερ συνέθεσε κατά κύριο λόγο συμφωνίες και λήντερ (Lieder=τραγούδια), ωστόσο η προσέγγισή του στο τελευταίο αυτό είδος κατέστησε συχνά δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ των ορχηστρικών ειδών του Ληντ, της συμφωνίας και του συμφωνικού ποιήματος.

Πηγή : ALT.GR

Πηγή : ALT.GR

6 – 7 – 1907

Φρίντα Κάλο. 118 χρόνια από τη γέννησή της

«Πόδια, γιατί σας χρειάζομαι, αφού έχω φτερά να πετάω;»

Μια ζωή γεμάτη αίμα, πάθος, πολιτική και τέχνη. Ανέτειλε μια τέτοια μέρα, 6 Ιούλη του 1907, και εξελίχθηκε σε έναν διαρκή αγώνα μεταξύ σάρκας και ψυχής, σώματος και συνείδησης. Αν η Μάρλεν Ντίτριχ έδωσε στο ανδρόγυνο στιλ αίγλη και η Γερτρούδη Στάιν έδωσε στη λέξη «μοντέρνο» τον πρώτο παλμό, η Φρίντα Κάλο κατάφερε να μετατρέψει την τέχνη σε μανιφέστο ζωής. Υπήρξε μια προσωπικότητα πονεμένη και πανίσχυρη.

Εζησε μια ζωή που την τράνταξε κυριολεκτικά. Αν και γεννήθηκε το 1907 στο Μεξικό, δήλωνε ότι γεννήθηκε το 1910, την ίδια χρονιά με τη Μεξικανική Επανάσταση. «Ηθελα να συνδεθώ με την επανάσταση, να με θυμούνται μαζί της», είχε πει. Σε ηλικία 6 ετών προσβάλλεται από πολιομυελίτιδα και μένει με το ένα πόδι πιο λεπτό από το άλλο.

Στα 18 της, ένα φρικτό τροχαίο δυστύχημα με τραμ καθορίζει για πάντα τη ζωή και το έργο της. Σίδερα διαπερνούν τη λεκάνη της. Το σώμα της γίνεται θρύψαλα. Περισσότερες από 30 χειρουργικές επεμβάσεις, ατέλειωτες ώρες στο κρεβάτι και κορσέδες από γύψο – πάνω στους οποίους ζωγραφίζει τον εαυτό της, το σύμπαν και τον πόνο.

Η ζωγραφική ως κραυγή

Η Κάλο δεν ήταν απλώς ζωγράφος. Δεν είχε απλώς μια ριζοσπαστική «ματιά» πάνω στη ζωγραφική. Ηταν η πρώτη θεραπεύτρια του εαυτού της. Αυτοδίδακτη, αλλά με ενστικτώδη δύναμη, γίνεται η μούσα του εαυτού της, ζωγραφίζει τον εαυτό της ξανά και ξανά, γιατί, όπως έλεγε: «Είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα».

Μέσα από το έργο της, που συνδυάζει τον σουρεαλισμό, τη λαϊκή μεξικανική τέχνη, τα φολκλόρ μοτίβα, την πολιτική και τις προσωπικές της εμπειρίες, είναι η πρώτη που μιλάει με εικαστικό τρόπο για τον γυναικείο πόνο, την αποβολή, την αδυναμία, τη σεξουαλικότητα, την αναπηρία. Πολλά έργα της θεωρήθηκαν σοκαριστικά – κυρίως από άνδρες κριτικούς.

Ενα από τα πιο συγκλονιστικά είναι το «Henry Ford Hospital», στο οποίο απεικονίζεται ξαπλωμένη αιμόφυρτη σε ένα κρεβάτι, κρατώντας στο ένα χέρι το έμβρυο που έχασε. Σχοινιά την συνδέουν με σύμβολα της μητρότητας, της επιστήμης, του πόνου. Δεν υπάρχει προηγούμενο.

Η σχέση με τον Ριβέρα και το Κομμουνιστικό Κόμμα

Ο έρωτάς της με τον κομμουνιστή ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα κρατάει 20 χρόνια και είναι όσο συναρπαστικός, όσο και καταστροφικός. Παντρεύονται το 1929, χωρίζουν το 1939 και ξαναπαντρεύονται το 1940. Ενας περιπετειώδης γάμος με απιστίες, πάθος, αλλά και αμοιβαία λατρεία. Η Κάλο έβλεπε τον εαυτό της ως κομμουνίστρια μέχρι το μεδούλι. Από νεαρή ηλικία εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού.

Σε μια ημερολογιακή καταχώρηση το 1951, γράφει στο ημερολόγιό της: «Πρέπει να αγωνιστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να διασφαλίσω ότι τα λίγα που μου επιτρέπει η υγεία μου να κάνω, θα ωφελήσουν και την Επανάσταση, τον μόνο πραγματικό λόγο για να ζω».

Το 1954, λίγους μήνες πριν πεθάνει, παρευρίσκεται – παρά τους ακρωτηριασμούς της – στην τελευταία πολιτική πορεία της ζωής της, ξαπλωμένη πάνω σε φορείο και φωνάζοντας: «Viva el comunismo!». Μια βδομάδα μετά, «φεύγει» από τη ζωή, στα 47 της.

Στο ημερολόγιό της περιλαμβάνονται σουρεαλιστικά σχέδια, πολιτικά μηνύματα και βαθιά ποιητικά αποσπάσματα, όπως αυτό: «Ελπίζω η έξοδος να είναι χαρούμενη και ελπίζω να μην επιστρέψω ποτέ».

Αγαπούσε τα ζώα, ιδιαίτερα τους πιθήκους και τα παγώνια. Είχε κατοικίδια μαϊμούδες, παπαγάλους και ένα ελάφι που ονόμαζε Granizo. Φορούσε παραδοσιακές φορεσιές Tehuana.

Ο Μπρετόν κάποια στιγμή την εντάσσει στους σουρεαλιστές ζωγράφους. Εκείνη αντιδρά: «Νόμιζαν ότι ήμουν σουρεαλίστρια, αλλά δεν ήμουν, ποτέ δεν ζωγράφισα τα όνειρα. Ζωγράφισα τη δική μου πραγματικότητα». Το 1939 η γκαλερί Louver στο Παρίσι αγοράζει το έργο της «The Frame», το πρώτο έργο Λατινοαμερικανής καλλιτέχνιδας που μπαίνει στη συλλογή του. Η Φρίντα όμως μισεί την παρισινή ελίτ: «Οι Ευρωπαίοι είναι κουλτουριάρηδες, αλλά δεν έχουν ιδέα για τον πραγματικό πόνο», λέει.

Η Κάλο σήμερα

Η Κάλο, αν και υμνείται ως φεμινιστικό είδωλο και η εικόνα της είναι σε αφίσες, μπλουζάκια, τατουάζ, αν και τα έργα της φτάνουν σε εξωπραγματικές τιμές, παρ’ όλα αυτά, κάτω από την εμπορευματοποίηση, καταφέρνει να μετατραπεί σε παγκόσμιο σύμβολο – όχι μόνο καλλιτεχνικό. Δεν είναι το παράδειγμα μιας «γυναικείας εμπειρίας» μέσα σε μία «κυρίαρχη πατριαρχική αφήγηση», όπως προσπαθούν να την παρουσιάσουν τα διάφορα αστικά ρεύματα.

Το έργο της είναι καθαρά πολιτικό. Κάτω από μία εκκεντρική περσόνα με ένα σφυροδρέπανο, αναπνέει μια γενναία γυναίκα, που έχει μετατρέψει τον πόνο σε πολιτική πράξη, που έχει κάνει την αναπηρία ποίηση και που ζει με την καρδιά της γεμάτη επαναστατική φλόγα. «Δεν είμαι άρρωστη», έλεγε. «Είμαι σπασμένη. Αλλά είμαι χαρούμενη που ζω όσο μπορώ να ζω».

Η Φρίντα δεν ήθελε οίκτο. Ηθελε να καίγεται. Και να μην σβήνει ποτέ. «Ανησυχώ για την τέχνη μου», δήλωνε. «Περισσότερο απ’ όλα θέλω να την μεταμορφώσω σε κάτι χρήσιμο για το κομμουνιστικό επαναστατικό κίνημα. Μέχρι τώρα ζωγράφιζα μόνο μια πιστή απεικόνιση του εαυτού μου, όμως είμαι πολύ μακριά από το έργο που θα μπορούσε να υπηρετεί το Κόμμα. Πρέπει να παλέψω με όλη μου τη δύναμη για να συνεισφέρω τα λίγα που μου επιτρέπει η υγεία μου στην επανάσταση. Τον μόνο πραγματικό λόγο για να ζω…».

Η γυναίκα αυτή, μέσα από τη ζωγραφική της, ούρλιαξε ενάντια στην καταπίεση του λαού, στην αδικία, στην εκμετάλλευση, στην αποικιοκρατία, αφομοίωσε δημιουργικά τα πολιτισμικά στοιχεία των ιθαγενών πληθυσμών της πατρίδας της και λίγο πριν πεθάνει, σε κείμενά της, ανέφερε ότι η μελέτη του διαλεκτικού υλισμού την έκανε να καταλάβει όλα τα παραπάνω.

«Η επαναστατική πάλη είναι πόρτα ανοιχτή στην ευφυία»

Το 1953, έναν χρόνο πριν πεθάνει και μετά τον ακρωτηριασμό του δεξιού ποδιού της, γράφει στο ημερολόγιό της: «Πόδια, γιατί σας χρειάζομαι, αφού έχω φτερά να πετάω;». Στην κηδεία της, το φέρετρό της σκεπάζεται με τη σημαία του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Kρατάμε τα λόγια της:

• Μη χτίσεις ένα τείχος γύρω από τον πόνο σου. Μπορεί να σε καταβροχθίσει από μέσα.
• Ζωγραφίζω λουλούδια για να μην πεθάνουν.
• Τίποτε δεν αξίζει περισσότερο από το γέλιο. Είναι δύναμη το να μπορείς να γελάς, να αφήνεις τον εαυτό σου να νιώθει ελαφρύς. Η τραγωδία είναι το πιο γελοίο πράγμα.
• Επινα γιατί ήθελα να πνίξω τις στεναχώριες μου. Αλλά τώρα αυτές οι άτιμες έχουν μάθει να κολυμπάνε.
• Αγάπα κάποιον που να σε κοιτά σαν να είσαι κάτι το μαγικό.
• Στο τέλος της ημέρας, μπορούμε να αντέξουμε πολλά περισσότερα απ’ ό,τι νομίζουμε ότι μπορούμε.
• Ο πόνος, η χαρά και ο θάνατος δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια διαδικασία για την ύπαρξη. Η επαναστατική πάλη, σε αυτή τη διαδικασία, είναι μια πόρτα ανοιχτή στην ευφυία.

Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ

Πηγή : Ριζοσπάστης 5 – 6 / 7 – 2025

6 – 7 – 1907

Γεννιέται η Μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο (Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderón).

Το έργο της ήταν επηρεασμένο από τη βασανιστική της ζωή, καθώς το σώμα της είχε πληγεί ανεπανόρθωτα ύστερα από ένα δυστύχημα με λεωφορείο στα 15 της που την είχε αφήσει σχεδόν παράλυτη και της προκαλούσε ανυπόφορους πόνους και από τον προβληματικό γάμο της με τον διάσημο Μεξικάνο ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα.

Έτσι, η Κάλο ανακάλυψε τη σουρεαλιστική έκφραση μέσα από βιωματικές καταστάσεις και η ιδιότροπη τέχνη της, από ζωντανά σχέδια και χρώματα, είχε ένα χαρακτήρα ανακουφιστικό, σχεδόν εκτονωτικό.

Πηγή : ALT.GR

1959

Πεθαίνει ο Γερμανός ζωγράφος Τζορτζ Γκρος (Georg Ehrenfried Groß).

Έγινε γνωστός για τις καρικατούρες της ζωής στο Βερολίνο κατά τη δεκαετία του 1920 που δημιούργησε.

Ήταν βασικό μέλος του Νταντά του Βερολίνου και της τάσης της Νέας Αντικειμενικότητας κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Το 1932 έφυγε από τη Γερμανία για τις ΗΠΑ, όπου συνέχισε να δημιουργεί και να διδάσκει.

Πηγή : ALT.GR

5 – 7 – 1914

Γεννιέται η μεγάλη Ελληνίδα χαράκτρια, Βάσω Κατράκη.

Με το έργο της σημάδεψε την παγκόσμια χαρακτική δημιουργία.

Η ξεχωριστή δημιουργός, με πνοή πάντα νεανική, πρόσφερε και στην Τέχνη και στην Ελλάδα, μέσα από τις γραμμές του λαϊκού κινήματος.

Τα «αντρίκεια χέρια της», όπως τα αποκαλούσαν, χάραξαν επί δεκαετίες μορφές και δρόμους. Χάραξαν παράθυρα ανοιχτά στην ομορφιά του αύριο.

Χιλιάδες χρώματα διαπερνούσαν τις πράξεις της, χιλιάδες σταθερές απόψεις αποτελούσαν το πλέγμα της σκέψης της.

Η Βάσω Κατράκη ήταν μαχήτρια στους κοινωνικούς αγώνες με τόλμη και αποφασιστικότητα.

Μετέφερε στην πέτρα όλα τα θεμελιώδη θέματα, το ιδεώδες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειάς μας.

Σπαράγματα μνήμης, θρήνοι και ελεγεία γι’ αυτούς που θυσιάστηκαν. Έργα κοινωνική μαρτυρία. Υπηρέτησε την Ελληνική Χαρακτική με αφοσίωση και γνώση. Ήθος και αξιοπρέπεια.

«Δε θέλω παρά να εκφράσω την αγάπη και τον ενθουσιασμό μου προς τη ζωή», έλεγε η Βάσω Κατράκη . «Κάθε στιγμή που μου ανήκει, δεν θα ήθελα να είναι παρά ένας χαιρετισμός προς αυτήν. Να εκφράσω την αγάπη μου προς τον άνθρωπο και τη δικιά του ζωή, με τις χαρές, τα βάσανα και το μόχθο της. Προσπαθώ να εκφραστώ με τον πιο σαφή τρόπο. Αυτό το κάνω γιατί έτσι νιώθω. Με ενδιαφέρει να ‘ρθω σε όσο γίνεται πληρέστερη επικοινωνία με τους ανθρώπους, να μιλήσω με τη γλώσσα τους. Αυτό είναι η πιο μεγάλη καταξίωση ενός καλλιτέχνη. Δε διαλέγω ορισμένα θέματα, μα βιώματα. Και αυτά μπορεί να έρχονται είτε από τη χώρα που ζεις είτε απ’ έξω, φτάνει να είναι ανθρώπινα».

Πλούσια η θεματολογία της. Ο Πόλεμος, η Κατοχή, η Αντίσταση και ο Εμφύλιος. Η αγωνιστική συνείδηση, η ένταξη και η δράση της. Οι περιπέτειες, οι διώξεις και η εξορία… Η Αντιγόνη σκεπάζει το νεκρό αδελφό της, παρά την απαγόρευση του Κρέοντα. Οι «Μάνες Πλατυτέρες» σηματοδοτούν το ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι για περισσότερη ατομική και συλλογική ελευθερία. Σπουδαία και τα έργα της, που καταγγέλλουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της πολιτικής και ιδεολογικής βίας Νταχάου, Αουσβιτς, Μακρόνησο, Γυάρο, Αϊ-Στράτη κι άλλα παρόμοια της σημερινής πολιτικής και οικονομικής βίας. Σε κάθε χάραξή της βρίσκεται ένα πνευματικό πάθος, απ’ όπου πηγάζει και κάθε ανθρώπινο μήνυμά της.

Πηγή : ALT.GR

3 – 7 – 1971

Πεθαίνει ο τραγουδιστής του θρυλικού συγκροτήματος «The Doors», στιχουργός και ποιητής Τζιμ Μόρισον (James «Jim» Douglas Morrison).

Όταν οι συνομήλικοί του μιλούσαν ακόμα για «αγάπες και λουλούδια» στα μέσα της δεκαετίας του ’60 και μετά, ο Τζιμ Μόρισον διάβαζε Αρθούρο Ρεμπό, Ουίλιαμ Μπλέικ και Κάρολο Μποντλέρ. Βαθιά επηρεασμένος από τους «καταραμένους ποιητές», τους προσωπικούς του «δαίμονες» και τη σκοτεινή ρίζα της κραυγής μας, έτσι όπως ακουγόταν στις στροφές των μπλουζ, επιχείρησε να «ενώσει» την ποίηση με το ροκ.

Οι «Doors» φόρτωσαν το «κρυστάλλινο καράβι» της ύπαρξής τους και της μουσικής τους με σπαρακτικά ερωτήματα, καταφέρνοντας να δημιουργήσουν ένα μύθο που όμως τους ξεπέρασε.

Το «κρυστάλλινο καράβι» τους τσακίστηκε πάνω στα βράχια του αδηφάγου καπιταλιστικού συστήματος, που εν προκειμένω, μέσω της βιομηχανίας του θεάματος, κατάφερε να ενσωματώσει και τελικά να καταστρέψει όλα εκείνα τα λαμπρά μυαλά και τις πραγματικά ευαίσθητες φωνές που «τόλμησαν» να υψώσουν τη φωνή τους.

Τα θραύσματα από το καράβι των «Doors» όμως «διακτινίστηκαν» μέσα στα επόμενα χρόνια, θέτοντας ξανά και ξανά μέσα από τα τραγούδια τους, που κι αυτά ζουν, τα ίδια τραγικά για την βαθιά φύση του ανθρώπου ερωτήματα και φέρνοντας πάντα μπροστά μας την αγγελική φυσιογνωμία του «δαίμονα» Τζιμ Μόρισον που «έφυγε» στα 27 του στο Παρίσι στις 3 Ιουλίου 1971, αφού όμως πρόλαβε να μας δείξει τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού.

Μεταξύ άλλων, διασκεύασε του Alabama Song τους στίχους του οποίου είχε γράψει ο Μπρεχτ και τη μουσική ο Κουρτ Βάιλ.

