Δυναμώνουμε την αλληλεγγύη στον παλαιστινιακό λαό, αυξάνουμε την επαγρύπνηση μπροστά στις εξελίξεις

Εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία του Γιώργου Μαρίνου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, σε εκδήλωση κλαδικών Οργανώσεων της Θεσσαλονίκης, την περασμένη Τετάρτη

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ, οι συμπορευόμενοι, οι φίλοι και οι φίλες του Κόμματος, με το κεφάλι ψηλά, μαζί με τον λαό και τη νεολαία εκφράζουμε στην πράξη την αμέριστη αλληλεγγύη μας στον παλαιστινιακό λαό και παλεύουμε για μια πολύ δίκαιη υπόθεση, να σταματήσει τώρα η βάρβαρη ισραηλινή επίθεση και η σφαγή στη Λωρίδα της Γάζας, να τερματιστεί η πολύχρονη κατοχή του ισραηλινού κράτους στα παλαιστινιακά εδάφη που επιβάλλεται με τις πλάτες των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, και να αναγνωριστεί ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος.

Καταγγέλλουμε τη φιλοκατοχική στάση της κυβέρνησης της ΝΔ και την επικίνδυνη εμπλοκή της χώρας μας στα αμερικανοΝΑΤΟικά και ισραηλινά σχέδια, τη χρησιμοποίηση των στρατιωτικών βάσεων και υποδομών για τη δολοφονία του λαού της Παλαιστίνης.

Πάνω σ’ αυτούς τους βασικούς άξονες δίνουμε τη μάχη και εμπλουτίζουμε την επιχειρηματολογία μας με στόχο να κλιμακωθούν οι εργατικές – λαϊκές κινητοποιήσεις. Η αλληλεγγύη είναι όπλο των λαών, ενάντια στην εκμετάλλευση, την καταπίεση, τη βάρβαρη κατοχή. Κι αυτό το όπλο χρησιμοποιείται σήμερα στην Ελλάδα, σε όλες τις χώρες, σε όλες τις ηπείρους με διαδηλώσεις εκατομμυρίων εργαζομένων και νεολαίας, ξεπερνώντας την αστική καταστολή, απαγορεύσεις και διώξεις διαδηλωτών που σηκώνουν ψηλά τα λάβαρα του παλαιστινιακού αγώνα.

Οι κομμουνιστές είναι στην πρώτη γραμμή της πάλης. Το ΚΚΕ βρίσκεται κι αυτήν τη φορά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, με ταξικό κριτήριο βγαλμένο μέσα από την κοσμοθεωρία του, δοκιμασμένο στο καμίνι της ηρωικής Ιστορίας των 105 χρόνων που συμπληρώνει το Κόμμα μας σε λίγες μέρες, της εποποιίας της αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή, των αγώνων του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Σηκώσαμε εμπόδια στην επιχείρηση άλωσης συνειδήσεων που οργάνωσε ο άθλιος προπαγανδιστικός μηχανισμός του κατοχικού ισραηλινού κράτους, των υποστηριχτών και συμμάχων του.

Η συκοφαντία περί τρομοκρατίας που έχει στόχο να ενοχοποιήσει, να σπιλώσει τον αγώνα του παλαιστινιακού λαού, δεν περνάει, αλλά δεν εφησυχάζουμε. Εντείνουμε τη διαφωτιστική δουλειά και τη δράση για να αγκαλιάσει πλατιές λαϊκές δυνάμεις, ακόμα περισσότερους νέους και νέες, δουλεύουμε αποφασιστικά στα εργοστάσια, στις επιχειρήσεις, σε κάθε χώρο δουλειάς.

Μαχητικά, αφοπλίζοντας τις παγίδες και τα ψεύτικα διλήμματα που πλασάρει ο ισραηλινός μηχανισμός παραπλάνησης των λαών, με τη στήριξη των αμερικανοΝΑΤΟικών εργαστηρίων, των μυστικών υπηρεσιών που αναμασούν η κυβέρνηση της ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, τα ακροδεξιά μορφώματα και τα αμαρτωλά κανάλια της παραπληροφόρησης.

