ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ‘Η ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ;
Μια διαπάλη με αφορμή την πολιτική – πολιτιστική παρέμβαση του 48ου Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή»
Στην πρώην ΕΣΣΔ, τα δικαιώματα των εργαζομένων στο σταθερό ωράριο, στην αργία του Σαββάτου και της Κυριακής κ.λπ., της εργαζόμενης γυναίκας, της προστασίας της μητρότητας ήρθαν μαζικά, όταν δεν ήταν αναγνωρισμένα σε κανένα καπιταλιστικό κράτος |
Το 48ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και της εφημερίδας της, του «Οδηγητή» έριξε την αυλαία του αφήνοντας παρακαταθήκη για διεύρυνση της επιρροής της ΚΝΕ στους νέους και στις νέες, στα παιδιά σχολικής ηλικίας, στο πιο σταθερό αντάμωμα της ερασιτεχνικής και ημιεπαγγελματικής δημιουργίας με τις πολιτικές – πολιτιστικές μορφές δράσης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.
Αναμφίβολα ενίσχυσε τα νήματα ώστε οι νέοι και οι νέες να διαμορφώνουν κριτήρια, ν’ αναπτύσσουν το αισθητικό τους κριτήριο αντάμα με το πολιτικό – ταξικό κριτήριο, να προσεγγίζουν την επιστημονική γνώση, απαλλαγμένη από την εκμεταλλευτική σκοπιμότητα της αστικής ιδεολογίας, να έχουν «αντισώματα» στην ιδεολογία που θέλει να επιβάλει το καθεστώς της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ως μοναδικό και αιώνιο, ως δήθεν αναντικατάστατο πλέον στην κοινωνική εξέλιξη.
Το κεντρικό σύνθημα του Φεστιβάλ αποτύπωνε την πραγματική αμφισβήτηση κι απόρριψη του σάπιου κατεστημένου, διακήρυττε τη ρεαλιστική ελπίδα και αισιοδοξία για τη ζωή, για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό, ωθούσε στην ανάταση, στη συντροφικότητα μιας ανατρεπτικής θέλησης και δράσης, έτσι ώστε να δένεται η ατομική ευχαρίστηση και ικανοποίηση με την ικανοποίηση που φέρνει η πραγματοποίηση συλλογικών – κοινωνικών στόχων.
Είναι γεγονός ότι γυναίκες και άνδρες ενός μεγάλου ηλικιακού φάσματος πρωτοβρέθηκαν ή ξαναβρέθηκαν κάτω από τις εξέδρες, στα στέκια, στα βιβλιοπωλεία, στα μπαρ, στις φωτογραφικές εκθέσεις του Φεστιβάλ – στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στη Λάρισα, στα Γιάννενα, σε δεκάδες πόλεις της Ελλάδας – άκουσαν τραγούδια, απαγγελίες, πολιτικές ομιλίες, πήραν μέρος σε θεματικές συζητήσεις, που όλες εντάσσονταν στο σκεπτικό του κεντρικού συνθήματος «Η νέα γενιά με το ΚΚΕ για το μεγάλο, το ωραίο, το συγκλονιστικό. Σοσιαλισμός, η απάντηση τον 21ο αιώνα».
Οσο θα επιβιώνει ο καπιταλισμός, τόσο θα βαθαίνουν οι συνέπειες της σήψης του για την πλατιά λαϊκή πλειοψηφία |
Ωστόσο, δεν μας διαφεύγει ότι πολλοί και πολλές ακόμα δυσκολεύονται στην πραγματική διάκριση μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού, στις πραγματικές αιτίες της φαινομενικής αντοχής του καπιταλισμού σε σχέση με την υποχώρηση του σοσιαλισμού στο τέλος του 20ού αιώνα.
Το παρόν άρθρο επικεντρώνεται σε αυτό το ζήτημα, με αναφορά πρώτ’ απ’ όλα στον τρόπο αντίληψης των δύο αντίπαλων συστημάτων, έτσι όπως προβάλλονται κυρίως απ’ τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του καπιταλισμού, έτσι ώστε, ενώ οι εργαζόμενοι, οι νέοι και οι νέες βιώνουν μια μη ικανοποιητική οικονομική, πολιτική, πολιτιστική πραγματικότητα, να μην αποκτούν αντικειμενική αντίληψή της σε όλες τις πτυχές της, και τις ενδότερες.
Το αποτέλεσμα είναι η αμφισβήτηση επιμέρους πλευρών ή η αγανάκτηση και απόρριψη φαινομένων του καπιταλιστικού συστήματος να μην οδηγεί και στη συνολική απόρριψή του, στον απεγκλωβισμό από την πολιτική σκέψη για εξυγίανσή του, για εξανθρωπισμό του.