Πηγή : ΑΛΤ.GR

2 – 7 – 1949

Πεθαίνει ο Βούλγαρος κομμουνιστής ηγέτης Γκεόργκι Δημητρόφ.

Εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας της Κομμουνιστικής Διεθνούς (1934 – 1943) και πρώτος Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας (1946 – 1949).

Είχε γίνει σύμβολο του αγώνα κατά του φασισμού με την ηρωική στάση του στη δίκη της Λειψίας, κατηγορούμενος από τους ναζί για τον εμπρησμό του γερμανικού Κοινοβουλίου (προβοκάτσια που έπραξαν οι ίδιοι και «φόρτωσαν» στους κομμουνιστές).

Μετά τις ανατροπές, το 1999, ήταν τέτοιο το μένος της αστικής τάξης, που, αφού άρον άρον άδειασαν το μαυσωλείο του Δημητρόφ, προσπάθησαν δυο φορές να το ανατινάξουν, αλλά απέτυχαν!

Πηγή : ALT.GR

2 – 7 –1961

Αυτοκτονεί ο Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Ernest Miller Hemingway).

Είναι ένας από τους σημαντικότερους και διασημότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, που με τη ζωή, αλλά και τον τραγικό θάνατο του δημιούργησε ένα θρύλο.

Το 1918, κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, πολεμά εθελοντικά στο ιταλικό μέτωπο και τραυματίζεται βαριά. Επιστρέφοντας στην Αμερική, τον επόμενο χρόνο, γράφει άρθρα για περιοδικά.

Το 1922 καλύπτει δημοσιογραφικά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο και ένα χρόνο αργότερα δημοσιεύει στο Παρίσι το πρώτο του βιβλίο: «Τρεις ιστορίες και δέκα ποιήματα». Η ζωή του ήταν ένα ατέλειωτο περιπετειώδες ταξίδι. Από τη Γαλλία στην Ισπανία, από την Ισπανία στην Αφρική, από την Αφρική στην Κούβα.

Ο δημοκρατικός Χέμινγουεϊ ήταν μια πολυσήμαντη, πληθωρική και υπερβολική προσωπικότητα.

Σε όλους τους τομείς. Στις γυναίκες, στο ποτό, στην αγάπη για τον κίνδυνο, στην προσφορά για τη δημοκρατία, καθιερώνοντας ένα εντελώς προσωπικό του στιλ στην αμερικανική λογοτεχνία. Από τα πιο σημαντικά έργα του είναι: «Αποχαιρετισμός στα όπλα», «Ο γέρος και η θάλασσα», «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», «Άνδρες χωρίς γυναίκες». Το 1954 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Αναγνωρίζοντας την ανεκτίμητη συνεισφορά του δοξασμένου Κόκκινου Στρατού, έγραψε πολύ χαρακτηριστικά:

«Ο κάθε άνθρωπος, που αγαπά την ελευθερία, χρωστάει τόσα στον Κόκκινο Στρατό, που δε θα μπορούσε να τα ξεπληρώσει ποτέ, με ό,τι κι αν έκανε».

Πηγή : ALT.GR

30 – 6 – 2012

Πεθαίνει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης του θεάτρου Θύμιος Καρακατσάνης. Διακρίθηκε κυρίως σε αριστοφανικούς ρόλους.

Μοναχοπαίδι κομμουνιστή αγωνιστή της ΕΑΜικής Αντίστασης, στερημένος κάμποσα χρόνια τον εξόριστο πατέρα του, μετά το γυμνάσιο, ο Θύμιος Καρακατσάνης σπούδασε στη σχολή του «Θεάτρου Τέχνης». Δάσκαλός του, αλλά και εκτιμητής του πηγαίου κωμικού ταλέντου του, ο Κάρολος Κουν.

Μετά τη θρυλική και «σκανδαλώδη» παράσταση των «Ορνίθων», το 1959, που απαγόρευσε η τότε κυβέρνηση, το 1960 ο Κουν τολμά να την επαναλάβει με νέα διανομή, δίνοντας το ρόλο του «Εποπα» στον σπουδαστή ακόμα Θ. Καρακατσάνη. Από την πρώτη στιγμή, εντυπωσιάζει η κωμικότητα του Καρακατσάνη.

Έτσι ο Κουν, στο νέο ανέβασμα των «Ορνίθων» (1964 – 1965), του αναθέτει το ρόλο του «Ποιητή». Σπαρταριστή αυτή η ερμηνεία του τον καθιέρωσε σαν πρωταγωνιστή κωμικών ρόλων.

Μέχρι το 1972 που παρέμεινε στο «Θέατρο Τέχνης», με το πηγαίο ταλέντο, την αυτοσχεδιαστική του δεινότητα, το ευφυές λαϊκό του ένστικτο και χιούμορ, «κόσμησε» μοναδικά πολλούς ρόλους. Τους μικρούς του καθιστούσε μεγάλους και τους μεγάλους γιγάντιους.

Μεταξύ άλλων, αλησμόνητες θα μείνουν οι ερμηνείες του στα έργα «Ο Μπίτερμαν και οι εμπρηστές», «Ο επιστάτης», «Οι νταντάδες» και σε αριστοφανικές κωμωδίες.

Το 1973 άρχισε η συνεργασία του με το Εθνικό Θέατρο, όπου πρωταγωνίστησε στο «Φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο» του Παύλου Μάτεσι. Το 1974 έπαιξε στον «Κύκλωπα» και στην «Αλκηστη» του Ευριπίδη, που παρουσίασε στην Επίδαυρο το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, με του οποίου το «Αμφι-Θέατρο» έκανε μεγάλες ερμηνευτικές επιτυχίες σε αριστοφανικές κωμωδίες.

Ο Καρακατσάνης είχε στο ενεργητικό του όλους σχεδόν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους των αριστοφανικών κωμωδιών, ενώ σκηνοθέτησε και ο ίδιος αρκετά αριστοφανικά έργα, με δικούς του θιάσους.

Το 1978 δημιούργησε τη «Νέα Ελληνική Σκηνή», που ανέβασε με τεράστια επιτυχία ελληνικά έργα: «Φον Δημητράκης», «Ο χαρτοπαίκτης», «Ένας ήρωας με παντούφλες», «Η βίδα», «Ο Στέλιος», «Ούρσουλα» κ.ά., αλλά και τον «Καλό στρατιώτη Σβέικ» του Χάσεκ, «Επιστάτη» του Πίντερ, το «Θάνατο του εμποράκου» του Μίλερ (τιμήθηκε με βραβείο γι’ αυτήν την ερμηνεία του), τον «Ταρτούφο» του Μολιέρου, κ.ά. Τελευταίες μεγάλες επιτυχίες του ήταν η επανάληψη του «Εμποράκου» και «Οι νταντάδες» του Γ. Σκούρτη.

Έπαιξε στις ταινίες «Το πιο λαμπρό αστέρι», «Η χαρτορίχτρα», «Μπουμ ταρατατζούμ», «Η γυναικοκρατία», «La faille», «Ιδού η Μήλος ιδού και το πήδημα». Σπουδαία ήταν η ερμηνεία του στην ταινία του Τάσου Ψαρρά «Καραβάν σεράι». Στο ενεργητικό του είχε σίριαλ και ψυχαγωγικές τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές – μεταξύ άλλων και στο ραδιοφωνικό «902».

Μοιράσου το…

29 – 6 – 1951

Πεθαίνει ο ηθοποιός Αιμίλιος Βεάκης.

Σαν καλλιτέχνης είχε το πάθος του θεάτρου. Από το 1901 που πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή, σε ηλικία 17 ετών, μέχρι το θάνατό του, το υπηρέτησε με συνέπεια, ήθος και αλήθεια.

Παρά τις σοβαρές προτάσεις που του έγιναν από θέατρα της Αθήνας, εκείνος ξεκίνησε μια μακρόχρονη περιοδεία στην ελληνική ύπαιθρο, σαν μπουλουκτσής, προσφέροντας την τέχνη του σε ανθρώπους που την είχαν ανάγκη. Από το 1907 μέχρι το 1911 περιπλανήθηκε στην τουρκοκρατούμενη Βόρεια Ελλάδα, διαλέγοντας πάντα έργα που διακήρυτταν τα ιδανικά της ελευθερίας, δίνοντας τα μηνύματα στους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Το 1912 επιστρατεύεται και πολεμάει στην πρώτη γραμμή στον ελληνοτουρκικό και ελληνοβουλγαρικό πόλεμο του 1912 και ’13.

Επανεμφανίζεται στην Αθήνα με το θίασο του Τηλέμαχου Λεπενιώτη και της Χριστίνας Καλογερίκου, στο έργο «Πολιτική που σκοτώνει» και στο μονόπρακτο του Πιραντέλο «Η μέγκενη». Το 1915-16 συνεργάζεται με την Μαρίκα Κοτοπούλη και το 1917-18 με την Κυβέλη, αλλά την οριστική του καθιέρωση τη χρωστάει στον «Οιδίποδα Τύραννο» (1919) με σκηνοθέτη τον Φώτο Πολίτη. Από το 1932, έτος ιδρύσεως του Εθνικού Θεάτρου θα αποτελέσει έναν από τους στυλοβάτες του. Μαζί με άλλους σημαντικούς ηθοποιούς όπως οι Παξινού, Παπαδάκη, Αλκαίου, Μανωλίδου, Κατερίνα, Μινωτής, Δενδραμής, Νέζερ, κ.ά. και με την καθοδήγηση του Φώτου Πολίτη και του Δημήτρη Ροντήρη, ερμηνεύει κορυφαίους ρόλους του παγκόσμιου και ελληνικού δραματολογίου. Από τις σημαντικότερες παραστάσεις του θεωρούνται οι: «Αδελφοί Καραμάζωφ» του Ντοστογιέφσκι, «Φιντανάκι» του Π. Χορν, «Θείος Βάνιας» του Τσέχωφ, «Βασιλεύς Ληρ» του Σαίξπηρ, «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, «Καίσαρ και Κλεοπάτρα» του Μπ. Σω. Στην Κατοχή αναγκάζεται να αποχωρήσει από το Εθνικό. Το 1941, δύο μέρες μετά τη θριαμβευτική παράσταση του «Οιδίποδα» τον συλλαμβάνουν οι Ιταλοί και τον κλείνουν 9 μέρες στις φυλακές Αβέρωφ.

Το Δεκέμβρη του 1944, οργανωμένος πια στο ΕΑΜ καταλήγει, μετά από πολλές περιπέτειες στα Δερβενοχώρια της Πάρνηθας. Μέσα σε τρομακτικά αντίξοες συνθήκες, με σακατεμένη την υγεία του, οργανώνει έναν αυτοσχέδιο θίασο. Κοινό τους οι ΕΛΑΣίτες και οι κάτοικοι των χωριών.

Με τη Συμφωνία της Βάρκιζας ο Βεάκης γυρίζει στην Αθήνα για να υποστεί τα δεινά της κυρίαρχης Δεξιάς. Κλήθηκε από τον ανακριτή για τη λεγόμενη δήλωση μετανοίας. Στο υπόμνημά του στις 27 Μάρτη του 1945 γράφει μεταξύ άλλων: «… Μισώ τα τυραννικά καθεστώτα, το φασισμό και τη βία. Πιστεύω ότι ο ιμπεριαλισμός οδηγεί και διαιωνίζει την αλληλοσφαγή των εθνών. Επιζητώ και εύχομαι την ειρηνική συμβίωση των λαών της Γης κάτω από ελεύθερα δημοκρατικά καθεστώτα. Είμαι δημοκράτης και Ανθρωπιστής».

Παρά τις διώξεις όμως και την κλονισμένη υγεία του, στηρίζει το θίασο των «Ενωμένων Καλλιτεχνών», όπου έπαιξε στον «Ιούλιο Καίσαρα» του Σαίξπηρ, στους «Αδελφούς Καραμάζωφ», στους «Εχθρούς» (1945-1946). Τον επόμενο χρόνο σχημάτισε θίασο με τον Γιώργο Παππά. Αλλά κουρασμένος και πικραμένος από τις διώξεις αποφάσισε να αποχωρήσει από το θέατρο παίρνοντας μια πενιχρή σύνταξη το 1947. Το 1948 τον απολύουν και από το Ωδείο Αθηνών όπου δίδασκε. Τον επόμενο χρόνο ενίσχυσε με την παρουσία του το νεανικό «Ρεαλιστικό θέατρο» παίζοντας στα «Χρυσάφι» του Ο’ Νηλ, «Σχολείο συζύγων» του Μολιέρου και «Το νυφιάτικο τραγούδι» του πρωτοεμφανιζόμενου Νότη Περγιάλη.

Ώσπου, επιτέλους, το Εθνικό Θέατρο, ύστερα από πολλές δημόσιες διαμαρτυρίες, κάλεσε το μεγάλο καλλιτέχνη, το 1951, όπου ο Αιμίλιος Βεάκης παίζει τους τελευταίους του ρόλους με την Κυβέλη: «Δάφνη Λωρεόλα» και «Τρεις κόσμοι, μια ζωή». Ένα χρόνο πριν είχε δηλώσει την επιθυμία του να πεθάνει πάνω στη σκηνή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κυβέλη είχε γράψει ότι όταν τελείωνε η παράσταση βαθιά λυπημένος έλεγε «Δεν πέθανα ούτε σήμερα».

Είχε παίξει και στον κινηματογράφο στις βουβές ταινίες: «Το λιμάνι των δακρύων», «Αστέρω» (1929), «Φωνή της καρδιάς» (1942) και «Αρραβωνιάσματα» (1949). Είχε γράψει το αφήγημα «Πολεμικές εντυπώσεις» (1914), τα ποιήματα «Τραγούδια της αγάπης και της ταβέρνας» (1926) και «Δερβενοχώρια» (1945), καθώς και τα θεατρικά έργα: «Ταπεινοί και καταφρονεμένοι» (από το μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι, που παίχτηκε στο Εθνικό το 1934), «Ρηνούλα», «Συμπληγάδες» κ.ά.

Πηγή : ALT.GR

29 – 6 – 1941

Γεννιέται ο Γιάννης Πουλόπουλος, τραγουδιστής, συνθέτης, στιχουργός και ποιητής.

Η μητέρα του πεθαίνει νωρίς, προτού προλάβει να τη γνωρίσει, όταν είναι μόλις πέντε χρονών.

Με πατέρα εργάτη κι ένα μικρότερο αδελφό, αναγκάζεται να κάνει πολλές δουλειές από μικρός -κυρίως δουλεύει μπογιατζής στην οικοδομή. Του αρέσει το ποδόσφαιρο (παίζει μάλιστα στον «Ατρόμητο» και στον «Άγιο Ιερόθεο»), ο κινηματογράφος και το τραγούδι.

Το 1962 ηχογραφεί το πρώτο του τραγούδι αλλά για πολύ καιρό προσπαθούσε να κλείσει κάποια ακρόαση από τις εταιρείες.

Όταν τα κατάφερε, ο Θεοδωράκης αμέσως του ζητάει να συνεργαστούν.

Το 1963 ο Μίκης Θεοδωράκης του δίνει τρία τραγούδια για να τα ερμηνεύσει στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η γειτονιά των αγγέλων».

Στο μεγάλο δίσκο που κυκλοφορεί με τα τραγούδια της παράστασης (με το Γιώργο Ζαμπέτα στο μουζούκι), συμμετέχει και ο Πουλόπουλος, με τα τραγούδια «Δόξα τω Θεώ» και το «Ψωμί είναι πάνω στο τραπέζι», ενώ ηχογραφεί σε 45άρι και το «Στρώσε το στρώμα σου για δυο».

Μετά τη στρατιωτική του θητεία τραγουδά στις μπουάτ της Πλάκας και γίνεται ένας από τους πρωταγωνιστές του Νέου Κύματος και ως δημιουργός ηχογραφώντας πολλά 45άρια.

Συνεργάστηκε με τον Μάνο Λοΐζο (Νύχτα, μικρή αρχόντισσα», «Το φεγγάρι έρημο», «Καράβια αλήτες», «Μικρός ο κόσμος γύρω μου») και κάνει μεγάλη επιτυχία με το τραγούδι του Σταύρου Κουγιουμτζή «Μη μου θυμώνεις, μάτια μου».

Συνεργάζεται με το Μίμη Πλέσσα στην ταινία «Οι θαλασσιές οι χάντρες». Από τότε η φωνή του, αλλά και η παρουσία του με την κιθάρα, γίνεται μουσικό σήμα κατατεθέν των μιούζικαλς.

Τη Μεγάλη Δευτέρα του 1966 τραγουδά, μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη και το Δημήτρη Μητροπάνο, στο Παλλάς, στη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη.

Ερμηνεύει, σε πρώτη εκτέλεση, το «Ακκορντεόν» του Γιάννη Νεγρεπόντη και του Μάνου Λοϊζου, στην ταινία «Αθήνα, πόλη χαμόγελο».

Το 1967 κυκλοφορεί τον πρώτο του μεγάλο δίσκο, «Πουλόπουλος 1» με επιλογές από τραγούδια γνωστών δημιουργών της εποχής, αλλά και δικά του.

Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τη Ρένα Κουμιώτη, το Στράτο Διονυσίου και το Λευτέρη Μυτιληναίο.

Το 1969 τραγουδά το «Δρόμο», τη μεγάλη επιτυχία, του πρώτου χρυσού δίσκου.

Την ίδια χρονιά εμφανίζεται στο θέατρο Ρεξ, στο θεατρικό έργο με τα τραγούδια του «Δρόμου». Στην παράσταση, χωρίς μικρόφωνο, τραγουδούν δυο επιπλέον τραγούδια, «κομμένα» από τη λογοκρισία: «Έξι άντρες» και «Μίλα μου για τη λευτεριά». Οι θεατές σπεύδουν να τα ακούσουν και ξεσπούν κάθε φορά σε χειροκροτήματα, όμως τέσσερις μήνες μετά η παράσταση κατεβαίνει.

Από το 1969 μέχρι και το 1971 τραγουδά σε δέκα μεγάλους δίσκους και σε πολλά 45άρια!

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 τραγουδά στο ραδιόφωνο, με την ορχήστρα του Ε.Ι.Ρ., «Τα δειλινά», ταυτισμένα με τη φωνή της Βίκυς Μοσχολιού.

Το 1971 εκδίδει την ποιητική συλλογή «Τετράδιο».

Το 1973, λίγο πριν την ηχογράφηση του δίσκου «Μουσικόραμα Ζαμπέτα», φεύγει στην Ευρώπη για να αποφύγει τη σύλληψη από τη δικτατορία, μια και ο δίσκος «Μίλα μου για τη λευτεριά» έχει απαγορευτεί και το «Πάμε για ύπνο, Κατερίνα» έχει χαρακτηριστεί αντιστασιακό!

Το 1975 ηχογραφεί το δίσκο «12 ρεμπέτικα», ενώ το 1983 κυκλοφορεί ακόμη μία ποιητική συλλογή: «Ταξίδι στο κέντρο της νύχτας».

Το 1999 κυκλοφορεί τον τελευταίο του δίσκο, «Στα όνειρά μου περπατώ».

Πηγή : ALT.GR

29 – 6 – 1907

Πεθαίνει ο ζωγράφος Κωνσταντίνος Βολανάκης.

Ως τόπος καταγωγής του έχουν αναφερθεί τα χωριά «Μπολάνια» του Ηρακλείου – εξ ου και το όνομα Βολανάκης – αλλά και το χωριό «Βολάνη» Ρεθύμνου. Από το 1851 έως το 1855 φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο Ερμούπολης Σύρου όπου είχε μεταφερθεί η οικογένεια για επαγγελματικούς λόγους. Καθηγητής του στην Ιχνογραφία ήταν ο σημαντικός ζωγράφος Ανδρέας Κριεζής, σύμπτωση, που συνδέει αναγκαστικά τους δύο αυτούς νεοέλληνες ζωγράφους, με σχέση δασκάλου – μαθητή.

Το 1856 ταξιδεύει στην Τεργέστη όπου ήταν εγκατεστημένος ο Γεώργιος Αφεντούλης, έμπορος ζαχάρης, και προσλαμβάνεται στο λογιστικό τμήμα της επιχείρησης. Κάτω από τα λογιστικά βιβλία, ο νεαρός Βολανάκης σκιτσάρει. Ο Αφεντούλης τον ενθαρρύνει να αξιοποιήσει το ταλέντο του και τον στέλνει με δική του οικονομική υποστήριξη στο Μόναχο. Έτσι, το 1864 σε ηλικία 27 ετών, εγγράφεται στη Βασιλική Ακαδημία των Τεχνών της γερμανικής πόλης.

Εκεί συνδέεται με τον Νικόλαο Γύζη, τον Νικηφόρο Λύτρα, τον Πολυχρόνη Λεμπέση και τον Γεώργιο Ιακωβίδη. Στα πλούσια μουσεία του Μονάχου θα γνωρίσει την ολλανδική θαλασσογραφία του 17ου αιώνα και τους εκπροσώπους της ιταλικής πανοραμικής άποψης πόλεων, και θα γίνει ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της θαλασσογραφίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το 1866 προκηρύσσεται διαγωνισμός για την απεικόνιση της ναυμαχίας της Λίσσας. Η συμμετοχή του στον διαγωνισμό, τον κάνει ευρύτερα γνωστό. Τον ίδιο χρόνο χρονολογείται η πρώτη θαλασσογραφία του: «Ψαρόβαρκες στην παραλία της Τεργέστης».

Το 1883 επιστρέφει στην Ελλάδα και εγκαθίσταται στον Πειραιά όπου διατηρεί και το ατελιέ του. Εκεί μένει μέχρι το θάνατό του. Διδάσκει στο Σχολείο των Τεχνών (Πολυτεχνείο) έως το 1903, οπότε και παραιτείται για λόγους υγείας, ενώ το 1896, με πρωτοβουλία διαφόρων καλλιτεχνών ιδρύεται υπό τη διεύθυνση του Βολανάκη στον Πειραιά, σχολή ζωγραφικής, το «Καλλιτεχνικόν Κέντρον», σε χώρους που έχει παραχωρήσει ο Δήμος. Πεθαίνει φτωχός και ξεχασμένος – από τα επακόλουθα της κήλης από την οποία έπασχε. Κηδεύεται μια ημέρα αργότερα, ημέρα των Δημοτικών Εκλογών. Πέντε άνθρωποι ακολούθησαν την κηδεία.

Πηγή : ALT.GR

28 – 6 – 1914

Δολοφονείται στο Σεράγεβο ο Αυστριακός δούκας Φραγκίσκος – Φερδινάνδος, γεγονός που στάθηκε αφορμή για την έκρηξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου, ο καπιταλισμός περνά στο ανώτατο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό όπου κυριαρχούν τα μονοπώλια και οι εξαγωγές κεφαλαίων αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από τις εξαγωγές εμπορευμάτων με συνέπεια να γίνεται πρωτεύον ζήτημα για τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη η κατάκτηση εδαφών για την εξαγωγή κεφαλαίων και η εξασφάλιση σφαιρών επιρροής και αγορών.

Επίσης, στρατηγικής σημασίας ζήτημα ήταν η εξασφάλιση πρώτων υλών και ενεργειακών πόρων (πετρέλαια), αλλά και η εξασφάλιση υπερκερδών που ήταν πρωτεύον ζήτημα στον οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και των μονοπωλίων τους.

Ταυτόχρονα, είχε ενταθεί η ανισομετρία μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών με τις ΗΠΑ, την Γερμανία και την Ιαπωνία να σημειώνουν γοργή ανάπτυξη και να εκτοπίζουν από τις διεθνείς αγορές χώρες όπως η Αγγλία και η Γαλλία. Αυτή η γοργή ανάπτυξη έκανε επιτακτική την ανάγκη του κεφαλαίου για νέες μεγαλύτερες εδαφικές κτήσεις, γεγονός που σήμαινε ξαναμοίρασμα των αποικιών.

Από την άλλη σημειωνόταν σοβαρή ανάπτυξη της επαναστατικής διαδικασίας παγκοσμίως την οποία οι ιμπεριαλιστές επιχειρούσαν να καταστείλουν και να αναχαιτίσουν. Την παγκόσμια επαναστατική διαδικασία.

Έτσι ο παγκόσμιος πόλεμος ως μέσο λύσης των ταξικών και ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων προετοιμαζόταν πολλά χρόνια πριν. Με την όξυνση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων να εκδηλώνεται ήδη από το 1905 και μέσω διαδοχικών «περιφερειακών» κρίσεων, φθάνουμε στις 28 Ιουνίου του 1914 όπου στο Σεράγεβο δολοφονείται ο διάδοχος του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος και η σύζυγός του Σοφία Χότεκ, από τον Γκαμπριέλ Πρίντσιπ, μέλος της σερβικής εθνικιστικής οργάνωσης «Ελευθερία ή Θάνατος», γνωστής με το όνομα «Μαύρη Χειρ».

Το συγκεκριμένο γεγονός κατεγράφη στην ιστορία ως η αφορμή για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που εξαπέλυσε ο ιμπεριαλιστικός συνασπισμός κρατών, με επικεφαλής τη Γερμανία, ενάντια στον ιμπεριαλιστικό συνασπισμό της Αντάντ.

Μοναδικός αντίπαλος στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ήταν η διεθνής εργατική τάξη. Απέναντι στους οπορτουνιστές ηγέτες των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που στήριξαν ουσιαστικά τις ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις, το κόμμα των μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Β. Ι. Λένιν, στάθηκε συνεπής αγωνιστής ενάντια στα μιλιταρισμό, το σοβινισμό και τον πόλεμο.

Το μπολσεβίκικο κόμμα καλούσε τους εργαζόμενους όλων των χωρών να επιδιώξουν την ήττα των κυβερνήσεών τους στον πόλεμο, τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο, την επαναστατική ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης και των τσιφλικάδων. Τακτική που δικαιώθηκε ιστορικά με τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του πολέμου για τους λαούς, αφού άνοιξε το δρόμο για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, επιδρώντας και στην ανάπτυξη του επαναστατικού εργατικού κινήματος διεθνώς.

Πηγή : ALT.GR

26 – 6 – 1908

Γεννιέται ο Χιλιανός σοσιαλιστής πολιτικός Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Ο Αλιέντε διετέλεσε Πρόεδρος της Χιλής το 1970-1973, επικεφαλής ενός συνασπισμού («Λαϊκή Ενότητα»), στον οποίο μετείχαν το ΚΚ Χιλής, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Ριζοσπαστικό Κόμμα, η Κίνηση Ενωμένης Λαϊκής Δράσης, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και η Ανεξάρτητη Λαϊκή Δράση.

Στις 11/9/1973 η ντόπια ολιγαρχία –σε συνεργασία με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό- οργάνωσε στρατιωτικό πραξικόπημα με επικεφαλής τον Αουγκούστο Πινοσέτ.

Ο Αλιέντε δολοφονήθηκε, ενώ χιλιάδες κομμουνιστές, κ.α., έπεσαν επίσης θύματα άγριου διωγμού.

Η περίοδος διακυβέρνησης από την κυβέρνηση Αλιέντε, αλλά και τα όσα ακολούθησαν αποτελούν πραγματικό μάθημα Ιστορίας, τόσο για τις κινήσεις, τη δράση των προοδευτικών και επαναστατικών δυνάμεων, την κινητικότητα των μαζών που κορυφώθηκε, αλλά και την ένταση της πάλης από την ολιγαρχία και τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Ωστόσο ανέδειξε και τις αυταπάτες περί «μεταβατικών κυβερνήσεων» και «ειρηνικού κοινοβουλευτικού περάσματος στο σοσιαλισμό», φορέας των οποίων ήταν το ΚΚ Χιλής και φυσικά ο Πρόεδρος Αλιέντε.

Πηγή : ALT.GR

22 – 6 – 1973

Η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος ανεβάζουν στο θέατρο «Αθήναιον» το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το μεγάλο μας τσίρκο».

Το έργο διατρέχει, με σατιρικό αλλά και δραματικό τρόπο, τη νεότερη ελληνική Ιστορία από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα έως τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη γερμανική Κατοχή.

«Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.
Οι αγώνες που ‘χεις κάνει δεν φελάνε
το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε.
Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,
η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,
του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί».

Το εμβληματικό αυτό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη αφορά στην πολιτική και κοινωνική Ιστορία της Ελλάδας. Μέσα από τραγούδια, σατιρικά, αλλά και δραματικά στιγμιότυπα, το έργο διατρέχει όλες τις σημαντικές στιγμές της ελληνικής Ιστορίας.

Η τουρκοκρατία, οι μηχανορραφίες και τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων σε βάρος του ελληνικού λαού, η Επανάσταση του 1821, το παλάτι του Όθωνα, η Μικρασιατική Καταστροφή, ο Ελληνοαλβανικός πόλεμος είναι μερικοί από τους βασικούς σταθμούς της ιστορικής πορείας που περιγράφονται στο έργο.

«Το μεγάλο μας τσίρκο» ανέβηκε το καλοκαίρι του 1973 στο θέατρο «Αθήναιον». Τα σκηνικά είχε επιμεληθεί ο Ευγένιος Σπαθάρης. Πρωταγωνιστούσαν οι: Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σπύρος Κωνσταντόπουλος, Χρήστος Καλαβρούζος και Τίμος Περλέγκας.

Και πλάι τους πολλοί νέοι ηθοποιοί. Τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος. Επί σκηνής, υπέροχος ερμηνευτής των τραγουδιών ήταν ο Νίκος Ξυλούρης. Η τεράστια επιτυχία της παράστασης συνεχίστηκε και το χειμώνα 1973-1974, στο «Ακροπόλ».

Μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η παράσταση για μικρό διάστημα διακόπηκε, λόγω της σύλληψης των Τζ. Καρέζη – Κ. Καζάκου, αλλά μετά την απελευθέρωσή τους συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα Μάη και μετά την πτώση της δικτατορίας ξαναπαίχθηκε.

1980

18 – 6 – 1936

Πεθαίνει ο Μαξίμ Γκόρκι, Ρώσος συγγραφέας και από τους πρωτεργάτες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πέτσκοφ. Το ψευδώνυμο Γκόρκι στα ρωσικά θα πει «πικρός». Ορφανός και πάμφτωχος, πριν κλείσει τα δέκα του χρόνια, περιπλανήθηκε στη ρώσικη γη, αναζητώντας δουλιά. Δουλεύοντας σε διάφορα επαγγέλματα, ήρθε σε επαφή με όλους τους κατατρεγμένους, τους φτωχούς εργάτες και μουζίκους, γνώρισε από κοντά την αθλιότητα, την ανέχεια και τον κατατρεγμό. Η ζύμωσή του με τον ανθρώπινο πόνο, τον εμπλούτισε με εμπειρίες τις οποίες θα χρησιμοποιήσει ήδη στα πρώτα του κείμενα.

Από πολύ νέος έχει συνειδητοποιήσει την αξία της εργασίας, όχι μόνο ως αναγκαιότητα επιβίωσης αλλά κι ως μέσο δημιουργίας που μπορεί να οδηγήσει στον ατομικό και συλλογικό εξανθρωπισμό του ανθρώπου. Αυτή η αντίληψη τον οδήγησε στο μαρξισμό, τον οποίο υπηρέτησε ως το θάνατό του τόσο μέσα από το έργο του όσο και μέσα από την ίδια του τη ζωή. Ο γραπτός λόγος για τον Γκόρκι είναι το όπλο που αποκαλύπτει την άγρια εικόνα των προλεταρίων της εποχής του, αλλά και την αναγκαιότητα του συνειδητού ξεσηκωμού των σκλάβων για την ανατροπή του εφιάλτη που βιώνουν και την οικοδόμηση μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από αφέντες και δούλους.

Παρά τις αντιξοότητες άρχισε από νωρίς να εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία. Το 1892 δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα. Η επιτυχία των διηγημάτων του τον έκανε γνωστό σε όλη την Ευρώπη και η διεθνής απήχηση ενισχύθηκε από τα θεατρικά έργα που ακολούθησαν. Οι μεγάλες κοινωνικο-πολιτικές αλλαγές της Ρωσίας, με την Οχτωβριανή Επανάσταση, βρήκαν τον Γκόρκι στο πλευρό του καταπιεσμένου ρωσικού λαού. Συγκρούστηκε τόσο με την άρχουσα τάξη όσο και με την τάξη των μικροαστών, καθιερώθηκε ως πρωτεργάτης της νέας σοβιετικής λογοτεχνίας και συνέβαλε στη δημιουργία του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Με το έργο του αποτέλεσε μια γέφυρα ανάμεσα στην παλιά και νέα Ρωσία.

Το 1892 καθιερώθηκε στο συγγραφικό χώρο με το διήγημα «Μακάρ Τσούντρα» και απέκτησε παγκόσμια φήμη με τα μυθιστορήματα «Φόμα Γκορντέγιεφ» και «Οι μικροαστοί». Στο μυθιστόρημα «Η μάνα» που γράφτηκε το 1906, ο κορυφαίος σοβιετικός συγγραφέας Μαξίμ Γκόρκι απεικονίζει για πρώτη φορά στη λογοτεχνία την πάλη του επαναστατικού προλεταριάτου για το σοσιαλισμό, κάτω από την καθοδήγηση του κόμματος της εργατικής τάξης, και τη γέννηση του νέου ανθρώπου μέσα σ’ αυτόν τον αγώνα. Άλλα γνωστά έργα του είναι «H φλογερή καρδιά του Nτάνκο», «Το σπουργιτάκι», «τα Παιδιά του Ηλίου», «Οι Βάρβαροι», «Οι Ζίκωφ», «Ο Ντοστιγκάγιεφ και οι Άλλοι», «Η Βάσια Ζελεζνόβα», «Στην Αμερική», «Ιταλικά Παραμύθια», «Στη χώρα των Σοβιέτ» κ.α. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και η συλλογή «Γράμματα στον Γκόρκι» του Λένιν.

Εκδήλωση αφιερωμένη στον μεγάλο δημιουργό πραγματοποίησε το ΚΚΕ στην έδρα του στον Περισσό, το 2008.

Πηγή : ALT.GR

18 – 6 – 1934

Γεννιέται ο Δημήτρης Μυταράς, Έλληνας ζωγράφος. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1953 – 1957) με τον Γιάννη Μόραλη και τον Σπύρο Παπαλουκά. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, με υποτροφία του ΙΚΥ (1961 – 1964), στην σκηνογραφία και την εσωτερική διακόσμηση.

Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε στην Αθήνα (1961, Ζυγός). Η στροφή του προς τον κριτικό ρεαλισμό με χρήση φωτογραφικών ντοκουμέντων, περιορισμένη χρωματικότητα και πολιτικό περιεχόμενο, ήταν μια χαρακτηριστική φάση πρώιμης ζωγραφικής του, στα χρόνια της δικτατορίας. Στη συνέχεια της πορείας του, κυριάρχησαν τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία και το έντονο χρώμα.

Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος επιμελήθηκε δεκάδες θεατρικές παραστάσεις. Συνεργάστηκε με το Εθνικό, το ΚΘΒΕ, το Θέατρο Τέχνης, το Ελληνικό Χορόδραμα, κ.ά. Επίσης, ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και με διάφορες εικαστικές εφαρμογές. Έχει διακοσμήσει με τοιχογραφίες πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Το έργο του «Δεξίλεως» τοποθετήθηκε πρόσφατα στο σταθμό «Δάφνη» του μετρό.

Δίδαξε εσωτερική διακόσμηση στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (1964 – ’72) και από το 1969 άρχισε να διδάσκει στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου εξελέγη καθηγητής το 1977 και διετέλεσε Πρύτανης από το 1982 έως το 1985. Το 1978, με την αρωγή του Δήμου Χαλκιδέων, ίδρυσε στη γενέτειρά του το Εργαστήρι Τέχνης Χαλκίδας, το οποίο λειτουργεί υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της συζύγου του Χαρίκλειας Μυταρά.