Γι’ αυτόν τον λόγο θέλουμε να επικεντρωθούμε στην καρδιά του συστήματος, σε αυτό που σε τελική ανάλυση φέρνει τα χάλια του δημόσιου συστήματος Υγείας – νοσοκομειακής και πρωτοβάθμιας βαθμίδας – την αστυνομία μέσα στα πανεπιστήμια, το πτυχίο χωρίς ανάλογη επαγγελματική κατοχύρωση και εισόδημα ικανό να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες, την εργασιακή ανασφάλεια, αλλά και την έλλειψη σταθερού μη εργάσιμου χρόνου, την εκτεταμένη εμπορευματική κίνηση ναρκωτικών, μαζί με την απατηλή φυγή από την πραγματικότητα μέσω της τοξικοεξάρτησης, τον αμοραλισμό και το ανικανοποίητο στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Η ρίζα του κακού βρίσκεται στην ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής
Eurokinissi |
Η κυβέρνηση υπερηφανεύεται για την αγορά των «Rafale», των «Belharra», των F-16 Viper για να αντιμετωπίσει την απειλή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας από την Τουρκία, σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ και την ίδια ώρα το ΝΑΤΟ καλεί Ελλάδα και Τουρκία να «λύσουν τις διαφορές τους», ουσιαστικά σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων! |
Συχνά, μεγαλύτερες ηλικίες εκφράζουν μια νοσταλγία σ’ ένα παρελθόν χαμηλότερης καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά με πιο ανθρώπινες, φιλικές, αλληλέγγυες σχέσεις, χωρίς όμως να συνειδητοποιούν τι είναι αυτό που έχει σαπίσει, που λειτουργεί σαν καρκίνωμα σε όλο το σώμα της κοινωνίας και γιατί δεν είναι πλατιά ορατή η αιτία αυτής της σήψης.
Η ρίζα του κακού είναι αυτό που απ’ το δημοτικό ως το πανεπιστήμιο, από το διαδίκτυο έως τον στρατό διδάσκεται ως η δήθεν μοναδικά αξεπέραστη αρχή οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας.
Ποια είναι αυτή η αρχή; Η ατομική ιδιοκτησία και πρωτοβουλία στην οικονομική δραστηριότητα, με άλλα λόγια η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής – στη σύγχρονη καπιταλιστική μορφή της – το επιχειρηματικό κέρδος, η καπιταλιστική ανταγωνιστικότητα, γιατί από τη νομοτελειακή αρχή «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό» κρίνεται η επιχειρηματική αντοχή, είτε αφορά αγροτικά, βιοτεχνικά – βιομηχανικά προϊόντα είτε εμπόριο, επισιτισμό, τουρισμό κ.λπ.
Και αστοί οικονομολόγοι, ινστιτούτα, όπως το ΙΟΒΕ, παραδέχονται ότι σε περιόδους κρίσης οι αγορές, οι οικονομίες αδυνατούν να «αυτορυθμιστούν» με την απαιτούμενη ταχύτητα, δηλαδή δεν ανακάμπτουν με ιδιωτική επενδυτική πρωτοβουλία, αλλά χρειάζονται τη σχεδιασμένη και εκτεταμένη κρατική επενδυτική παρέμβαση, και μάλιστα όχι μόνο σε επίπεδο ενός κράτους, αλλά και σε συνεργασία κρατών (βλ. όργανα της ΕΕ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ).
Η «προσφορά» του Γκορμπατσόφ ως ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης ήταν ότι κυριάρχησε ο καπιταλισμός, ανατράπηκε η σοσιαλιστική οικοδόμηση. Γι’ αυτήν την «προσφορά» του τον τίμησαν και οι καθαρόαιμοι υποστηρικτές του καπιταλισμού και οι μεσοβέζικοι |
Ακόμα γνωρίζουν πολύ καλά ότι συχνά κι αυτή η κρατική – διακρατική παρέμβαση δεν αρκούσε, αν δεν είχε προηγηθεί ένας εκτεταμένος πόλεμος, όπως ήταν ο Α΄ και ο Β΄ Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος. Μόνο όταν πάτησε πάνω στα ερείπια κυρίως του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου έφερε μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς και έναν νέο συσχετισμό ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη. Σε τέτοια ερείπια πάτησε η ανάπτυξη που σήμερα κάποιοι νοσταλγούν.
Αστοί επιστήμονες γνωρίζουν αυτές τις αλήθειες γιατί πρέπει να τις χρησιμοποιήσουν ως πραγματικοί ιθύνοντες εγκέφαλοι, σύμβουλοι προέδρων και πρωθυπουργών, ως επικεφαλής διακρατικών καπιταλιστικών επιτελείων, ως καθηγητές κορυφαίων πανεπιστημίων.
Γνωρίζουν όμως και τον τρόπο να χρησιμοποιούν την αλήθεια με ιδεολογικό τρόπο. Επεξεργάζονται τι και πώς θα κρύψουν, τι και πώς θα διαστρεβλώσουν για τους πολλούς – τους πολλούς φοιτητές, επιστήμονες, καλλιτέχνες – ώστε να τους κάνουν κήρυκες μιας διαστρεβλωμένης, μισής αλήθειας. Και με όλο αυτό πρέπει να αναμετρηθεί η επαναστατική, η κομμουνιστική διανόηση, το ΚΚ σε κάθε χώρα, αν θέλει να δικαιώνει στην πράξη τον επαναστατικό εργατικό χαρακτήρα του, να εμπνεύσει, να ξεσηκώσει στον δρόμο της ελπίδας, του σοσιαλισμού.