Το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Βραβεύτηκε για τη συμμετοχή του στην Εκθεση Νέων Ζωγράφων (1958) και στην Πανελλαδική Εκθεση Νέων (1961). Συμμετείχε στις Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (1958, 1966), Μπιενάλε Νέων (Παρίσι, 1960), Μπιενάλε Sao Paulo (1966) και Μπιενάλε Βενετίας (1972). Το 2008 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ την ίδια χρονιά, ο Δήμος Χαλκιδέων τού απένειμε το χρυσό μετάλλιο της πόλης.

Πηγή : ALT.GR

16 – 6 – 1945

Συμπληρώνονται 75 χρόνια από το θάνατο του Θανάση Κλάρα, που έγινε γνωστός κι αγαπητός ως Άρης Βελουχιώτης.

Έδωσε τέλος στη ζωή του, περικυκλωμένος στο φαράγγι του Φάγγου (Μεσούντα Άρτας) από δυνάμεις του αστικού στρατού. Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, που η ζωή του έγινε μύθος καθώς συνδέεται με σημαντικές στιγμές του ΕΛΑΣίτικου αγώνα για την αποτίναξη του ναζιστικού ζυγού, αλλά και για τη σωστή επιμονή του να αντιμετωπιστεί εν τη γενέσει της η αγγλική επικυριαρχία.

Η ζωή του ήταν ταυτισμένη με το ΚΚΕ, παρότι γόνος εύπορης οικογένειας της Λαμίας.

Γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905, σπούδασε στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας, διορίστηκε γεωπόνος στη Γεωργική Υπηρεσία, υπηρέτησε στη Δράμα και τα Τρίκαλα. Ήρθε σε σύγκρουση με τους προϊσταμένους του και παραιτήθηκε.

Κατέβηκε στην Αθήνα, όπου ήρθε σε επαφή με τον συμπατριώτη του κομμουνιστή Τάκη Φίτσιο και άρχισε η σχέση του με το ΚΚΕ. Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ακολουθεί η στρατιωτική θητεία του, αρχικά ως δεκανέας πυροβολικού.

Τον ξηλώνουν γρήγορα και τον στέλνουν στον Πειθαρχικό Ουλαμό Καλπακίου. Το 1927 κατεβαίνει ξανά στην Αθήνα. Αναλαμβάνει διάφορες κομματικές δουλειές και τον βρίσκουμε συντάκτη στην εφημερίδα «Νεολαία» και μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Αθήνας της Οργάνωσης, να δουλεύει στο κομματικό «Σοσιαλιστικό Βιβλιοπωλείο» και στη συνέχεια συντάκτη του «Ριζοσπάστη».

Η δικτατορία του Μεταξά τον εξορίζει στη Γαύδο, ενώ τον Ιούνη του 1939 τον στέλνουν στις φυλακές της Κέρκυρας. Βγαίνει με δήλωση, παίρνει μέρος στο αλβανικό μέτωπο και μετά την κατάρρευσή του επιστρέφει στην Αθήνα. Τον Ιούλη 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα.

Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, με οδηγία της ΚΕ του Κόμματος, το Νοέμβρη του 1941 στάλθηκε στη Λαμία για να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση και το έδαφος ανάπτυξης του ένοπλου αγώνα. Στη Λαμία, από τις 14 του Μάη 1941, είχε ιδρυθεί ομάδα «Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας», η οποία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μετά την ένταξη σε αυτό κομμουνιστών που είχαν αποδράσει από τόπους εξορίας, ιδιαίτερα με τη δράση του τσαγκάρη Γιαταγάνα, κομματικού στελέχους με ευρύ κύρος στην περιοχή. Σε εκείνη την οργάνωση στηρίχτηκε ο Άρης για να ξεκινήσει το αντάρτικο στη Φθιώτιδα. Και μπόρεσε, με τα αδιαμφισβήτητα ηγετικά γνωρίσματα που διέθετε, το οργανωτικό ταλέντο στη διοίκηση στρατού διαφορετικού από τον τακτικό, με τη γνώση της ψυχολογίας των χωρικών εκείνων των περιοχών, αλλά και με την ανδρεία του, να αναγνωριστεί και να αναδειχτεί στη θέση του πρωτοκαπετάνιου.

Είχαν προηγηθεί η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1 – 3 του Ιούλη 1941) «για την υποστήριξη κάθε συνεπούς αντιφασιστικής δύναμης με όλα τα μέσα» και η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (πρώτο 10ήμερο του Γενάρη 1942), που αποφάσισε ότι «οι κομμουνιστές πρέπει να οργανώσουν, να μαζικοποιήσουν και να επεκτείνουν το αντάρτικο κίνημα στην ύπαιθρο», ότι «ο εθνικοαπελευθερωτικός μας ανταρτοπόλεμος έχει πρωτεύουσα σημασία για την απελευθέρωση της χώρας από τον ξενικό ζυγό». Στο ενδιάμεσο είχαν πυκνώσει οι προετοιμασίες για τη δημιουργία του ΕΛΑΣ από τις σκόρπιες αντάρτικες ομάδες που είχαν δημιουργηθεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και από νέες που έπρεπε να συγκροτηθούν.

Η προσφορά του Βελουχιώτη στη δημιουργία των πρώτων ΕΛΑΣίτικων ομάδων, αλλά και στη σύσταση αργότερα των αρχηγείων του ΕΛΑΣ υπήρξε σημαντική, με την αναμφισβήτητη συμβολή και του Στέφανου Σαράφη. Στον Άρη αποδίδονται η έμπνευση και αποκρυστάλλωση των οργανωτικών δομών του ΕΛΑΣ, καθώς και η θέσπιση μιας σειράς στρατιωτικών και ηθικών κανόνων λειτουργίας του αντάρτικου. Δημιουργήθηκε έτσι μια ηθική, πολιτική και οργανωτική σχέση αλληλεγγύης μεταξύ του νεοϊδρυθέντος λαϊκού απελευθερωτικού στρατού και των φτωχών λαϊκών μαζών και υπεράσπισής τους από την αδικία. Το γεγονός αυτό θα αποβεί ιδιαίτερα θετικό στην τόνωση του ηθικού των δεύτερων, καθώς και στην ανάπτυξη των γραμμών και του κύρους του πρώτου.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες του ΕΛΑΣ (όπως αυτή στο Γοργοπόταμο κ.ά.) και η σταδιακή εκκαθάριση ευρύτερων τμημάτων της επαρχιακής Ελλάδας από τους τοπικούς αντιπροσώπους της κατοχικής κυβέρνησης έδωσαν το έναυσμα και αποτέλεσαν τη βάση για την ανάδειξη της λαϊκής αυτοδιοίκησης. Οι αντικειμενικά αυξανόμενες ανάγκες συντονισμού του ραγδαία αναπτυσσόμενου ΕΛΑΣ οδήγησαν, το Μάη του 1943, στη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου. Ο Βελουχιώτης επωμίστηκε την ευθύνη του καπετάνιου του ΓΣ του ΕΛΑΣ, με στρατιωτικό αρχηγό τον στρατηγό Στέφανο Σαράφη και πολιτικό αντιπρόσωπο του ΕΑΜ τον Ανδρέα Τζήμα (Σαμαρινιώτη).

Από τη Ρούμελη ο Βελουχιώτης στάλθηκε στην Πελοπόννησο και πολέμησε επικεφαλής του ΕΛΑΣ της περιοχής εναντίον των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας, που αποτελούσαν τις δυνάμεις ασφαλείας των κατοχικών κυβερνήσεων. Ιδιαίτερα αιματηρές για τα Τάγματα Ασφάλειας, αλλά και για τον ΕΛΑΣ, ήταν οι συγκρούσεις που έγιναν σε πολλές πόλεις της Πελοποννήσου μετά το Σεπτέμβρη του 1944, όταν άρχισαν να αποχωρούν οι Γερμανοί. Στο τέλος Σεπτέμβρη 1944, ο Βελουχιώτης, με τη μεσολάβηση του υπουργού της εξόριστης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, δέχθηκε να αναστείλει τη λειτουργία των έκτακτων στρατοδικείων του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και έφυγε για τη Ρούμελη τον επόμενο μήνα, τις μέρες της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα. Το Νοέμβρη του 1944 σε σύσκεψη καπετάνιων του ΕΛΑΣ πρότεινε να ετοιμαστεί ο ΕΛΑΣ για την αναμενόμενη σύγκρουση με τους Άγγλους: «Αν ζήσει κανένας σας να θυμάται τα λόγια αυτά. Οι Εγγλέζοι θα σας σφάξουν όλους σαν αρνιά, εγώ στα χέρια τους δε θα πέσω, γιατί τα βουνά με ξέρουν. Με την πέτρα προσκέφαλο, την ψείρα συντροφιά, την κάπα σκέπασμα δε θα με ιδούνε ζωντανό στα χέρια τους. Αυτό θέλω να το θυμάστε αν κανένας σας ζήσει».

Ο Άρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φλεβάρης – Απρίλης 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ, του οποίου η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλης 1945) τον διέγραψε. Αργότερα, κυρίως από την αρχή της δεκαετίας του 1960, εκ μέρους του Κόμματος υπήρξαν πράξεις πολιτικής αποκατάστασης του Άρη. Αυτό αποτυπώθηκε και στον Α’ τόμο Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918 – 1949, που γράφει: «Ο Άρης, ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ και στο λαϊκό κίνημα, αναδείχτηκε, με την ηρωική δράση του, σε ατρόμητο πολεμιστή και σε γνήσιο λαϊκό ηγέτη. Η τραγική θυσία του συγκίνησε βαθιά τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και όλους τους πατριώτες».

Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη στις 16 Ιούλη 2011 όπου αποφασίσθηκε η πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη κατήγγειλε την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας, που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Άρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Όπως σημειώνει, «στη λαϊκή συνείδηση, ο Άρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Άρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν». 

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη στις 23 Ιούνη 2018 αποφάσισε την επίσημη κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη.

«Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αποφασίζει την επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη. Θεωρεί ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Παράλληλα, η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη σημειώνει ότι η διαφωνία του Άρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας, καθώς και την αξιοποίηση από τον Άρη της φήμης και του σεβασμού που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ. Η στάση αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση της κομματικής του ιδιότητας.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη καταγγέλλει την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας, που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Άρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Στη λαϊκή συνείδηση ο Άρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Άρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν».

Στο διάστημα που πέρασε από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του 2011, η όλη διαδικασία για τη συγγραφή του Α’ τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1939 – 1949, έδωσαν τη δυνατότητα μεγαλύτερης εμβάθυνσης στη δράση και την κατάσταση του ΚΚΕ στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μελετήθηκαν παραπέρα η λειτουργία του Κόμματος και η σχέση του με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.

Τεκμηριώνεται το συμπέρασμα ότι η συλλογική λειτουργία των καθοδηγητικών οργάνων (ΠΓ και ΚΕ) ήταν ανεπαρκής, με ανάλογη επίδραση σε όλη τη δομή του ΚΚΕ. Αυτή η ανεπάρκεια εκφράστηκε ακόμα περισσότερο στο διάστημα της απελευθέρωσης και το Δεκέμβρη του 1944, έως την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, περίοδο κατά την οποία παραγκωνίστηκε ταυτόχρονα το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ.

Η υποβάθμιση της συλλογικής λειτουργίας του ΠΓ και της ΚΕ συνεχίστηκε και μετά από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ εκφράστηκε χαρακτηριστικά και στον τρόπο αντιμετώπισης του Άρη Βελουχιώτη από το ΠΓ. Δίχως να δικαιώνεται η απειθαρχία του, συνάγεται ότι η διαρρηγμένη συλλογική λειτουργία όχι μόνο δεν προσέφερε στον Άρη, καθώς και σε χιλιάδες άλλα κομματικά μέλη, πεδίο για μια ουσιαστική συζήτηση, αλλά και τροφοδοτούσε εξ αντικειμένου φυγόκεντρες κινήσεις, που βεβαίως είχαν πολιτική βάση. Προκάλεσε τη μαζική αντίδραση των μελών του Κόμματος και ΕΛΑΣιτών στη Συμφωνία της Βάρκιζας, που γρήγορα ανατράπηκε από τη ζωή.

Τα παραπάνω ενισχύουν το σκεπτικό ότι η μη κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη δεν εναρμονίζεται με την πολιτική του αποκατάσταση που έγινε το 2011.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ αποφασίζει να αποκατασταθεί ολόπλευρα ο Άρης Βελουχιώτης.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη εκτιμά ότι το ΚΚΕ διαθέτει την απαραίτητη ωριμότητα να κρίνει τα ιστορικά γεγονότα αντικειμενικά και εξάγοντας συμπεράσματα, ένα από τα οποία είναι η ανάγκη τήρησης των αρχών της συλλογικότητας, της σταθερής προσήλωσης στις αρχές λειτουργίας του.»

Πηγή : ALT.GR

15 – 6 – 1994

Πεθαίνει ο μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκις.

Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925. Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι από τον Μύρθιο Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη.

Η μουσική του παιδεία ξεκίνησε σε ηλικία τεσσάρων ετών, κάνοντας μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, ενώ παράλληλα διδάχθηκε βιολί και ακορντεόν.

Μετακόμισε στην Αθήνα με την οικογένειά του το 1932 όμως λίγο αργότερα οι γονείς του χωρίζουν και το 1938 ο πατέρας του σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα.

Στην κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ.

Το 1945 γνωρίζεται στο πατάρι του Λουμίδη που βρισκόταν στην γωνία των οδών Αιόλου με Πανεπιστημίου, με τους Νίκο Γκάτσο, Κάρολο Κουν, Νάνο Βαλαωρίτη κ.α. Μέσα από τις καλλιτεχνικές τους συναντήσεις έκαναν όνειρα για μια Ελλάδα που ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, κοιτώντας με ελπίδα το μέλλον. Τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησε να γράφει μουσικές για το θέατρο και έκανε την πρώτη κινηματογραφική εργασία του με το έργο «Αδούλωτοι Σκλάβοι» σε σκηνοθεσία του Βίων Παπαμιχάλη.

Το 1948 ο Χατζιδάκις έδωσε την ιστορική διάλεξη για το ρεμπέτικο τραγούδι που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική Ελληνική κοινωνία. Το ρεμπέτικο τραγούδι που εξέφραζε τα λαϊκά στρώματα, ήταν απαγορευμένο και παράνομο και η ενέργειά του αυτή έδωσε προοπτική στην ελληνική μουσική. Ο Χατζιδάκις με την ποιότητα που είχε σαν άνθρωπος και καλλιτέχνης, έβλεπε το αληθινό και το γνήσιο λαϊκό τραγούδι που δεν ήξεραν τα ωδεία, τα πανεπιστήμια, η αριστοκρατία και η πολιτεία. Είχε δηλώσει επ’ αυτού: “Ήθελα να δείξω στο ελληνικό κοινό μια αστείρευτη δροσερή πηγή”. Συνθέτες όπως οι: Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Χατζιδάκις κ.α. σε συνεντεύξεις τους από το 1960 και μετά, υμνολογούσαν τους ρεμπέτες, για τον λόγο, ότι πάνω στην δίκη τους μουσική έγραφαν τα δικά τους έργα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο (Αγία Ιωάννα, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, κ.α.) και το Θέατρο Τέχνης (Ματωμένος Γάμος, Όλα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά κ.α.). Στη συνεχεία, συνεργάζεται με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου όπου ήταν για σειρά ετών ένας από τους βασικούς συνεργάτες. Παράλληλα γραφεί μουσική για πολλές ελληνικές ταινίες όπως «Ο δράκος» που κατά πολλούς θεωρείται η κορυφαία ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Η υπέροχη μουσική επένδυση της ταινίας από τον Χατζιδάκι εναρμονίζεται πλήρως με τον ρεαλισμό των εικόνων με αποκορύφωμα την εκπληκτική σκηνή του ζεϊμπέκικου χορού, που θυμίζει παράσταση αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας.

Το 1960 πήρε το Όσκαρ για τη μουσική στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή». Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, έλεγε ο Χατζιδάκις, να σου έρθει μια επιτυχία, από εκεί που δεν το περιμένεις. Η ταινία ήταν τουριστική και σε αυτή την λογική κινήθηκε όταν έγραψε τη μουσική της. Ήταν ένας προικισμένος συνθέτης με αστείρευτο ταλέντο, που κατάφερε να ταιριάξει την μουσική του στην λογική της ταινίας, με αποτέλεσμα το μπουζούκι να γίνει γνωστό σε όλη την υφήλιο. Αμέτρητες ήταν οι διασκευές του τραγουδιού «Τα παιδιά του Πειραιά», πράγμα που καταδίκαζε συνεχώς και αυτό τον οδήγησε στην βιαστική και εσφαλμένη ενέργεια να δώσει τα δικαιώματα του τραγουδιού στην «United Artists». Ασχολήθηκε πολύ με το να καταδικάζει τις πολλές διασκευές σπαταλώντας πολλή ενέργεια για το τίποτα.

Στη συνέχεια έγραψε μουσική για τον εμπορικό κινηματογράφο. Κάποτε είχε πει στον Φίνο: Εσύ ξέρεις τι θα πει κακός κινηματογράφος αλλά τι θα πει καλός, δεν θα μάθεις ποτέ… Το 1990 σε μια συνέντευξη είχε δηλώσει: Πού να το ξέρω ότι 30 χρόνια μετά, ο κόσμος θα ασχολούνταν ακόμα με Μανταλένες και κουραφέξαλα. Στο θέατρο έγραψε μουσική για το «Παραμύθι δίχως όνομα», «Όρνιθες», «Καπετάν Μιχάλης» κ.α. Πολλές από αυτές τις συνθέσεις του έχουν μείνει στην ιστορία και αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό.

Το 1967 θα ταξιδέψει στο Μπρόντγουει της Νέας Υόρκης για το ανέβασμα του μιούζικαλ «Ίλια Ντάρλινγκ». Εκείνη την περίοδο τον βρήκε η δικτατορία και όπως είχε δηλώσει, είχε προβλήματα με την εφορία και δεν ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα. Λίγα πράγματα γνωρίζουμε για την περίοδο της Αμερικής και όπως ανέφερε ο ίδιος, η διαμονή του εκεί τον σπούδασε. Ένα άγνωστο γεγονός είναι η εισαγωγή που έγραψε στο τραγούδι «Prelude» (Προανάκρουσμα), μαζί με τους «Millenium» που ήταν μια ροκ μουσική ομάδα στην Καλιφόρνια. Σε αυτό το κομμάτι, ο ίδιος ο Χατζιδάκις παίζει τσέμπαλο.