Οσο αλήθεια είναι ότι τον καπιταλισμό – σε διάφορες φάσεις και εποχές του – τον έσωσε ο κρατικός παρεμβατισμός, άλλο τόσο αλήθεια είναι ότι τον σοσιαλισμό στον 20ό αιώνα τον υπονόμευσε η έλλειψη αποφασιστικότητας να ξεμπερδέψει οριστικά με την ατομική, ακόμα και την ομαδική ιδιοκτησία που ροκάνιζαν τα θεμέλια της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του κεντρικού σχεδιασμού.
Αντίθετα, από ένα σημείο και μετά, κυρίως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κομμουνιστικά Κόμματα και κυβερνήσεις ανοίχτηκαν στη λεγόμενη επιχειρησιακή κερδοφορία, ξανάδωσαν δηλαδή τη δυνατότητα σε κάθε βιομηχανική μονάδα, στη διεύθυνσή της αρχικά, να σφετεριστεί ένα πλεόνασμα.
Οσο κι αν πρόκειται για επιστημονικές ορολογίες, κατηγορίες με την ανάλογη δυσκολία τους, είναι απαραίτητο αυτό το ξεχώρισμα του επιχειρησιακού κέρδους από το συνολικό κοινωνικό προϊόν που χρειάζεται η σοσιαλιστική οικονομία και ως απόθεμα για τη διευρυμένη αναπαραγωγή της.
Δηλαδή, άλλο είναι η ανάγκη ώστε η σοσιαλιστική παραγωγή και συνολικά η σοσιαλιστική οικονομία, ένα μέρος των παραγωγικών δυνατοτήτων της να μην το εξαντλεί στην τρέχουσα κατανάλωση, αλλά να το διοχετεύει έτσι ώστε να βάζει καλύτερες προϋποθέσεις για τη μελλοντική κοινωνική ανάπτυξη.
Κι άλλο είναι οι θυσίες που συνεχώς ζητά ο καπιταλισμός από τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, όχι όμως από τους καπιταλιστές, ακόμα κι αν συγκυριακά αυξήσει τη φορολογία γι’ αυτούς. Και πάλι είναι μέτρο «διάσωσης» της καπιταλιστικής οικονομίας και εξουσίας.
Η απομάκρυνση από τους νόμους της σοσιαλιστικής παραγωγής – κατανομής υπονόμευσε τις δυνατότητες της σοσιαλιστικής οικονομίας
Σήμερα υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε πιο πολλοί νέοι, πιο πολλοί κομμουνιστές και κομμουνίστριες να βάλουν το αποτύπωμά τους «…στους σεισμούς που μέλλονται να ‘ρθουν» για την ανατροπή του καπιταλισμού, για την επαναστατική εργατική εξουσία, για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού |
Εν μέσω ενεργειακής κρίσης θέριεψε η κερδοφορία όχι μόνο της ΔΕΗ αλλά και της «Motor Oil», με 465% αύξηση καθαρών κερδών το α’ 6μηνο του 2022, με μόλις 5,3% αύξηση όγκου πωλήσεων. Επίσης, τα ΕΛΠΕ είχαν αύξηση κερδών κατά 323,3% με 10% μείωση του όγκου πωλήσεων διύλισης.
Αντίθετα, για τη σοσιαλιστική οικονομία το ασφαλές κριτήριο απόδοσής της, της σοσιαλιστικής συσσώρευσης, είναι αν σε καθορισμένες διαδοχικές χρονικές περιόδους, για το σύνολο ανδρών και γυναικών, η υποχρεωτική εργασία θα είναι όλο και λιγότερες ώρες, λιγότερες μέρες, λιγότερα χρόνια, ενώ θ’ αναπτύσσεται το βιοτικό επίπεδο, όχι μόνο της υλικής κατανάλωσης, αλλά και της διαρκούς μορφωτικής – πολιτιστικής πρόσβασης. Αυτό περιλαμβάνει και τα ανάλογα εκπαιδευτικά, τουριστικά ταξίδια, την επισκεψιμότητα σε άλλες χώρες, τη δυνατότητα γνωριμίας με τον πολιτισμό, την ιστορία τους.
Οταν στη Σοβιετική Ενωση πήγαν πιο πιστά με τους νόμους της σοσιαλιστικής παραγωγής – κατανομής, είχαν γρήγορη ανάπτυξη με αντίκρισμα στην καθημερινή ζωή όλων, παιδιών και ενηλίκων, γυναικών και ανδρών. Οταν απομακρύνθηκαν, υπονομεύτηκαν οι δυνατότητες της σοσιαλιστικής οικονομίας, άνοιξε ο δρόμος της αντεπανάστασης.
Συχνά γεννιέται το ερώτημα: Γιατί υπήρξε αυτή η απομάκρυνση από τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό, αφού δεν επιβλήθηκε με τη βία απέξω, αλλά απ’ το ίδιο το ΚΚ, από εργατικές κυβερνήσεις;
Είναι μια σειρά από παράγοντες που απαιτούν ακόμα μεγαλύτερη σε βάθος έρευνα. Ομως, είναι γεγονός ότι θέλησαν να κρατήσουν κάποιες μικροαστικές συμμαχίες που διαμόρφωσαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και στις συνθήκες της απελευθέρωσης αυτές οι συμμαχίες έφτιαξαν κυβέρνηση που εξελίχθηκε σε εργατική εξουσία κυρίως εκεί που πέρασε ο Κόκκινος Στρατός ως απελευθερωτής.