Στην Ελλάδα θα επιστρέψει το 1972, όπου ηχογραφεί τον «Μεγάλο ερωτικό» και ανεβάζει την παράσταση, «Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης». Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Διαβάζω» το 1982, αναφέρει για το έργο: Ο οδοιπόρος είμαι εγώ, ο οποίος εκείνο τον καιρό περιφερόμουν ανά τον κόσμο και μόλις είχα έρθει στην Ελλάδα. Το μεθυσμένο κορίτσι ήταν η Ελένη Μανιάτη που τότε ήταν μαζί μου, ένα κορίτσι πέρα από τα καθορισμένα, πέρα από τα όρια του λογικού.

Ο Αλκιβιάδης ήταν ένας νεαρός που πουλούσε τσιγάρα. Λοιπόν, σκέφτηκα ότι μια και δεν έχουμε κοινό μύθο ας τον κατασκευάσουμε, ας ενώσουμε τον οδοιπόρο το μεθυσμένο κορίτσι και τον Αλκιβιάδη και φυσικά, αυτό καταλήγει στον φόβο που ήταν το κλίμα εκείνης της εποχής του 1973, ιδίως μετά την άνοδο του Ιωαννίδη. Γι αυτό το έργο μου τελειώνει με τον φόβο, χωρίς να θέλω να πω ότι έκανα αντίσταση. Τώρα το τι περιέχουν οι στίχοι είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας. Περιέχονται πολλά στοιχεία που ενώνουν αυτά τα τρία πρόσωπα. Τα τραγούδια του δίσκου, για τον λόγο ότι δεν μπορούν να ακουστούν σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης είναι άγνωστα στο κοινό. Ελπίζω κάποια στιγμή να τα ανακαλύψει στο μέλλον.

Το 1975 ο Χατζιδάκις θα αναλάβει αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην «Εθνική Λυρική Σκηνή» και διευθυντής στο «Τρίτο πρόγραμμα». Ο Χατζιδάκις είχε ένα όραμα για την μουσική ζωή στην Ελλάδα και έμεινε στο ραδιόφωνο επτά χρόνια. Πήγε σε μια εποχή που τα χνάρια της χούντας ήταν ακόμη φανερά στην τότε ΕΡΤ και κατόρθωσε με το ύφος και τον λόγο του, να τα αλλάξει όλα. Το κρατικό ραδιόφωνο άρχισε να ανοίγει τις πόρτες στους άξιους και αναπτύσσεται μια καινούργια ραδιοφωνική έκφραση. Η ελληνική και παγκόσμια δημιουργία, προβάλλεται με ένα ιδιαίτερο τρόπο που κάνει τον ακροατή να φαντάζεται και να ονειρεύεται. Το τρίτο πρόγραμμα αν και κρατικό ήταν το πρώτο ελεύθερο ραδιόφωνο στην Ελλάδα. Μια εκπομπή που άφησε εποχή στο ραδιόφωνο και στην κοινωνία ήταν η παιδική εκπομπή «Εδώ λιλιπουπολη».

Το 1978 ο δήμαρχος των Ανωγείων Γιώργος Κλάδιος ήρθε στην Αθήνα με δική του πρωτοβουλία και έκανε πρόταση στον Χατζιδάκι να διοργανώσει τους μουσικούς αγώνες στα ανώγεια. Με την συμπαράσταση των Aνωγειανών, ο Μάνος Χατζιδάκις κατάφερε να καταστήσει τα Ανώγεια σ’ ένα ζωντανό μουσικό πολιτιστικό εργαστήρι.

Το 1980 εγκαινίασε τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο. Ήταν ένα καλλιτεχνικό Φεστιβάλ , με κύριο στόχο την παρουσίαση νέων ρευμάτων, τόσο στη μουσική όσο και στο χορό και τον κινηματογράφο. Οργάνωσε επίσης τους Αγώνες ελληνικού τραγουδιού στην Κέρκυρα, το 1981 και 1982. Ήταν ένας μουσικός διαγωνισμός που είχε σκοπό την παρουσίαση νέων Ελλήνων καλλιτεχνών. Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Δήμαρχος Κέρκυρας, Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Κουρουπός, Σπύρος Σακκάς κ.α. Στο διαγωνισμό, μεταξύ άλλων συμμετείχαν το 1982 και οι Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας, με το τραγούδι «Μια βραδιά στο λούκι», με το οποίο βραβεύθηκαν και έγιναν γνωστοί.

Το 1985 είναι διευθυντής στο περιοδικό «Τέταρτο» το οποίο καταγράφει τα καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από τις πολιτικές τους διαστάσεις. Το Τέταρτο, ίσως περισσότερο απ’ όλα, ήταν ένα βαθιά πολιτικό περιοδικό. Η έννοια της πολιτικής, ακόμη και το 1985 που κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος, σχετιζόταν με τα μικροπολιτικά σκάνδαλα, με τις επιφανειακές και εν πολλοίς ανούσιες κομματικές διαφορές και με το φανατισμό και τη στενότητα των ιδεών που διακρίνει τους ψηφοφόρους των κομμάτων. «Το Τέταρτο υπήρξε κατ’ ουσίαν τότε ένα πολιτικό περιοδικό γιατί εγώ βαθιά μέσα μου είμαι πολιτικοποιημένος» έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Το 1985 ίδρυσε την δισκογραφική εταιρεία «Σείριος» για να φιλοξενεί ποιοτικές προτάσεις της ελληνικής μουσικής.

Το 1987 παρουσιάζει τέσσερα προγράμματα στο «Μουσικό κέντρο Αθηνών» στην πλάκα. Συμμετείχαν οι: Έλλη Πασπαλά, Γιώργος Νταλάρας, Αλίκη Καγιαλόγλου, Νίκος Παπάζογλου. κ.α

Το 1989 ο Χατζιδάκις ίδρυσε την «Ορχήστρα των χρωμάτων». Στους τέσσερις κύκλους συναυλιών που οργανώθηκαν από τον Νοέμβριο του 1989 έως τον Ιούνιο του 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις περιέλαβε, εκτός από κλασικά έργα και, πολλά άγνωστα, συνθετών του 20ού αιώνα: Copland, Menotti, Poulenc, Milhaud, Ohana, Hindemith, Nielsen, Ives, Britten, Thomson, Szymanowski, Kurt Weill, Piazzolla, Rota, κ.ά. Έντονη παρουσία είχε και η ελληνική μουσική (Πετρίδης, Βάρβογλης, Παλλάντιος, Ξενάκης, Σισιλιάνος, Μαμαγκάκης, Αντωνίου, Κουρουπός), χωρίς να λείψουν και οι νεώτεροι δημιουργοί (Ανισέγκος, Κριτσωτάκης). Ειδικά αφιερώματα έγιναν στον Μανώλη Καλομοίρη, τον Νίκο Σκαλκώτα, τον Γιάννη Χρήστου και τον Μίκη Θεοδωράκη. Το 1993 ο Χατζιδάκις, στην ερώτηση δημοσιογράφου στην κρατική τηλεόραση, για το αν θα ηχογραφήσει κάποιο νέο του έργο απάντησε: Να ξέρει ο κόσμος πως αν υπάρξει κάποια αξιόλογη δουλειά θα την κυκλοφορήσω. Αυτή η δήλωση του Χατζιδάκι ήταν βέβαια μια υπεκφυγή στην ερώτηση του δημοσιογράφου, αφού ο ίδιος απέφευγε την δισκογράφηση μεγάλου μέρους του έργου του. Ελάχιστα έργα του από το θέατρο, κινηματογράφο, μπαλέτο, κ.α. έχουν δισκογραφηθεί, ενώ πολλά έχουν μείνει στο αρχείο του και περιμένουν την έκδοσή τους.

Πηγή : ALT.GR

14 – 6 – 1928

Γεννιέται ο Αργεντινός κομμουνιστής επαναστάτης Ερνέστο (Τσε) Γκεβάρα (Ernesto Guevara).

Ο Τσε σπούδασε Ιατρική το 1947 ενώ το 1950 μαζί με το φίλο του Αλμπέρτο Γρανάδο πάνω σε μια θρυλική μοτοσικλέτα «Νόρτον» ταξιδεύουν στη Χιλή, το Περού, τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, τον Ισημερινό και τον Παναμά. Μετά την αποφοίτησή του, θα επισκεφθεί ξανά χώρες της Λατινικής Αμερικής, γνωρίζοντας τους κοινωνικούς αγώνες και τις επαναστατικές εξεγέρσεις. Στη συνείδησή του καταγράφονται τα πάντα, ενώ το 1953 πηγαίνοντας στη Γουατεμάλα, θα γνωριστεί με Κουβανούς εξόριστους, συντρόφους του Φιντέλ Κάστρο που είχε φυλακιστεί μετά το κίνημα της 26ης Ιουλίου 1953.

Η γνωριμία του με τον Φιντέλ, το 1955, στάθηκε καθοριστική γι’ αυτόν.

Ο Τσε εντάσσεται στις κουβανικές επαναστατικές ομάδες, ξεκινά με 82 συντρόφους για την Κούβα το 1956 και τελικά μετά από μάχες κατάφεραν να ανέβουν στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα μόνο 12.

Η επανάσταση εξαπλώθηκε στο γόνιμο έδαφος της συνείδησης του κουβανέζικου λαού και την 1η Γενάρη 1959 οι επαναστάτες μπαίνουν στην Αβάνα. Ο Τσε υπηρέτησε την κουβανέζικη επανάσταση με όλες του τις δυνάμεις από όποια θέση κι αν βρέθηκε.

Έχοντας συμφωνήσει με τον Φιντέλ Κάστρο από το 1955 κιόλας, ότι θα μπορούσε να φύγει από την Κούβα μετά την επανάσταση, ο Τσε κατευθύνθηκε στη Βολιβία αποσκοπώντας να φουντώσει το επαναστατικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική.

Μετά την τελευταία μάχη στις 8 Οκτώβρη 1967,ο Τσε πληγωμένος στο ένα πόδι και με το όπλο του κατεστραμμένο, συνελήφθη και κατ’ απαίτηση των ΗΠΑ δολοφονήθηκε την επομένη. Το σώμα του θάφτηκε σε μυστικό τόπο και τελικά η θέση αποκαλύφθηκε στις 28 Ιουνίου 1997 .

https://youtu.be/uAcWZxnA1a8

Η μυστική ταφή αποκάλυπτε τον τρόμο των εχθρών του λαού μπροστά στην προσωπικότητα του μεγάλου επαναστάτη. Για τους εργάτες, τους φτωχούς αγρότες, τους νέους, τους αγωνιζόμενους λαούς, ο Τσε δεν είχε «εξαφανιστεί» γιατί σε κάθε τους μάχη, ο Κομαντάντε ήταν πάντα παρών.

Πηγή : ALT.GR

11 – 6 – 1864

Ο Ρίχαρντ Στράους (Richard Georg Strauss) ήταν Γερμανός συνθέτης της ύστερης ρομαντικής περιόδου.

Είναι γνωστός για τις όπερές του, μεταξύ των οποίων «Ο Ιππότης με το Ρόδο» και η «Σαλώμη».

Άλλες μεγάλες επιτυχίες του είναι τα «Τέσσερα Τελευταία Τραγούδια», τα συμφωνικά ποιήματα και άλλα ορχηστρικά έργα, όπως τα «Θάνατος και Εξαΰλωση», «Τα Φαιδρά Καμώματα του Τιλ Οϊλενσπίγκελ», «Τάδε Έφη Ζαρατούστρα» και «Μεταμορφώσεις». To «Τάδε Έφη Ζαρατούστρα» ήταν και το μουσικό θέμα της ταινίας «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» του Στάνλεϊ Κούμπρικ.

Πηγή : ALT.GR

11 – 6 – 1922

Γεννιέται ο πολυβραβευμένος Κύπριος σκηνοθέτης Μιχάλης Κακογιάννης.

Το όνομά του έχει συνδεθεί με δυο ταινίες- σταθμούς του ελληνικού κινηματογράφου: τον «Ζορμπά» και τη «Στέλλα».

Ο πολυβραβευμένος, όμως, διεθνούς φήμης σκηνοθέτης θεωρούσε ότι έτσι αδικείται το σύνολο του έργου του καθώς, όπως πίστευε ο ίδιος, «στο εξωτερικό είμαι ο σκηνοθέτης της “Ηλέκτρας” και της “Ιφιγένειας”» .

Γνώριζε  τον Νίκο Καζαντζάκη, που του είχε ζητήσει να κινηματογραφήσει ένα μυθιστόρημά του, αλλά δεν πρόλαβε να δει τον «Ζορμπά» στην οθόνη, και τον Αλμπέρ Καμί, που έγραψε το θεατρικό έργο «Καλιγούλας», στο οποίο ο Μιχάλης Κακογιάννης πρωταγωνιστούσε στα τέλη της δεκαετίας του ’40 στο Λονδίνο. Έχει μεταφράσει Σαίξπηρ στα ελληνικά και Ευριπίδη στα αγγλικά – μεταφράσεις που θεωρούνται εξαιρετικές από διεθνείς εκδοτικούς οίκους – και έχει γράψει στίχους τραγουδιών που έγιναν μεγάλες επιτυχίες, όπως το «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι», «Επτά τραγούδια θα σου πω», κ.ά.

1928

10 – 6 – 2023

Πεθαίνει ο μουσικοσυνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος, που με το έργο του «προσκύνησε τη χάρη του λαού μας» και έδωσε πνοή, δύναμη και κουράγιο «στα μαρτύρια του» στα «χρόνια τα δίσεκτα», ο δημιουργός που με τα μουσικά του έργα, πλημμυρισμένα με «χρώματα και αρώματα», κουβάλησε τη μνήμη και τη δύναμη της ελληνικής μουσικής, ο συνθέτης που διαμόρφωσε, από την αρχή κιόλας της δημιουργικής του πορείας, μια εντελώς προσωπική ηχητική φωνή κι άποψη, ξέχωρη από τις άλλες μέχρι τότε.

«Θεωρούσα κι εγώ ότι η μουσική κατάγεται από τους φυσικούς ήχους και ότι πηγές της ήταν τα βουητά των χειμάρρων, τα κελαηδήματα των πουλιών, η ομιλία των ανθρώπων, οι μουσικές των λαών αλλά και οι σύγχρονες αρμονίες από τα ακούσματα των μεγάλων πόλεων. Αναζητούσα μια αισθητική που δε θα εξαιρούσε από την τέχνη της μουσικής την προσέγγισή της στην έκφραση ζωής των ανθρώπων μέσα στις κοινωνίες».https://www.youtube.com/embed/ACA6PytLqrw?feature=oembedhttps://youtu.be/ACA6PytLqrw

Κρήτη, Αθήνα και Λονδίνο

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε, το 1939, στο Ηράκλειο της Κρήτης, από μητέρα σφακιανής καταγωγής και πατέρα από την Ιεράπετρα, γόνοι και οι δύο παλαιών κρητικών οικογενειών.

Η παραδοσιακή μουσική της Κρήτης, η συμφωνική μουσική που ακούει στο ραδιόφωνο, η μουσική της κοντινής Αιγύπτου συνθέτουν τα ακούσματα της παιδικής του ηλικίας και τον καθορίζουν. Παράλληλα από μικρή ηλικία ξεκινά μαθήματα βιολιού και κλαρίνου.

Το 1956, έρχεται στην Αθήνα και περνά την πόρτα του Ωδείου Αθηνών, ενώ εισάγεται και στην Πάντειο. Ερχόμενος στην πρωτεύουσα κουβαλά στις «αποσκευές» του και εφηβικές του συνθέσεις. Αυτές οι μελωδίες θα γίνουν η βάση για τραγούδια που έγραψε πολλά χρόνια αργότερα, όπως η μελωδία για τα «Μαλαματένια Λόγια» που πρωτογράφτηκε από τον Μαρκόπουλο στα 13 του χρόνια, όταν προσπαθούσε να βάλει άλλη μουσική σε κάλαντα.

Οι γνώσεις του πάνω στη μουσική διευρύνονται και του προσφέρουν στοιχεία για τη διαμόρφωση του προσωπικού του ύφους. Με την επιβολή της χούντας αναχωρεί για το Λονδίνο. Εκεί, εμπλουτίζει τις γνώσεις του με την αγγλίδα συνθέτρια Elisabeth Lutyens, ενώ η φιλία του με τον πρωτοποριακό συνθέτη Γιάννη Χρήστου παίζει σημαντικό ρόλο στην επαφή και τη βαθύτερη γνωριμία του με τις πλέον πρωτοποριακές μουσικές μορφές.

Στο Λονδίνο συνθέτει, ανάμεσα σε άλλα, τον «Ηλιο τον πρώτο» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, τους πρώτους Πυρρίχιους Α, Β, Γ, Δ για ορχήστρα εγχρόρδων που πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1968 στο Elizabeth Hall στο Λονδίνο, οι οποίοι γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό.

Αλλωστε, για τον Γ. Μαρκόπουλο από την αρχή κιόλας της δημιουργικής του διαδρομής, είναι σαφές ότι «το αληθινό τραγούδι ξεκινά από μια φοβερή ανάγκη και βυθίζεται στον κόσμο που ομαδικά το στερεώνει, αλλάζοντας το, ερμηνεύοντας το ή ακούγοντάς το την ώρα που ζει (…). Το πρώτο υλικό ξεκινά από τον κόσμο και τελειώνει πάλι σ’ αυτόν».

Επιστροφή στην Ελλάδα και «Επιστροφή στις ρίζες»

Το 1969 επιστρέφει στην Ελλάδα.