Επίσης, επιδίωξαν συμμαχίες με αστικά κράτη που διαμορφώνονταν μετά την κατάργηση των αποικιοκρατικών δεσμών στην Ασία, στην Αφρική. Η σοβιετική εξουσία, τα ΚΚ πίστεψαν ότι έτσι θα αποδυναμωνόταν ο καπιταλισμός στη Δυτική Ευρώπη, στις ΗΠΑ. Προφανώς φοβήθηκαν κι έναν νέο, Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κι έτσι λίγο λίγο κι όλο και περισσότερο πιέζονταν από αντιλήψεις περί «σοσιαλισμού με αγορά», απομακρύνθηκαν από τις νομοτέλειες και τον δρόμο του κομμουνισμού, άνοιξαν τον δρόμο της αντεπανάστασης, που τα βήματά της επιταχύνθηκαν με ηγέτη τον Γκορμπατσόφ. Δεν είναι τυχαίο που τον έθαψαν με τιμές. Τι άκουσαν, τι διάβασαν οι νέοι και οι νέες, τι είδαν σε διάφορα sites; «Ο άνθρωπος που δούλεψε για να καταργηθεί ο “ψυχρός πόλεμος”».
Αλλά τι σημαίνει «ψυχρός πόλεμος»; Σημαίνει ότι ανάμεσα σε δύο ταξικά αντίπαλα συστήματα οργάνωσης της οικονομίας, της κοινωνίας υπάρχει ιδεολογικός, οικονομικός, διπλωματικός, όχι ακόμα ανοιχτά θερμός στρατιωτικός πόλεμος. Δηλαδή, σημαίνει επιφυλακή και ετοιμότητα για μια πιο ανοιχτή αντιπαλότητα ή σύγκρουση μεταξύ τους. Ούτε ο ψυχρός ούτε ο θερμός πόλεμος ή το κυνήγι νέων πυρηνικών όπλων καταργήθηκαν, κι ας μην υπάρχει σοσιαλιστική Ρωσία, υπάρχει όμως ο καπιταλισμός που ο πόλεμος είναι στο κύτταρό του.
Να ποια ήταν η προσφορά του Γκορμπατσόφ ως ηγέτη της Σοβιετικής Ενωσης, που δήθεν δούλεψε ώστε να μην υπάρχει κανένα φράγμα, κανένα εμπόδιο στη δήθεν ειρηνική συνύπαρξη των δύο συστημάτων, να πρυτανεύσει δήθεν η λογική και όχι ο παραλογισμός του πολέμου, της καταστροφής.
Η προσφορά του ήταν ότι κυριάρχησε ο καπιταλισμός, ανατράπηκε η σοσιαλιστική οικοδόμηση. Γι’ αυτήν την προσφορά του τον τιμήσανε και οι καθαρόαιμοι υποστηρικτές του καπιταλισμού και οι μεσοβέζικοι, αυτοί που στο όνομα του δημοκρατικού σοσιαλισμού, του ανανεωμένου, μιλάνε για συνύπαρξη καπιταλιστικής και δήθεν κοινωνικής ιδιοκτησίας, αρνούνται ότι υπάρχει ταξική πάλη, σπέρνουν την απάτη ότι το αστικό κοινοβούλιο πάνω στο έδαφος όλων των μηχανισμών της εξουσίας του κεφαλαίου μπορεί να μετασχηματιστεί σε όργανο σοσιαλιστικής δημοκρατίας.
Με αυτήν την πολιτική κατεύθυνση χτυπήθηκαν επαναστάσεις, χάθηκαν ευκαιρίες, ο καπιταλισμός πήρε ανάσα σε κάποια κρίσιμα χρονικά διαστήματα.
Να φτάσουμε σ’ όλες τις πτυχές της αλήθειας για το πρώτο ιστορικό εγχείρημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τον 20ό αιώνα
Ομως, η Ιστορία πρέπει να μας διδάσκει, να μας κάνει σοφότερους και ικανότερους στην ταξική πάλη, στον αγώνα για τον σοσιαλισμό. Στοιχείο αυτής της ικανότητάς μας είναι να φτάσουμε σ’ όλες τις πτυχές της αλήθειας για το πρώτο ιστορικό εγχείρημα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τον 20ό αιώνα. Να γνωρίζουμε τις μεγάλες επιτυχίες και κατακτήσεις του, πώς πραγματοποιήθηκαν.
Για παράδειγμα, να γνωρίζουμε ότι τα δικαιώματα των εργαζομένων στο σταθερό ωράριο, στην αργία του Σαββάτου και της Κυριακής κ.λπ., της εργαζόμενης γυναίκας, της προστασίας της μητρότητας ήρθαν μαζικά όταν δεν ήταν αναγνωρισμένα σε κανένα καπιταλιστικό κράτος. Βέβαια, να γνωρίζουμε και τις δυσκολίες που συνάντησε η σοσιαλιστική οικοδόμηση, τα λάθη της και σε ποιες συνθήκες έγιναν.
Στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στο διαδίκτυο – στο οποίο εύκολα απευθυνόμαστε για πληροφόρηση – στον στρατό, στις παρεμβάσεις των αστικών κομμάτων, τι προβάλλεται κατά κόρον; Μαζί με το ψευδές «απέτυχε η κρατική ιδιοκτησία», προβάλλεται το επίσης ψευδές «απέτυχε η έλλειψη δημοκρατίας, η απολυταρχία», στην ακραία έκφρασή του ότι «απέτυχε ο κόκκινος και ο μαύρος φασισμός».
Ολ’ αυτά είναι ένας καλοστημένος μηχανισμός κατασκευής και διάδοσης μυθευμάτων και συνειδητών στρεβλώσεων, ώστε οι εργαζόμενοι, οι νέοι και οι νέες να μη γνωρίσουν τις πραγματικές αιτίες της εκτεταμένης αντεπανάστασης.
Στοιχείο της αλληλεπίδρασης γνώσης και συναισθήματος είναι οι νέοι και οι νέες να μην απογοητεύονται, να μη νιώθουν αμηχανία απ’ όλη αυτή την ιστορική κοινωνική κίνηση που έχει μέσα της και την αντεπανάσταση, το πισωγύρισμα. Ομως, δεν κάνει τον καπιταλισμό ανώτερο από τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό, δεν τον απαλλάσσει από τη σήψη του, τις βαθιές αντιφάσεις του που βάζουν φρένο στην ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών, στη δυνατότητα για ζωή ανώτερη, πολιτισμένη.
Κάποιες ευκαιριακές ρυθμίσεις, όπως αυτές που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, δεν σώζουν από την ενεργειακή φτώχεια, τον πληθωρισμό, την πολύχρονη μείωση του πραγματικού και ονομαστικού μισθού και σύνταξης. Τα πήραν όλα στη μεγάλη 8χρονη κρίση, τώρα υπερηφανεύονται γι’ ανάπτυξη και με καθυστέρηση και υπό την πίεση της λαϊκής δυσαρέσκειας και των εκλογών, απλώς υπόσχονται να καταργήσουν κάποιες από τις περικοπές της κρίσης, των μνημονίων.
Ο «κόφτης» του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη θα μπει και στο μοίρασμα των επιδοτήσεων για λιπάσματα, ζωοτροφές. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιος θα κλέψει την ψήφο του εργάτη, του αγρότη, του νέου, του συνταξιούχου, αλλά από κοινού χρησιμοποιούν το φόβητρο του «δύσκολου χειμώνα», το ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης στην Ευρωζώνη. Και σε φάση ανάπτυξης και σε φάση ύφεσης, τα κέρδη είναι για τους καπιταλιστές, η ανέχεια για τον λαό.
Η Ελλάδα, που είναι πρώτη εφοπλιστική δύναμη στην Ευρώπη, ίσως ουσιαστικά και παγκόσμια, που έχει τα περισσότερα πλοία μεταφοράς LNG, που διεκδικεί μια από τις καλύτερες θέσεις στον παγκόσμιο τουρισμό, που διαθέτει ίσως μεγαλύτερες και από τις ΗΠΑ στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, έχει άθλιες υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες στην Υγεία, στην Εκπαίδευση, σε κρατικές δομές για υπερήλικες και χρόνια πάσχοντες ή ΑμεΑ.
Αντιλαϊκές είναι και οι παλιές και οι νέες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες του ελληνικού αστικού κράτους
Η κυβέρνηση υπερηφανεύεται για την αγορά των «Rafale», των «Belharra», των F-16 Viper για ν’ αντιμετωπίσει τι; Την απειλή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας από την Τουρκία, σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ. Ο μεγάλος σύμμαχος, το ΝΑΤΟ, έδωσε συγχαρητήρια στην Τουρκία για τη νίκη της το 1922 στη Μικρά Ασία, στην Τουρκία που σήμερα αμφισβητεί τις συμφωνίες ειρήνευσης, της Λοζάνης και του Μοντρέ, που διαμορφώθηκαν απ’ όλους μαζί, ΗΠΑ – Γαλλία – Αγγλία – Ιταλία – Τουρκία – Ελλάδα. Το ΝΑΤΟ καλεί Ελλάδα και Τουρκία να «λύσουν τις διαφορές τους», ουσιαστικά σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Με τη σημερινή του στάση το ΝΑΤΟ δεν πρωτοτυπεί. Ο βασικός πυρήνας των ΝΑΤΟικών δυνάμεων, που μαζί με την Ελλάδα πήγαν στη Μ. Ασία το 1919, δήθεν για την προστασία των αλλοεθνών και αλλόθρησκων μειονοτήτων, στην πορεία έκριναν ότι τους χρειαζόταν όχι ως ηττημένος, αλλά ως στενός σύμμαχος το τότε νέο αστικό τουρκικό κράτος υπό τον Μουσταφά Κεμάλ. Και τώρα καλοπιάνουν την Τουρκία, παρά την επιθετικότητά της απέναντι στην Ελλάδα, αν και εξακολουθεί η Ελλάδα να είναι αναγκαίος σύμμαχος, γι’ αυτό και η νέα βάση της Αλεξανδρούπολης μαζί με τόσες άλλες.
Αντιλαϊκές και ασυνεπείς είναι και οι παλιές και οι νέες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες του ελληνικού αστικού κράτους. Γι’ αυτό ο λαός πρέπει να επαγρυπνά, να ετοιμάζεται για τη δική του άμυνα και αντεπίθεση, απέναντι στους ξένους κι εγχώριους ταξικούς του εχθρούς, τις κυβερνήσεις τους. Γιατί το δίκαιο των καπιταλιστών, οι συμφωνίες τους γίνονται κουρελόχαρτα από τους ίδιους όταν πιστέψουν ότι μπορούν να κερδίσουν περισσότερα στο μοίρασμα των αγορών, όπως τώρα η Τουρκία στο Αιγαίο, στη ΝΑ Μεσόγειο.
Κι όταν ένα καπιταλιστικό κράτος, είτε επιτιθέμενο είτε αμυνόμενο, μπει σ’ έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δεν διστάζει να ρίχνει τα παιδιά του λαού στην πυρκαγιά, στον όλεθρο του πολέμου, τον λαό που βρίσκεται στα μετόπισθεν να τον καταδικάζει σε απόλυτη πείνα και φτώχεια, στο κρύο και την απόλυτη δυστυχία, όπως γίνεται και σήμερα με τον ιμπεριαλιστικό κι απ’ τις δύο μεριές πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ισχυρή οικονομική αλληλεξάρτηση στον καπιταλισμό αφορά διαχρονικά μικρές και μεγάλες χώρες
Αυτός είναι ο καπιταλισμός του 21ου αιώνα. Μαζί με το smart κινητό και τη smart οθόνη συνυπάρχει η στέρηση σε στοιχειώδεις ανάγκες, ακόμη κι αν τυπικά έχεις το εισόδημα για να τις καλύψεις, όπως δείχνει το «οικονομικό θαύμα» της Ευρώπης, η Γερμανία, με περιορισμούς στην οικιακή κατανάλωση Ενέργειας. Το προανήγγειλε και ο Μητσοτάκης για την Ελλάδα αλλά – οποία αντίφαση! – η κυβέρνηση καλεί για χειμερινή τουριστική διαμονή τους Γερμανούς συνταξιούχους.
Μαζί με τη δραματική άνοδο του κόστους παραγωγής για τους κτηνοτρόφους υπάρχει η αυξημένη τιμή στα σιτηρά, στο βαμβάκι, που αντιστάθμισε την άνοδο του κόστους παραγωγής και έδωσε ελπίδες για βελτιωμένο εισόδημα. Ομως, ούτε σταθερό θα είναι τα επόμενα χρόνια ούτε ασφαλές για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, αφού εξαρτάται από τη συνολική πορεία της οικονομίας, όχι μόνο στην Ελλάδα. Αλλωστε, ήδη μειώνεται η τιμή για το βαμβάκι.
Είναι φανερό πλέον ότι η Ελλάδα δεν σώζεται φεύγοντας από τη ρωσική ενεργειακή εξάρτηση και πέφτοντας στην αγκαλιά της αμερικανικής ή άλλης, από την αιγυπτιακή για τα μήλα Αγιάς σε άλλη.
Οι αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί θυμούνται την αλληλεξάρτηση των αγορών μόνο όταν θέλουν να απενοχοποιήσουν τη δική τους ταξικά εκμεταλλευτική πολιτική. Η ισχυρή οικονομική αλληλεξάρτηση στον καπιταλισμό, από τα γεννοφάσκια του, αφορά μικρές και μεγάλες χώρες, με όλη την επιδείνωση των συνεπειών της σε συνθήκες κρίσης.
Τον 19ο αιώνα τα κλωστήρια της Αγγλίας, αλλά και της Γαλλίας, δούλευαν εισάγοντας πάμφθηνη πρώτη ύλη βαμβακιού, που παραγόταν στις φυτείες των νότιων Πολιτειών της Αμερικής με τη τζάμπα δουλειά των μαύρων δούλων. Ο εμφύλιος πόλεμος των βιομηχανικών βόρειων Πολιτειών με τις νότιες έφερε τα πάνω κάτω ως επίδραση της βαμβακο-εξάρτησης της ευρωπαϊκής κλωστοϋφαντουργίας, νηματουργίας, ένδυσης κ.λπ.
Εδώ κι αν υπήρξαν κρατική παρέμβαση, εξαγωγές ιδιωτικού και κρατικού κεφαλαίου σε Ινδία, Αφρική κι αλλού για να σωθούν οι βιομήχανοι, οι μεγαλέμποροι κ.λπ., εν μέρει σώζονταν και οι εργάτες από τη μαζική ανεργία. Η επόμενη κρίση με άλλη μορφή ήταν πιο βαθιά. Ομως, σήμερα, αυτή η πορεία του καπιταλισμού δεν είναι μονόδρομος για την ανθρωπότητα.