Με την είσοδο της δεκαετίας του ’70, υλοποιεί το μουσικό του όραμα: καταθέτει μουσικά έργα που χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους ως νέα πρόταση και τομή για τη μέχρι τότε ελληνική μουσική πραγματικότητα. Με την «Επιστροφή στις ρίζες» της λαϊκής και παραδοσιακής μας μουσικής, έδειξε τον τρόπο πώς μπορεί κανείς να αξιοποιήσει τα εξελίξιμα στοιχεία της παράδοσης, πώς μπορεί κανείς να ερμηνεύσει γόνιμα τις κληρονομημένες αξίες. Αλλωστε, βαθιά του πεποίθηση ήταν, ότι «το τραγούδι, αν είναι γνήσιο και αληθινό, γίνεται από ιθαγενές αυτόματα και διεθνές».

Χαρακτηριστικά, πλάι στα κλασικά όργανα της ορχήστρας έβαλε λαϊκά, παραδοσιακά όργανα (λύρα, σαντούρι, ηπειρώτικο κλαρίνο), ενώ «ανέστησε» θαμμένες μουσικές μορφές της ελληνικής παράδοσης, τους πολύτροπους ρυθμούς απ’ όλες τις περιοχές της χώρας και μας τα παρουσίασε μέσα από την έντονη προσωπική του τέχνη, ατόφια και σύγχρονα, εκφράζοντας ταυτόχρονα σημερινά προβλήματα και και καταστάσεις.

«Επιστροφή στις ρίζες σημαίνει σχεδιασμός του μέλλοντος», ανάφερε σε συνέντευξή του στον «Ριζοσπάστη» το 1977, προσθέτοντας ότι «ρίζες σημαίνει το παντότινο, το αιώνιο, όπως πχ οι έννοιες ισότητα και ελευθερία». Και πάλι στον «Ριζοσπάστη», αυτή τη φορά το 2006, σημείωνε: «Οταν χρησιμοποίησα στη μουσική μου τη λύρα, το σαντούρι, το λαϊκό κλαρίνο, μέσα στα συμφωνικά όργανα, είχα μια κατεύθυνση εξ αρχής. Να συντελέσουν τα ηχοχρώματα αυτής της νέας ορχήστρας στα μουσικά μου έργα, στη συνοχή, στην αλληλεγγύη και στην ανάδειξη των άγραφων νόμων, που διαθέτει στην ψυχή του ο ελληνικός κόσμος».

Η δεκαετία του ’70 είναι ιδιαίτερα γόνιμη για τον συνθέτη. Είναι τα χρόνια που κυκλοφορεί δίσκους – ορόσημα στην ελληνική μουσική δισκογραφία, «Χρονικό» (1970), «Ριζίτικα» και «Ιθαγένεια» (1971), «Ο Στρατής Θαλασσινός» (1973) «Θητεία», «Μετανάστες» (1974), «Θεσσαλικός κύκλος» (1975), «Ανεξάρτητα» (1976)

https://youtube.com/watch?v=U5-oQYahB8g%3Ffeature%3Doembed

ΜΟΥΣΙΚΗΣάββατο 10/06/2023 – 20:02

Πέθανε ο μουσικοσυνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος

Πηγή: Eurokinissi

«Θεωρούσα κι εγώ ότι η μουσική κατάγεται από τους φυσικούς ήχους και ότι πηγές της ήταν τα βουητά των χειμάρρων, τα κελαηδήματα των πουλιών, η ομιλία των ανθρώπων, οι μουσικές των λαών αλλά και οι σύγχρονες αρμονίες από τα ακούσματα των μεγάλων πόλεων. Αναζητούσα μια αισθητική που δε θα εξαιρούσε από την τέχνη της μουσικής την προσέγγισή της στην έκφραση ζωής των ανθρώπων μέσα στις κοινωνίες».

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος που με το έργο του «προσκύνησε τη χάρη του λαού μας» και έδωσε πνοή, δύναμη και κουράγιο «στα μαρτύρια του» στα «χρόνια τα δίσεκτα», ο δημιουργός που με τα μουσικά του έργα, πλημμυρισμένα με «χρώματα και αρώματα», κουβάλησε τη μνήμη και τη δύναμη της ελληνικής μουσικής, ο συνθέτης που διαμόρφωσε, από την αρχή κιόλας της δημιουργικής του πορείας, μια εντελώς προσωπική ηχητική φωνή κι άποψη, ξέχωρη από τις άλλες μέχρι τότε, έφυγε σήμερα απο την ζωή, μετά απο άνιση μάχη με τον καρκίνο,

Στις 5 Μάη εισήχθη στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αλεξάνδρα» όπου νοσηλευόταν.

Κρήτη, Αθήνα και Λονδίνο

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος γεννήθηκε, το 1939, στο Ηράκλειο της Κρήτης, από μητέρα σφακιανής καταγωγής και πατέρα από την Ιεράπετρα, γόνοι και οι δύο παλαιών κρητικών οικογενειών.

Η παραδοσιακή μουσική της Κρήτης, η συμφωνική μουσική που ακούει στο ραδιόφωνο, η μουσική της κοντινής Αιγύπτου συνθέτουν τα ακούσματα της παιδικής του ηλικίας και τον καθορίζουν. Παράλληλα από μικρή ηλικία ξεκινά μαθήματα βιολιού και κλαρίνου.

Το 1956, έρχεται στην Αθήνα και περνά την πόρτα του Ωδείου Αθηνών, ενώ εισάγεται και στην Πάντειο. Ερχόμενος στην πρωτεύουσα κουβαλά στις «αποσκευές» του και εφηβικές του συνθέσεις. Αυτές οι μελωδίες θα γίνουν η βάση για τραγούδια που έγραψε πολλά χρόνια αργότερα, όπως η μελωδία για τα «Μαλαματένια Λόγια» που πρωτογράφτηκε από τον Μαρκόπουλο στα 13 του χρόνια, όταν προσπαθούσε να βάλει άλλη μουσική σε κάλαντα.

Οι γνώσεις του πάνω στη μουσική διευρύνονται και του προσφέρουν στοιχεία για τη διαμόρφωση του προσωπικού του ύφους. Με την επιβολή της χούντας αναχωρεί για το Λονδίνο. Εκεί, εμπλουτίζει τις γνώσεις του με την αγγλίδα συνθέτρια Elisabeth Lutyens, ενώ η φιλία του με τον πρωτοποριακό συνθέτη Γιάννη Χρήστου παίζει σημαντικό ρόλο στην επαφή και τη βαθύτερη γνωριμία του με τις πλέον πρωτοποριακές μουσικές μορφές.

Στο Λονδίνο συνθέτει, ανάμεσα σε άλλα, τον «Ηλιο τον πρώτο» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, τους πρώτους Πυρρίχιους Α, Β, Γ, Δ για ορχήστρα εγχρόρδων που πρωτοπαρουσιάστηκαν το 1968 στο Elizabeth Hall στο Λονδίνο, οι οποίοι γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό.

Αλλωστε, για τον Γ. Μαρκόπουλο από την αρχή κιόλας της δημιουργικής του διαδρομής, είναι σαφές ότι «το αληθινό τραγούδι ξεκινά από μια φοβερή ανάγκη και βυθίζεται στον κόσμο που ομαδικά το στερεώνει, αλλάζοντας το, ερμηνεύοντας το ή ακούγοντάς το την ώρα που ζει (…). Το πρώτο υλικό ξεκινά από τον κόσμο και τελειώνει πάλι σ΄αυτόν».

Επιστροφή στην Ελλάδα και «Επιστροφή στις ρίζες»

Το 1969 επιστρέφει στην Ελλάδα.

Με την είσοδο της δεκαετίας του ’70, υλοποιεί το μουσικό του όραμα: καταθέτει μουσικά έργα που χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους ως νέα πρόταση και τομή για τη μέχρι τότε ελληνική μουσική πραγματικότητα. Με την «Επιστροφή στις ρίζες» της λαϊκής και παραδοσιακής μας μουσικής, έδειξε τον τρόπο πώς μπορεί κανείς να αξιοποιήσει τα εξελίξιμα στοιχεία της παράδοσης, πώς μπορεί κανείς να ερμηνεύσει γόνιμα τις κληρονομημένες αξίες. Αλλωστε, βαθιά του πεποίθηση ήταν, ότι «το τραγούδι, αν είναι γνήσιο και αληθινό, γίνεται από ιθαγενές αυτόματα και διεθνές».

Χαρακτηριστικά, πλάι στα κλασικά όργανα της ορχήστρας έβαλε λαϊκά, παραδοσιακά όργανα (λύρα, σαντούρι, ηπειρώτικο κλαρίνο), ενώ «ανέστησε» θαμμένες μουσικές μορφές της ελληνικής παράδοσης, τους πολύτροπους ρυθμούς απ’ όλες τις περιοχές της χώρας και μας τα παρουσίασε μέσα από την έντονη προσωπική του τέχνη, ατόφια και σύγχρονα, εκφράζοντας ταυτόχρονα σημερινά προβλήματα και και καταστάσεις.

«Επιστροφή στις ρίζες σημαίνει σχεδιασμός του μέλλοντος», ανάφερε σε συνέντευξή του στον «Ριζοσπάστη» το 1977, προσθέτοντας ότι «ρίζες σημαίνει το παντότινο, το αιώνιο, όπως πχ οι έννοιες ισότητα και ελευθερία». Και πάλι στον «Ριζοσπάστη», αυτή τη φορά το 2006, σημείωνε: «Οταν χρησιμοποίησα στη μουσική μου τη λύρα, το σαντούρι, το λαϊκό κλαρίνο, μέσα στα συμφωνικά όργανα, είχα μια κατεύθυνση εξ αρχής. Να συντελέσουν τα ηχοχρώματα αυτής της νέας ορχήστρας στα μουσικά μου έργα, στη συνοχή, στην αλληλεγγύη και στην ανάδειξη των άγραφων νόμων, που διαθέτει στην ψυχή του ο ελληνικός κόσμος».

Η δεκαετία του ’70 είναι ιδιαίτερα γόνιμη για τον συνθέτη. Είναι τα χρόνια που κυκλοφορεί δίσκους – ορόσημα στην ελληνική μουσική δισκογραφία, «Χρονικό» (1970), «Ριζίτικα» και «Ιθαγένεια» (1971), «Ο Στρατής Θαλασσινός» (1973) «Θητεία», «Μετανάστες» (1974), «Θεσσαλικός κύκλος» (1975), «Ανεξάρτητα» (1976).

Σε όλα αυτά τα έργα του γίνεται φανερή η διάθεση του Γ. Μαρκόπουλου μέσα από την Τέχνη του να συμβάλλει στην ανύψωση του λαού μας. «Προσπαθώ κι εγώ να είμαι από τους ανθρώπους που αγωνίζονται με το έργο τους να συνειδητοποιήσουν τους θεατές – ακροατές (…) να βρεθεί από τους ίδιους η μέθοδος που από την ομαδική συνειδητότητα θα περάσει στην πραγμάτωση», δήλωνε στον «Ριζοσπάστη», το 1977.

«Χρονικό» και «Ριζίτικα»

«Ολα τα τραγούδια έχουν πολιτικό αντίκρισμα. Από το πιο απλό τραγουδάκι μέχρι το πιο σύνθετο. Και πάντοτε εξυπηρετούν κάποιες ομάδες…», έλεγε ο Γ. Μαρκόπουλος και σε αυτό το μικρό μας αφιέρωμα δεν μπορούμε να μη σταθούμε σε δύο δίσκους του που είχαν το δικό τους μερτικό στην ενδυνάμωση του λαού μας στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας.

Ο πρώτος δίσκος είναι το «Χρονικό» σε στίχους του Κ. Χ. Μύρη (Κώστα Γεωργουσόπουλου), που ήρθε ως νέα πρόταση μέσα στο σύνολο της μέχρι τότε ελληνικής τραγουδοποιίας και αποτέλεσε τομή στη μουσική πραγματικότητα της χώρας.

«Το 1966 ξεκινάμε με τον Μύρη τη δημιουργία ενός μουσικού έργου κι εκείνος αρχίζει να γράφει τον ποιητικό χάρτη του “Χρονικού”, με στίχους εμπνευσμένους από την επώδυνη πορεία του ελληνισμού στον εικοστό αιώνα. Το 1967 έμενα στην οδό Δεινοκράτους, στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί συνθέτω τα τραγούδια του “Χρονικού” (…)».

https://youtu.be/yCYn-BIqRhI

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1969 ξεκινά η διαδικασία για την κυκλοφορία του έργου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η λογοκρισία που αντιμετώπισε το «Χρονικό» από τη χούντα των συνταγματαρχών και πώς κατάφεραν οι δημιουργοί του να την αποφύγουν: «Η λογοκρισία εκείνης της εποχής, μετά την έγκριση των στίχων, δεν έδινε κανένα δικαίωμα να προστεθεί ούτε ένα “και” στους εγκεκριμένους από αυτήν στίχους. Ωστόσο, δεν απαγόρευε την αφαίρεση φράσεων! Γράφτηκε λοιπόν μεγάλος αριθμός νέων στίχων όπου ανάμεσά τους υπήρχαν οι κανονικοί. Παράδειγμα: Στάλθηκαν για έγκριση οι κάτωθι στίχοι: “Κι ο λαός μέσα στη μαύρη Κατοχή θα κάνει την αντίστασή του στους κατακτητές και θα ‘ρθει μια μέρα που θα τους διώξει και τότε θα παίζει τα πολλά τραγούδια του για τη λευτεριά”. Μετά την έγκριση ο στίχος παρέμεινε όπως αρχικά είχε γραφτεί: “κι ο λαός θα παίζει τα πολλά τραγούδια του για τη λευτεριά”».

Κάτω από ποιες συνθήκες έγινε η ηχογράφηση του δίσκου, καθώς και η υποδοχή του… «Η ηχογράφηση του “Χρονικού” έγινε στο στούντιο ΕΡΑ. Η ορχήστρα με βιολί, βιολοντσέλο, κόντρα μπάσο, κλαρίνο, φλάουτο, κιθάρα, πιάνο, κρητική λύρα, ποντιακή λύρα, λαούτο, μπαγλαμά, νταούλι – ντέφι και ντραμς, ήταν πανέτοιμη από τις πρόβες και ο Ξυλούρης με την Δημητριάδη γνώριζαν κάθε λεπτομέρεια του έργου. Πολλοί νέοι και νέες μαθητές του Ωδείου Αθηνών και φοιτητές πανεπιστημίων παρακολουθούσαν την ηχογράφηση (…).

Γίνονται βραδιές “Χρονικού” με τον Γιώργο και την Λένα Σαββίδη, τον ζωγράφο Σικελιώτη, τον δημοσιογράφο Πηλιχό, τον μουσικολόγο Φοίβο Ανωγιαννάκη και τους καθηγητές Νίκο Παναγιωτάκη και Γρηγόρη Σηφάκη. Ο Γιάννης Τσαρούχης ακούει το έργο στο θέατρο του Κουν και το εγκωμιάζει. Ο Μανώλης Ανδρόνικος και ο χαράκτης Τάσσος ενθουσιάζονται. Οι άνθρωποι που τους είχε η δικτατορία φυλακή, ακούνε το “Χρονικό”. Οι φοιτητές είναι κάθε βράδυ στη μπουάτ “Στούντιο Λήδρα”, όπου παίζουμε όλο το έργο. Θα περάσουν τέσσερα χρόνια ακόμη για να ακουστεί έστω και ένα από τα τραγούδια του “Χρονικού” στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση…».

Ο δεύτερος δίσκος είναι τα «Ριζίτικα». Τα «Ριζίτικα» παραδοσιακά τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Κρήτης τα είχε διασκευάσει και ενορχηστρώσει ο συνθέτης με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελέσουν μια ενιαία μορφή διήγησης. Ιδιαίτερα το «Πότε θα κάνει ξαστεριά», με το εύγλωττο βαθύτερο νόημά του, βρίσκεται στα χείλη των φοιτητών τις μέρες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Οι αγώνες της νεολαίας επηρεάζουν βαθιά τον συνθέτη και για τη δημιουργία ενός άλλου του σπουδαίου έργου, τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» σε στίχους του Διονυσίου Σολωμού.

Αλησμόνητη σε όσους την έζησαν θα μείνει και η μεγάλη του λαϊκή συναυλία τον Ιούλη του 1974, μετά την πτώση της χούντας, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού και καταγράφηκε από τον Νίκο Κούνδουρο για «Τα Τραγούδια της Φωτιάς» μαζί με εκείνη του Μίκη στο γήπεδο Καραϊσκάκη.

Ακμαίος και δημιουργικός

Ο Γ. Μαρκόπουλος συνεχίζει και τα επόμενα χρόνια τη δημιουργική του διαδρομή. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τα έργα «Σειρήνες», «Φίλοι που φεύγουν», «Κονσέρτο – Ραψωδία για λύρα και ορχήστρα» τη δεκαετία του ’80, καθώς και τη «Λειτουργία του Ορφέα», την «Αναγέννηση, Κρήτη ανάμεσα σε Βενετιά και Πόλη», την όπερα «Ερωτόκριτος και Αρετούσα» τη δεκαετία του ’90.

Ο Γ. Μαρκόπουλος, ακόμα, γράφει μουσική για το θέατρο συνεργαζόμενος με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου και με τους σκηνοθέτες Μίνωα Βολονάκη και Λεωνίδα Τριβιζά, ενώ συνέθεσε και μουσική για κινηματογραφικές ταινίες, όπως «Μικρές Αφροδίτες» (Βραβεία Μουσικής Θεσσαλονίκης και Βερολίνου) και «Vortex και Byron» του Νίκου Κούνδουρου, «Κραυγή γυναικών» και «Πρόβα» του Ζιλ Ντασέν, «Επιχείρηση Απόλλων» του Γιώργου Σκαλενάκη.

Παράλληλα ο Γιάννης Μαρκόπουλος ιδρύει την ορχήστρα Παλίντονος Αρμονία με την οποία πραγματοποιεί πολλές συναυλίες στην Ελλάδα, αλλά και σε πόλεις της Ευρώπης, του Καναδά, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας.