Οσο θα επιβιώνει ο καπιταλισμός τόσο θα βαθαίνουν οι συνέπειες της σήψης του
Τι πρέπει να γνωρίζουμε; Οτι όσο θα επιβιώνει ο καπιταλισμός τόσο οι συνέπειες της σήψης του θα θυμίζουν τη σήψη του δουλοκτητικού συστήματος στο τέλος του ή τη σήψη της φεουδαρχίας στον Μεσαίωνα. Θα πληθαίνουν φαινόμενα όπως εκβιασμοί και βιασμοί από σκηνοθέτες – θιασάρχες, αθλητικούς παράγοντες σε νέους και νέες, κάθε είδους εκβιασμοί και χρηματικές εξαγορές στο εμπορευματοποιημένο θέαμα, άθλημα κ.λπ.
Γιατί να συμβιβαστούν οι νέοι και οι νέες με τον χαρακτήρα μιας τέτοιας οικονομίας και εξουσίας που σύμφωνα με τα δικά της στατιστικά στοιχεία (ΕΛΣΤΑΤ) καθηλώνει το 1/3 του πληθυσμού στη φτώχεια, το 93% των πολιτών σε στασιμότητα ή μείωση εισοδήματος;
Ο ΣΥΡΙΖΑ σέρνει τον αντικυβερνητικό, αντιφιλελεύθερο, αντιαυταρχικό χορό. Αυτός είναι ο ρόλος του. Ολα τα ρίχνει στη ΝΔ για να μην ενοχοποιήσει τον καπιταλισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε τη σκυτάλη από το παλιό ΠΑΣΟΚ που σήμερα ακολουθεί, αφού πήρε ανάσες ξεκούρασης, πήρε τόσα χρόνια όσα χρειάστηκαν οι νέες γενιές να μη γνωρίζουν ούτε από εμπειρία ούτε από ιστορική γνώση ότι έλεγε «Εξω οι βάσεις του θανάτου» και «Εξω από την ΕΟΚ», τον προκάτοχο της ΕΕ, κι έδεσε για τα καλά την Ελλάδα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, όπως έκανε κυβερνώντας και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ολοι μαζί, ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, ψήφισαν τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ένταξη των Φινλανδίας – Σουηδίας. Ο πρωθυπουργός της ΝΔ, καταλαβαίνοντας ότι η δυσαρέσκεια της πολιτικής του αγγίζει ακόμα και παραδοσιακά δεξιούς ψηφοφόρους, τόλμησε να χρησιμοποιήσει ως φόβητρο το ανυπόστατο σενάριο ανοχής από το ΚΚΕ σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ – ΜέΡΑ25.
Η πραγματικότητα είναι ότι η εξουσία της εκμετάλλευσης δεν μπορεί να υπηρετηθεί μόνο με κόμματα σαν της ΝΔ, δεν αρκούν σε κάθε φάση και στιγμή για να έχουν τις εργατικές – λαϊκές δυνάμεις υποταγμένες. Χρειάζεται κι άλλα κόμματα που στην κρίσιμη στιγμή θα μπορούν ν’ ανανεώνουν αυτήν την υποταγή, την αναμονή στην κυβερνητική εναλλαγή, στην ουτοπική ελπίδα ότι ο καπιταλισμός μπορεί να εξυγιανθεί από ένα φρέσκο ή ανανεωμένο κόμμα, από έναν καλύτερο αρχηγό του, από μια «αριστερή» συμμαχία που θα βελτιώσει κάποιους νόμους ή θεσμούς.
Ομως, δεν είναι μονόδρομος αυτή η απατηλή σκέψη κι επιλογή. Οι πρόσφατες εξελίξεις ως προς τις υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων αποκαλύπτουν τις πραγματικές θέσεις των σοσιαλδημοκρατών.
Τι είπαν όλοι μαζί, σοσιαλδημοκράτες και αστοδημοκράτες, όχι μόνο στην Ελλάδα, στην ΕΕ, αλλά και πιο πέρα; Είπαν: «Ε, όχι και τους δικούς μας! Και να μη γνωρίζουμε γιατί και πώς παρακολουθούνται!». «Οχι και με ανεξέλεγκτη αγοραπωλησία των νέων συστημάτων, των νέων λογισμικών παρακολούθησης, να μην παίρνουμε χαμπάρι ποιος πέρασε από κάτοχος στα βαλιτσάκια παρακολούθησης στο λογισμικό Predator» κ.λπ. Είπαν: «Αυτά να γίνονται για την εθνική ασφάλεια, για την τρομοκρατία, για το οργανωμένο έγκλημα και τη διακίνηση ναρκωτικών, αλλά όχι για κόμματα που σέβονται το σύστημα».
Στην πράξη, είτε με τις παμπάλαιες είτε με τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες, το οργανωμένο έγκλημα και τα ναρκωτικά καλά κρατούν, συχνά και με τις πλάτες ανθρώπων των κατασταλτικών μηχανισμών, ενώ στο όνομα της εθνικής ασφάλειας και της τρομοκρατίας διώκονται ΚΚ, εκτελούνται κομμουνιστές, ηγέτες του εργατικού – λαϊκού κινήματος, συχνά με την ανοχή σοσιαλιστών – σοσιαλδημοκρατών.