Σε όλη τη πορεία του συνεργάστηκε με μερικούς από τους σπουδαιότερους στιχουργούς και ποιητές. Εργα του έχουν τραγουδήσει οι Νίκος Ξυλούρης, Μαρία Δημητριάδη, Βίκυ Μοσχολιού, Παύλος Σιδηρόπουλος, Λάκης Χαλκιάς, Γιώργος Νταλάρας, Βασιλική Λαβίνα, Λιζέτα Νικολάου, Χαράλαμπος Γαργανουράκης, Ηλίας Κλωναρίδης, Γιώργος Νικηφόρου Ζερβάκης κα, αλλά και νεώτεροι ερμηνευτές αναμετρήθηκαν με το έργο του, όπως οι Αλκίννος Ιωαννίδης, Μίλτος Πασχαλίδης, Νατάσσα Μποφίλιου, Κώστας Μακεδόνας κα.

εχωριστή πτυχή της πολυποίκιλης δημιουργίας του Γ. Μαρκόπουλου ήταν και η ενασχόλησή του με το παιδικό τραγούδι. Οι μελωδίες του στη θρυλική «Ντενεκεδούπολη» της Ευγενίας Φακίνου, αλλά σε όλες τις παραστάσεις του κουκλοθεάτρου του «Μπαρμπά Μυτούση» έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές παιδιών.

Το αληθινό τραγούδι είναι συνδεδεμένο με τους αγώνες, την ηθική, τη συνειδητοποίηση των ανθρώπων

«Το έργο του Γιάννη Μαρκόπουλου – μακριά πάντα από τις σειρήνες της ευκολίας και τους πειθαναγκασμούς της εμπορευματοποίησης – δεν είναι απλά ένας παθητικός δέκτης των μηνυμάτων του καιρού. Είναι ένας ενεργητικός πομπός που μεταβάλλεται σε κοινωνική πράξη, που επενεργεί στη ζωή με τα ιδανικά που εκφράζει και εξυπηρετεί, τα ιδανικά μιας φωτεινότερης κι ομορφότερης ζωής για τους όπου Γης αδικημένους.

Για όλους αυτούς τους λόγους, με τη σημερινή συναυλία θέλουμε, από μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ, να εκφράσουμε ένα μεγάλο, ολόθερμο “ευχαριστώ” στον Γιάννη Μαρκόπουλο για την πολιτιστική και κοινωνική προσφορά του μέσα από την τέχνη του. Μια τέχνη που, όπως στο παρελθόν έτσι και σήμερα, εξακολουθεί να συναντιέται με τους στόχους, τις επιδιώξεις και τις αξίες του Κόμματός μας για έναν ανώτερο ανθρώπινο πολιτισμό σε όλες του τις εκφάνσεις».

Τα παραπάνω σημείωνε ο Ν. Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στην εκδήλωση τιμής στον συνθέτη που πραγματοποίησε η ΚΕ του Κόμματος, το 2016, στην Αίθουσα Συνεδρίων στον Περισσό.

Αλλωστε, όλα αυτά τα χρόνια η σχέση του Γ. Μαρκόπουλου με το ΚΚΕ ήταν ιδιαίτερα γόνιμη. Τιμά με την παρουσία του και τη συμμετοχή τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, από τη δεκαετία του 1970, ενώ στη μνήμη όλων μας θα μείνουν οι συναυλίες που διοργάνωσε το ΚΚΕ στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και πέρσι στο «Ολύμπια».

Το κυριότερο, όμως, όλων είναι ότι τα τραγούδια του Γ. Μαρκόπουλου θα συνεχίσουν να μας συντροφεύουν στους αγώνες μας, αλλά και εκείνη τη μέρα την «αναστάσιμη», που «ο λαός θα παίζει τα πολλά τραγούδια του για τη λευτεριά…».

Και ο λόγος είναι ότι ο Γ. Μαρκόπουλος γνώριζε καλά, ότι «το γνήσιο ελληνικό τραγούδι, ποτισμένο με το αίμα της γης και των ανθρώπων αυτού του τόπου είναι το φως, είναι το αμετακίνητο, είναι το πιο σπουδαίο πολιτιστικό επίτευγμα της νεοελληνικής ιστορίας μας.

Σήμερα, το αληθινό τραγούδι είναι συνδεδεμένο με τη φιλοσοφία, τους αγώνες, τη συνειδητοποίηση των ανθρώπων για τη θέση τους, την ελευθερία τους, τη δυναμή τους, την ηθική τους. Η μουσική στον τόπο μας είναι η πολιτική και πολιτιστική βάση για την οργάνωση μιας νέας ζωής και η λαϊκή συναυλία είναι ο μαγευτικός πολιτικός λόγος που διαμορφώνει το χρώμα της εποχής».

Πηγή: 902.gr

Πηγή : ALT.GR

10 – 6 – 1944

Αναζητώντας δυνάμεις του ΕΛΑΣ, οι Γερμανοί μπαίνουν στην κωμόπολη του Διστόμου. Αποκλείουν τις εισόδους και αρχίζουν τις έρευνες στα σπίτια, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους και ξεχωρίζουν 104 άνδρες και 114 γυναίκες (μεταξύ αυτών 45 παιδιά και 20 βρέφη). Τους εκτελούν και στη συνέχεια πυρπολούν το χωριό, αφήνοντας πίσω τους κρανίου τόπο.

«Εδώ ‘ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου
ω, εσύ διαβάτη, όπου πατήσεις να προσέχεις.
Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου
κι απ’ τη θυσία κι απ’ τη σκληρότητα του ανθρώπου.
Εδώ μία στήλη απλή, μαρμάρινη όλη κι όλη
με ονόματα σεμνά, κι η Δόξα τα ανεβαίνει
λυγμό – λυγμό, σκαλί – σκαλί, μέγιστη σκάλα».

Γιάννης Ρίτσος

Οδός 10ης Ιουνίου 1944. Ένας δρόμος διασχίζει το Δίστομο . Μια ημερομηνία το στοιχειώνει. Η 10η του Ιούνη του 1944. Η μέρα που «Η λόγχη και το βόλι, ανάλγητα, τους κόβουν τη φωνή και γιομίζουν τα σπίτια καταματωμένα κορμιά. Το αίμα απ’ τα θύματα γίνεται αυλάκι και κυλάει προς τα σοκάκια. Γέροι και γριές πέφτουν απ’ τα βόλια. Άνδρες κυλιώνται χάμω νεκροί μ’ απανωτές θανατηφόρες πιστολιές, κι άλλους τους βάζουν στη σειρά και τους εκτελούνε. Γυναικόπαιδα σφάζονται κι αβάφτιστα βυζανιάρικα στραγγαλίζονται και λογχίζονται κι ύστερα ξεκοιλιάζονται…» (από το βιβλίο του Τάκη Λάππα «Η σφαγή του Διστόμου – Χρονικό»).

Ένα δρόμο έχει το Δίστομο , το δρόμο του χρέους, το δρόμο του λαού: Να μην ξεχάσει, να γυρίσει την πλάτη στη φασιστική θεωρία και πρακτική, να τιμωρήσει παραδειγματικά τους πολιτικούς απόγονους των ναζί, των τερατόμορφων της ναζιστικής κατοχής.

1944, η ναζιστική κατοχή έχει ήδη δεχτεί χτυπήματα: Απέναντί της ορθώνεται ο Κόκκινος Στρατός. Ο ΕΛΑΣ αναλαμβάνει το χρέος του, σφίγγει τον κλοιό.

Το ανήμερο θεριό ξερνά χολή και, όπως προστάζει η ιδεολογία του, καταφεύγει από έγκλημα σε έγκλημα. Βιάννος, Ανώγεια, Κάνδανος, Καλάβρυτα, Λιγκιάδες, Κομμένο, Χορτιάτης, Κεδρύλλια, Λέχοβο και άλλα ων ουκ έστι αριθμός. Στο Δίστομο αποτυπώνει όλη του την εγκληματική φύση. Δεν έκαψε μόνο το χωριό, δεν εκτέλεσε μόνο όποιον έβρισκε μπροστά του.

Η περιγραφή του Δ. Κιουσόπουλου (επικεφαλής της Υπηρεσίας Εγκλημάτων Πολέμου) δίνει την εικόνα: «Εις το πέρασμα των αιώνων ουδέποτε η ανθρωπότης εδοκίμασε τοσαύτην θηριωδίαν. Το Δίστομο μεταβάλλεται σε κόλασιν. Κάθε περιγραφή είναι αδύνατον να αποδώσει την τραγωδίαν εκατοντάδων κατοίκων… Αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, στρατιώτες διαμοιράζονται εις ομάδας. Περιέρχονται τας οικίας, ως λυσσαλέαι ύαιναι, αιμοβόροι τίγρεις, κανίβαλοι της ζούγκλας! Επιπίπτουν κατά των δυστυχών κατοίκων – αδιακρίτως φύλου, ηλικίας. Σφάζουσι, φονεύουσι, βιάζουσι γυναίκες. Ξεκοιλιάζουσι εγκύους, γέροντες, νέοι είναι θύματα της αιμοβόρου μανίας. Δε φείδονται ουδενός. Φονεύουσιν τον ιερέα Σωτήριο Ζήση, εξορύσσουσι ζώντος έτι τους οφθαλμούς. Αποκόπτουσιν την κεφαλήν του, ρίπτουσιν εις τον βόρβορον. Πυροβολούσι την παρισταμένην σύζυγόν του, που κρατούσε εις τας αγκάλας της, θηλάζουσαν το μονοετές θυγάτριόν της Μαργαρίταν! Σκορπούν τα μυαλά της παιδίσκης εις το πρόσωπον της μητρός, ήτις τραυματισθείσα πίπτει χαμαί λιπόθυμος. Εκληφθείσα ως νεκρά – σώζεται διά να καταστεί, εν παραφροσύνη. Περί τους 15 κατοίκους – ελπίζοντας εις την οικίαν του ιερέως την σωτηρίαν – εφονεύθησαν. Φονεύουσιν εντός της οικίας του, την οικογένεια του Κατσινήν – τον Δάσκαλο Καρούμαλον – την Μορωσίαν, σύζυγο Ι. Φιλίππου – σύρουν εκ της κρύπτης της, με σκοπόν διά να τη βιάσουν. Αλλ’ ότε είδον ότι αύτη ήτο έγκυος, διά μαχαίρας διάνοιξαν την κοιλίαν της. Το δε εκχυθέν έμβρυον μετά λύσσης εποδοπάτησαν»…

«Οι χιτλερικοί -γράφει χρόνια αργότερα στο “Ριζοσπάστη” ο Ν. Καραντηνός- είχαν μεθοδικά προετοιμάσει την επιδρομή στο Δίστομο . Ξεκίνησαν γύρω στις εφτάμισι. Το πρωί από τη Λιβαδειά, ενώ μια άλλη φάλαγγα ερχόταν από την Άμφισσα. Με δυο επιταγμένα λιβαδείτικα λεωφορεία κουβαλούσαν μασκαρεμένους σα μαυραγορίτες 18 άνδρες των Ες – Ες. Δολερό τέχνασμα για να αιφνιδιάσουν και να χτυπήσουν ΕΛΑΣίτικα τμήματα, που βρίσκονταν στην περιοχή. Πίσω από τους μασκαρεμένους, σαν αστακοί σε δεκάδες καμιόνια οι Γερμανοί, που γύρω στις 10 το πρωί φτάνανε στο χωριό αφού στη διαδρομή είχαν κυριολεκτικά θερίσει κάθε ίχνος ανθρώπινης ζωής. Ο χαλασμός άρχισε καθώς πλησίαζαν το χωριό. Ο,τι ζωντανό βρισκόταν μπροστά και δίπλα τους, το πολυβολούσαν και το “θέριζαν”. Κι έπεφταν νεκροί στα σταροχώραφα και τ’ αμπέλια: άνθρωποι, μουλάρια, πρόβατα, σκύλοι».

Είχε προηγηθεί μια σύντομη μάχη με ένα μικρό τμήμα του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στο Στείρι. Οι ναζί «επρόκειτο να στήσουν παγίδα στους αντάρτες που ξεγελασμένοι θα σταματούσαν τ’ αυτοκίνητα για να πάρουν τρόφιμα. Οι αντάρτες όμως δεν έπεσαν στην παγίδα. Ξέροντας πως άλλα φορτηγά με Γερμανούς των Ες – Ες θα τους κύκλωναν από το μέρος της Αράχωβας έκαναν ξαφνική επίθεση και ύστερα από μάχη που κράτησε μιάμιση ώρα σκότωσαν τους περισσότερους καμουφλαρισμένους Γερμανούς. Και τότε οι Γερμανοί λυσσώντας για την αποτυχία τους, ξεχύθηκαν στο Δίστομο για να εκδικηθούν στους αθώους κατοίκους. Τους πρόσταξαν να κλειστούν στα σπίτια τους, κι αμέσως έπειτα, ο επικεφαλής των Γερμανών λοχαγός Κάιπφνερ, δίνει διαταγή στις ορδές του ν’ αρχίσουν την σφαγή και τη λεηλασία» (το χρονικό από την εφημερίδα «Ελευθερία», ένα χρόνο μετά στις 10 Ιουνίου 1945).

Ένας σπουδαίος άνθρωπος, ο Τάκης Λάππας, ιστορικός (Λειβαδίτης την καταγωγή), που έτυχε να βρίσκεται εκείνο τον καιρό στη περιοχή, καταγράφει ένα προς ένα τα στοιχεία της σφαγής. Στο βιβλίο του, «Η σφαγή του Διστόμου », γράφει: «Σαν και τούτο το κακό άλλο δεν ξαναγίνηκε (…) οι φονιάδες μεθυσμένοι από το κακούργο πάθος τους, σπάζουν τις πόρτες των σπιτιών κι ορμάνε μέσα. Οποιον συναντάνε, τον σκοτώνουν. Αλλοι θερίζουν χωρίς διάκριση ψυχές μέσα στα κοντινά σπίτια κι άλλοι ξεχύνονται στις γειτονιές… Τα παρακάλια κι ο θρήνος που κάνουν τα γυναικόπαιδα δε στέκουν ικανά να μαλάξουν την άγρια ψυχή των μακελάρηδων (…) Μπροστά σε τέτοιο θέαμα κι οι θεατές ακόμα του Κολοσσαίου θα σκέπαζαν τα μάτια τους από φρίκη κι αυτός ο Ηρώδης ή ο Νέρωνας θα φρένιαζαν απ’ το κακό τους, που ύστερα από τόσους αιώνες βρέθηκαν κτηνάνθρωποι σαν κι αυτούς, όχι μονάχα να τους μιμηθούνε, μα να τους ξεπεράσουν κιόλας» (η συγκεκριμένη καταγραφή κατατέθηκε στη δίκη της Νυρεμβέργης).

Ο ίδιος ο κατοχικός νομάρχης Βοιωτίας, Ιωάννης Γεωργόπουλος, στην «έκθεσή» του στο υπουργείο Εσωτερικών, σημειώνει και τα εξής. «Από δύο ημερών διανύω τας δραματικοτέρας της ζωής μου. Τα συμβαίνοντα εις την περιφέρειαν κατά τας δύο τραγικάς αυτάς ημέρας υπερβαίνουν και αυτήν τη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και αυτούς τους σικελικούς εσπερινούς… Λυσσαλέα η αγριότης δεν εφείσθη ούτε των νηπίων, τα οποία άταφα έτι σφίγγονται σπασμωδικώς στοργικά εις τους άψυχους κόλπους των μητέρων».

Και ο επικεφαλής της αποστολής του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Ελβετός George Wehrly, σημείωσε: «Το αίμα και ο κλαυθμός στο Δίστομο – σκηνές φρίκης και σαδισμού…».

Αμέτρητες οι μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη»: Ο Θανάσης Σκούρτας: «Ψυχή δεν υπήρχε μέσα στο Δίστομο. Μονάχα η ερημιά και ο χάρος. Δεν ακουγόταν πουθενά γάβγισμα σκύλου. Τα ‘χαν κι αυτά γαζώσει μαζί με τους ανθρώπους. Φυσούσε ένας δυνατός, άγριος αγέρας. Και τα παραθυρόφυλλα κι αυτά, διαπλατωμένα, χτυπούσαν αδιάκοπα…» Και ο Κ. Νικολάου: «… Στα πόδια μας μπροστά σκοτωμένοι ανθρώποι, σκύλοι και μουλάρια… Θάνατος και συμφορά. Το χωριό βογκούσε. Πολλοί τραυματισμένοι βρίσκονταν ακόμη αβοήθητοι. Ήταν μια νύχτα, που τίποτε και ποτέ δεν μπορεί να τη σβήσει από το νου μας…» (το ρεπορτάζ του Νίκου Καραντηνού). Η παπαδιά Κοντύλω, γυναίκα του παπά Σωτήρη Ζήση, θυμάται χρόνια μετά: «Εγώ, τη στιγμή που μας βάλανε στο τουφεκίδι, βύζαινα το κοριτσάκι μου, τη Μαργαρίτα, ενός χρόνου. Μου ρίξανε τρεις σφαίρες. Η μια μού χάλασε το ζερβί χέρι, η άλλη με πήρε ξώπετσα κάτω από το αυτί και η τρίτη χτύπησε στο κεφάλι το κοριτσάκι μου. Της άνοιξε το κεφάλι κι όπως την κράταγα στην αγκαλιά μου όλα τα μυαλά της πετάχτηκαν στα μούτρα μου».