Κι αφού οι διαφορετικής κοπής και χρονολογίας σοσιαλδημοκράτες έχουν κυβερνήσει ή θέλουν να κυβερνήσουν ως διαχειριστές του καπιταλισμού, αφού με αυτήν τη στρατηγική παρεμβαίνουν και στο συνδικαλιστικό εργατικό κίνημα, στο αγροτικό, σε αυτό των αυτοαπασχολούμενων, αφού κι αυτοί ψήφισαν νέους νόμους καταστολής, έκαναν «εργατοδικεία», «αγροτοδικεία», «μαθητοδικεία», δεν τους απομένει παρά να μιλούν αταξικά για δικαιώματα, νόμους, για δημοκρατία, να τσακώνονται με τους αστούς φιλελεύθερους αν το κράτος θα είναι «ρυθμιστικό» ή «επιτελικό», λες και δεν είναι κι από τα δύο.
Δεν τους απομένει παρά ν’ αποσπούν το ατομικό από το κοινωνικό δικαίωμα, ν’ απομονώνουν ορισμένες κοινωνικές προκαταλήψεις και διακρίσεις από την ταξική – εκμεταλλευτική ρίζα τους, όπως είναι το δικαίωμα της γυναίκας, κάθε ηλικίας και κοινωνικής θέσης, φυλής και εθνότητας, να τη σέβεται ο άνδρας στη δουλειά, στο σπίτι, στη λειτουργία κάθε κοινωνικής δομής και σχέσης.
Πώς αυτό μπορεί πλέρια να πραγματοποιηθεί σε μια εκμεταλλευτική κοινωνία, που ακριβώς λόγω του κινήτρου τής όσο το δυνατό μεγαλύτερης εκμετάλλευσης και ιδεολογικοπολιτικής χειραγώγησης διατηρεί αναχρονιστικές αντιλήψεις και συμπεριφορές;
Γιατί η σοσιαλδημοκρατία, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, που έκαναν κυβερνήσεις, που μιλούν για πατριαρχία, δεν προχώρησαν στον πλήρη διαχωρισμό κράτους και Εκκλησίας; Ετσι, η θρησκευτική κατήχηση και όλο το πλέγμα της περί υποταγής της γυναίκας στον άνδρα, όλη η αντιδραστική θέση για τις αμβλώσεις, για τη θέση της γυναίκας στον γάμο με πρωταρχικό καθήκον τη μητρότητα δεν θα είχαν κρατική κάλυψη κι επομένως πλατιά κοινωνική απήχηση σε άνδρες και γυναίκες.
Γιατί σήμερα είναι περιορισμένη εκείνη η μουσική, κινηματογραφική, θεατρική, λογοτεχνική κι όποιας άλλης μορφής καλλιτεχνική δημιουργία που θ’ ανοίξει μέτωπο ενάντια στα φαινόμενα σήψης, εκχυδαϊσμού της γυναίκας, βίας εναντίον της, εμπορευματοποίησης του σεξ, ώστε να διαμορφωθεί κοινωνικό – πολιτικό ρεύμα καταδίκης τους κι όχι απλώς κάποιες δημόσιες αναφορές σε ανάλογα περιστατικά. Να διαμορφωθεί ρεύμα, κίνημα που θα συμβάλει στην αποκάλυψη των αιτιών και της διασποράς τέτοιων φαινομένων.
Να ανοίγουμε δρόμο «στο μεγάλο, στο ωραίο, στο συγκλονιστικό» σε όλα τα πεδία και τις πτυχές της ζωής
Ολ’ αυτά αποτελούν μεγάλη ιδεολογική – πολιτική – πολιτιστική πρόκληση για τα μέλη και τους φίλους – φίλες του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, για τους καλλιτεχνικούς δημιουργούς, για να μπορέσουν να διαμορφωθούν προσωπικότητες αγωνιστών, κομμουνιστών – κομμουνιστριών ικανές ν’ ανοίγουν δρόμο «στο μεγάλο, στο ωραίο, στο συγκλονιστικό», σε όλα τα πεδία και τις πτυχές της ζωής, να διαχέονται οι αξίες και η προοπτική του σοσιαλισμού στη μορφωτική – πολιτιστική δημιουργία, στη συλλογικότητα κι αλληλεγγύη, στον αλληλοσεβασμό μεταξύ ανδρών και γυναικών, στην καθημερινότητα και στους μεγάλους κοινωνικούς στόχους.
Η ΚΝΕ βαδίζει για το 13ο Συνέδριό της έχοντας τις προϋποθέσεις, τη στήριξη του Κόμματος, ώστε πιο πολλοί νέοι, πιο πολλοί κομμουνιστές και κομμουνίστριες να βάλουν το αποτύπωμά τους «…στους σεισμούς που μέλλονται να ‘ρθούν» για την ανατροπή του καπιταλισμού, για την επαναστατική εργατική εξουσία, για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού.
Της
Ελένης ΜΠΕΛΛΟΥ*
* Η Ελένη Μπέλλου είναι μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
C
Πηγή : Εφημερίδα Ριζοσπάστης 8 – 10 – 2022