Το Δίστομο δεν ξεχνά, παρά τις προσπάθειες των δοσιλόγων που στα κατοπινά χρόνια πήγαν κι έστησαν στην πλατεία Ηρώων, δίπλα στο μνημείο των νεκρών, μια πλάκα που αρχικά αναφέρονταν στους …«πεσόντες από τους κομμουνιστοσυμμορίτες» και στη συνέχεια την άλλαξαν σε «πεσόντες από τους …ΕΑΜοκομμουνιστές»! Παραλλαγή μιας «γραμμής» χαραγμένης ήδη από την επομένη της σφαγής: Ενα μήνα μετά, στις 9 Ιούλη 1944, υπό τον τίτλο «Η δημοκοπία περί ωμοτήτων εις το Δίστομον», διαβάζουμε στην «Καθημερινή» εκείνης της μέρας: «Κομμουνισταί δημοκόποι διέδωσαν την φήμην, ότι εις το ειρηνικόν χωρίον Δίστομον (μεταξύ Λεβαδείας και Αραχώβης, επαρχίας Λεβαδείας) πλέον των 1.000 ανδρών, γυναικών και παιδιών (!) κατεσφάγησαν με κτηνώδη τρόπο υπό μιας γερμανικής μονάδος (…) Δια κάθε φιλοπάτριδα Έλληνα, που γνωρίζει τας μεθόδους ψεύδους της προπαγάνδας του ΕΑΜ, είναι φανερά η κομμουνιστική προέλευσις και ο σκοπός της διαδόσεως ταύτης. Περί των πραγματικών γεγονότων εις το Δίστομον επληροφορήθημεν εν λεπτομερεία τα εξής υπό της αρμόδιας αρχής. Την 10 Ιουνίου 1944 μία γερμανική μονάς ευρισκομένη εν πορεία και μεταβαίνουσα από Λεβαδείας εις Αράχωβαν, εβλήθη έμπροσθεν του χωρίου Διστόμου με όπλα, οπλοπολυβόλα και ολμοβόλα. Η μονάς απώλεσε λόγω της άνανδρου ταύτης επιθέσεως του ΕΑΜ αριθμόν τινά εις νεκρούς και τραυματίας. Εν συνεχεία ανελήφθη ο αγών εναντίον των συμμοριτών οι οποίοι είχον οχυρωθή μέσα εις το Δίστομον, με όλα τα υπάρχοντα μέσα. Κατόπιν της χρησιμοποιήσεως των βαρέων γερμανικών όπλων, εκυριεύθη εξ εφόδου το Δίστομον, η φωλέα αυτή της συμμορίας. Ηριθμήθησαν περί τους 250 νεκροί συμμορίται».

Πηγή : ALT.GR

7 – 6 – 1848

Γεννιέται ο Πολ Γκωγκέν (Eugène Henri Paul Gauguin), Γάλλος μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος.

Ο Γκωγκέν, με καταγωγή από Ισπανούς αποίκους στη Λατινική Αμερική, πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πρωτεύουσα του Περού, Λίμα.

Σπούδασε στην Ορλεάνη της Γαλλίας και αμέσως μετά ταξίδεψε ανά τον κόσμο με εμπορικά πλοία και αργότερα με το Γαλλικό Ναυτικό για ένα διάστημα περίπου έξι ετών.

Επέστρεψε στη Γαλλία το 1870, όπου και εργάστηκε ως βοηθός χρηματιστή. Παράλληλα με αυτή την ιδιότητά του, περνούσε μέρος του χρόνου του ζωγραφίζοντας με τον Καμίλ Πισαρό και τον Πωλ Σεζάν.

Αν και οι πρώτες προσπάθειές του ήταν αδέξιες, σημείωσε σταδιακά αξιοσημείωτη πρόοδο.

Την περίοδο 1876–1886, ο Γκωγκέν βρίσκονταν σε επαφή με τους ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες και συμμετείχε με έργα του στις εκθέσεις τους.

Το 1884 μετακόμισε με την οικογένειά του στην Κοπεγχάγη, όπου προσπάθησε να ακολουθήσει, χωρίς όμως επιτυχία, επαγγελματική σταδιοδρομία στις επιχειρήσεις. Τελικά, επέστρεψε στο Παρίσι το 1885, αφήνοντας την οικογένειά του στη Δανία και αποφασισμένος να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική. Χωρίς επαρκείς πόρους επιβίωσης, η σύζυγος και τα παιδιά του επέστρεψαν στην οικογένειά της.

Την περίοδο 1886–1891, ο Γκωγκέν έζησε κυρίως στην περιοχή της Βρετάνης, όπου ζούσαν επίσης αρκετοί πειραματικοί ζωγράφοι που εντάσσονται συχνά στη λεγόμενη «Σχολή της Pont-Aven». Επηρεασμένος από τον ζωγράφο Εμίλ Μπερνάρ, ο Γκωγκέν μετάβαλε σημαντικά το ύφος της ζωγραφικής του. Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ζωγραφικής του έγιναν η χρήση μεγάλων επιφανειών και έντονων χρωμάτων. Ο Γκωγκέν δήλωνε πλέον απογοητευμένος από τον ιμπρεσιονισμό και στράφηκε περισσότερο στην αφρικανική τέχνη και την τέχνη της Ασίας. Παράλληλα γύρω στο 1888, ήρθε σε επαφή με το έργο του Βίνσεντ βαν Γκογκ, έργο το οποίο αναγνώρισε ως ιδιαίτερα σημαντικό, και συνδέθηκε φιλικά μαζί του, τόσο ώστε να συγκατοικήσουν για 2 μήνες στην Αρλ.

Εξαιτίας όμως της κατάθλιψης από την οποία έπασχαν αμφότεροι, η συγκατοίκηση αυτή κατέληξε σε έντονη διαμάχη μεταξύ τους με αποτέλεσμα ο βαν Γκογκ να κόψει μέρος του αριστερού αυτιού του, αφού προηγουμένως είχε απειλήσει να σκοτώσει τον Γκωγκέν.

Σε κακή ψυχολογική κατάσταση, ο Γκωγκέν εγκατέλειψε την Ευρώπη το 1891, για να ταξιδέψει στην Πολυνησία.

Αρχικά εγκαταστάθηκε στην Ταϊτή και αργότερα στις νήσους Μαρκέζας. Εκεί πέρασε σχεδόν όλη την υπόλοιπη ζωή του, πραγματοποιώντας μόνο μία μόνον επίσκεψη στην Γαλλία.

Τα έργα της περιόδου αυτής θεωρούνται ίσως τα καλύτερα δείγματα της εργασίας του και ξεχωρίζουν για τον έντονο συμβολισμό τους και τον πολλές φορές θρησκευτικό χαρακτήρα τους, εμφανώς επηρεασμένα από τον πολιτισμό των ιθαγενών της Πολυνησίας.

Το σύνολο του έργου του Γκωγκέν και κυρίως οι πειραματισμοί του γύρω από τη χρήση των χρωμάτων, θεωρείται πως επηρέασε σημαντικά τα καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ού αιώνα και ειδικότερα τον φοβισμό.

Πηγή : ALT.GR

5 – 6 – 1898

Γεννιέται ο Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (Federico del Sagrado Corazón de Jesús García Lorca), μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που το 1936 δολοφονήθηκε από τους φασίστες του Φράνκο.

«Στ’ όνομά σου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα , που πέθανες στην Ισπανία για τη λευτεριά του ζωντανού λόγου, εμείς, οι ποιητές από πολλές χώρες του κόσμου, που μιλάμε και γράφουμε σε διάφορες γλώσσες, ορκιζόμαστε εδώ πέρα, όλοι μαζί, πως τ’ όνομά σου δε θα ξεχαστεί ποτέ πάνω στη γη, και στ’ όνομά σου, όσο που θα υπάρχει τυραννία και καταπίεση να τις καταπολεμήσουμε, όχι μονάχα με το λόγο μα και με τη ζωή μας».

Ο παραπάνω όρκος δόθηκε από λογοτέχνες απ’ όλες τις χώρες του κόσμου, όπου συγκεντρώθηκαν αρχικά στη Βαλένθια και στη συνέχεια στο Παρίσι, το 1937, στο Δεύτερο Διεθνές Συνέδριο των συγγραφέων, για την υπεράσπιση της κουλτούρας ενάντια στο φασισμό. Τον όρκο συνέταξε ο Στρατής Τσίρκας μαζί με τον Αμερικανό ποιητή Λάνγκστον Χιους και προωθήθηκε από τον Λουί Αραγκόν. Ανάμεσα στους λογοτέχνες που υπόγραψαν τον όρκο είναι οι Μπέρτολτ Μπρεχτ, Πάμπλο Νερούντα, Ιλία Ερενμπουργκ, Αλεξέι Τολστόι κ.ά.

Ένα χρόνο πριν στη Γρανάδα, στις 19 Αυγούστου του 1936, ο Ισπανός ποιητής Φ. Γκ. Λόρκα εκτελέστηκε από τους φασίστες του στρατηγού Φράνκο, ένα μήνα μόλις μετά την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου.

Ο Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιούνη του 1898 στο χωριό Φουέντε Βακέρος, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Γρανάδα και ήταν παιδί μιας προνομιούχας και μορφωμένης οικογένειας. Γρήγορα, όμως, συνειδητοποίησε ότι υπάρχει και μια άλλη ζωή, αυτή των πολλών μέσα στη φτώχεια και τη δυστυχία. Το 1915 παρά την επιθυμία του να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική, γράφτηκε στη Φιλοσοφική και στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Γρανάδα. Το 1919 εγκαθίσταται στη Μαδρίτη για να συνεχίζει τις σπουδές του. Εκεί συνδέθηκε με μια ομάδα νέων διανοουμένων που χαρακτηριζόταν αργότερα, ως η γενιά του ’27 και θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην πνευματική ζωή της Ισπανίας.

Το 1929 ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη και το 1931 ξαναγυρίζει στη δημοκρατική πια Ισπανία. Ο υπουργός Παιδείας του ανέθεσε να δημιουργήσει μαζί με τον Εδουάρδο Ουγάρτε έναν περιοδεύοντα φοιτητικό θίασο, την «Μπαράκα» (Η Παράγκα), που περιόδευσε σε όλη την Ισπανία και έδωσε παραστάσεις σε μικρές πόλεις και σε πανεπιστήμια. Οι ηθοποιοί ήταν ερασιτέχνες και έπαιζαν δωρεάν, ενώ τα σκηνικά, όπως και τα κοστούμια, τα έφτιαχναν φοιτητές της Αρχιτεκτονικής απ’ όλη την Ισπανία. Ως το 1936 που διαλύθηκε, το θέατρο ανέβασε 13 έργα και έδωσε παραστάσεις σε 72 χωριά και πόλεις.

Από τα πιο γνωστά έργα του Λόρκα είναι, «Ποιητής στη Νέα Υόρκη», «Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας», «Romancero gitano», «Ντουέντε» και από τα θεατρικά του, «Τα Μάγια της Πεταλούδας», «Οι Φασουλήδες του Κατσιπόρα», «Ματωμένος Γάμος», «Γέρμα» και «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα». Μέσα από το έργο του «τραγούδησε» την αγάπη αλλά και το θάνατο, κατήγγειλε την τυραννία και όρθωσε το ανάστημά του σε κάθε μορφή αδικίας. Πάθη, παραδόσεις, στοιχεία της φύσης, ανδαλουσιάνικες φιγούρες συναντώνται στην ποίησή του.

Το έργο του απαγορεύτηκε στην Ισπανία μέχρι το 1953, όπου έκανε την επανεμφάνισή του, λογοκριμένο. Μόνο μετά το θάνατο του Φράνκο το 1975, έγινε δυνατό να συζητηθούν δημόσια το έργο και ο θάνατός του.

3 – 6 – 1963

Πεθαίνει ο Τούρκος κομμουνιστής ποιητής Ναζίμ Χικμέτ.

Το 1912 φοιτά σε ιδιωτικό σχολείο. Ο επόμενος όμως χρόνος τον βρίσκει σε δημόσιο σχολείο.
Το 1917 μπαίνει στη σχολή αξιωματικών του ναυτικού και φοιτά ως δόκιμος. Μια επίμονη πλευρίτιδα του στερεί τη δυνατότητα να υπηρετήσει τη θητεία του ως αξιωματικός.
Το 1921 ο Χικμέτ αποφασίζει να ενταχθεί στον «Πόλεμο Ανεξαρτησίας» του Κεμάλ, στην Ανατολή. Στο δρόμο συναντιέται με Τούρκους Σπαρτακιστές φοιτητές, που είχαν απελαθεί από τη Γερμανία. Απ’ αυτούς μαθαίνει για τους Μαρξ, Ένγκελς κι έρχεται σε επαφή με την κομμουνιστική ιδεολογία.

Στην πεζοπορία του προς την Άγκυρα γίνεται μάρτυρας της φτώχειας και δυστυχίας των αγροτών της Ανατολής και συνειδητοποιεί το μέγεθος των κοινωνικών προβλημάτων της χώρας.
Την ίδια στιγμή, η αστική επανάσταση του Κεμάλ δεν μπορεί να καταργήσει τις ταξικές διαφορές, πράγμα αντικειμενικό, κάτι που διαπιστώνει και ο ίδιος. Ενώ ζητά να σταλεί στο μέτωπο, τελικά στέλνεται ως δάσκαλος στην πόλη Μπολού.
Εκεί ενημερώνεται για την Οχτωβριανή Επανάσταση και αποφασίζει να ταξιδέψει στην ΕΣΣΔ.

Το 1922 γίνεται μέλος του Κόμματος των Μπολσεβίκων – ΠΚΚ (μπ) και του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας.
Σπουδάζει στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Εργατών της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ).
Γνωρίζεται με τον Μαγιακόφσκι, με φουτουριστές και κονστρουκτιβιστές καλλιτέχνες.

Το 1924 πεθαίνει ο Λένιν. Ο Ναζίμ στέκεται τιμητική φρουρά στο φέρετρο.

Διώκεται για τις ιδέες του και το 1938 καταδικάζεται σε 40 χρόνια φυλακή.
Κάτω από την πίεση της διεθνούς κατακραυγής, το καθεστώς αναγκάζεται να τον απελευθερώσει το 1950 και αφού είχε ξεκινήσει απεργία πείνας. Την ίδια χρονιά τιμάται με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης. Ωστόσο παρακολουθείται συνεχώς. Αρχίζει και πάλι να εργάζεται ως σεναριογράφος αλλά οι πιέσεις συνεχίζονται. Αν και απαλλαγμένος από τη στρατιωτική θητεία, το καθεστώς τον καλεί να καταταγεί! Το 1951 φεύγει κρυφά στη Ρουμανία και την ίδια χρονιά του αφαιρείται η τουρκική ιθαγένεια, η οποία του δόθηκε και πάλι μόλις το 2001! Ταξιδεύει σε πολλές χώρες και το 1952 εκλέγεται μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης.

O Χικμέτ, όπως και χιλιάδες κομμουνιστές, διώχθηκε πολλές φορές εξαιτίας της δράσης του και της στράτευσής του στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Πρώτη φορά καταδικάστηκε το 1925, μετά το 1933. Η τρίτη φυλάκιση το 1938, με την κατηγορία ότι υποκινούσε ανταρσία στο στρατό και στο ναυτικό με τα κείμενά του, ήταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια, καθώς κράτησε δώδεκα χρόνια, μέχρι το 1950. Συνολικά ο Χικμέτ πέρασε σχεδόν 15 χρόνια από τη ζωή του στη φυλακή. «Κι εμείς θα περάσουμε ακόμη ένα χειμώνα/ Ζεσταίνοντας τα χέρια μας στη φωτιά/ Της μεγάλης οργής μας και της άγιας ελπίδας μας». Στη φυλακή επίσης, πράττοντας στο ακέραιο το διεθνιστικό του καθήκον, γράφει το ποίημα «Στηθάγχη», με το γνωστό στίχο «Πάντα η καρδιά μου στην Ελλάδα τουφεκίζεται».

Σημαντικό σταθμό στη μελέτη του έργου του Χικμέτ στη χώρα μας αποτέλεσε το Επιστημονικό Συνέδριο που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ το 2015 «Ναζίμ Χικμέτ : Για να γενούνε τα σκοτάδια λάμψη». Τόσο το Επιστημονικό Συνέδριο όσο και η έκδοση των πρακτικών, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», προσφέρουν πολλά στη μέχρι σήμερα γνώση για τον Χικμέτ στην Ελλάδα, καθώς είχαν συμπληρωθεί σχεδόν 20 χρόνια απουσίας οποιασδήποτε μελέτης και μετάφρασης του έργου του. Η έκδοση περιλαμβάνει τις πάνω από 25 εισηγήσεις και παρεμβάσεις από εκπροσώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, ιστορικών, εκπαιδευτικών, αλλά και στελεχών του ΚΚΕ και του ΚΚ Τουρκίας για τη ζωή, το έργο, το κοινωνικό – ιστορικό πλαίσιο που έζησε και δημιούργησε ο ποιητής.

Ακόμα, περιλαμβάνονται μεταφράσεις, αποσπάσματα από τα Τουρκικά και από άλλες γλώσσες, κομμάτια από το έργο του Ναζίμ Χικμέτ, που μέχρι σήμερα ήταν άγνωστα στην Ελλάδα, κυρίως από το σημαντικότερο ποίημά του «Ανθρώπινα Τοπία της Πατρίδας μου». Το συγκεκριμένο έργο ξεκίνησε να το γράφει το 1941, στις φυλακές της Προύσας. «Θέλω, η συγκεκριμένη έκφραση αυτού του πλήθους να αφηγηθεί στον αναγνώστη σε γενικές γραμμές την κοινωνική κατάσταση της Τουρκίας μέσω των ανθρώπων που ανήκουν σε διάφορες τάξεις. Όχι βέβαια στατικά αλλά σε διαλεκτική πορεία και ροή. Θέλω, σε δεύτερο πλάνο, να κατανοηθεί ο κόσμος που περιτριγυρίζει την τούρκικη κοινωνία. Θέλω, η απάντηση στο ερώτημα “από πού ήρθες, πού είσαι και πού πας” να απαντηθεί μέσα από τις δυνατότητες της ποίησης».

Από τη Σύγχρονη Εποχή κυκλοφορούν «Τα έργα του» τ. 1 και τ. 2 και το «Tο ερωτευμένο σύννεφο».

Πηγή : ALT.GR

3 – 6 –1899

Πεθαίνει ο Αυστριακός συνθέτης της κλασσικής μουσικής Γιόχαν Στράους (Johann Strauss – ο 2ος).

Από τα έργα του ξεχωρίζουν: «Ο ωραίος γαλάζιος Δούναβης», «Το σπίτι μου», «Βιεννέζικο αίμα» κ.ά. Έγραψε επίσης οπερέτες όπως «Δαντέλα της βασίλισσας», «Ο αθίγγανος βαρώνος», «Ο δασάρχης», «Νυχτερίδα» κ.α.

Πηγή : ALT.GR