Δεν μπορούν να θάψουν την αλήθεια!

Πρόκειται για γενοκτονία! Κι αυτήν τη γενοκτονία στηρίζουν ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνηση της ΝΔ, με το χυδαίο πρόσχημα περί «δικαιώματος» στην αυτοάμυνα του εγκληματία κατακτητή, όχι γιατί είναι υποτελείς στους Αμερικανούς, αλλά γιατί αυτό επιβάλλουν τα συμφέροντα των μονοπωλίων που υπηρετούν, οι στρατηγικές σχέσεις και η στρατιωτική συνεργασία με το Ισραήλ, που φτάνει ακόμα και σε ασκήσεις προσομοίωσης, για να γίνουν ακόμα πιο αποτελεσματικές οι επιθέσεις του ισραηλινού κράτους στα παλαιστινιακά εδάφη και να προετοιμαστεί για πόλεμο με το Ιράν.

Το «εθνικό συμφέρον» στο οποίο αναφέρεται η κυβέρνηση είναι ταυτισμένο με τα συμφέροντα και τα κέρδη των εκμεταλλευτών του λαού μας. Η αναβάθμιση του ρόλου των ελληνικών μονοπωλίων βρίσκεται πίσω από την εμπλοκή στην ισραηλινή σφαγή των Παλαιστινίων, στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία ανάμεσα σε ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και καπιταλιστική Ρωσία, στη συμμετοχή πολεμικών πλοίων στις αποστολές του ΝΑΤΟ, στη διάθεση των βάσεων της Σούδας, της Αλεξανδρούπολης, της Λάρισας και της Μαγνησίας, στην παραχώρηση της 112 Πτέρυγας Μάχης στην Ελευσίνα στους Αμερικανούς.

Η κυβέρνηση είναι συνένοχη στο έγκλημα και βάζει τον λαό μας σε μεγάλους κινδύνους. Στη συνάντησή του με τον σφαγέα Νετανιάχου στο Τελ Αβίβ, ο Μητσοτάκης προσέβαλε τον ελληνικό λαό που περήφανα εκφράζει την αλληλεγγύη του στον αγώνα των Παλαιστινίων. Προσβολή στον λαό μας αποτελεί επίσης η αποχή στο ψήφισμα που εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για να σταματήσει η ισραηλινή επίθεση και να κηρυχτεί εκεχειρία στη Γάζα.

Το λέμε καθαρά: Μία κυβέρνηση που στηρίζει την ισραηλινή κατοχική δύναμη δεν μπορεί να αντιταχθεί στην τουρκική κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους, δεν μπορεί να υπερασπιστεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο που αμφισβητεί η τουρκική αστική τάξη. Θα απολογηθούν για όλα αυτά, γιατί ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έγραψαν «στα παλιά τους τα παπούτσια» την ομόφωνη απόφαση της ελληνικής Βουλής το 2015 για αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους.

Η ρετσινιά της «τρομοκρατίας» δεν αγγίζει τον παλαιστινιακό αγώνα

Για να γίνει η πάλη αποτελεσματική χρειάζεται καλός εξοπλισμός και ετοιμότητα, σαφείς απαντήσεις σε ερωτήματα που βάζουν λαϊκές δυνάμεις.

Πρώτο, η βασική γραμμή που ακολούθησαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, μαζί με τα ακροδεξιά μορφώματα, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ και την ΕΕ και τη χρησιμοποίηση των «αμαρτωλών» καναλιών – με πρωτοστάτη της παραπληροφόρησης την ΕΡΤ- είναι η προβολή της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτώβρη, για να συκοφαντήσουν με τη ρετσινιά της τρομοκρατίας τον παλαιστινιακό αγώνα. Με αυτό επιδιώκουν να διαγράψουν την ιστορία και να δικαιολογήσουν την κατοχή.

Πώς έχει το θέμα;

Η σφαγή του παλαιστινιακού λαού κρατά πάνω από 7 δεκαετίες και ξεκίνησε με τη διαίρεση της παλαιστινιακής γης στα 1947 – 1948. Αυτός ήταν ο βασικός σχεδιασμός της Βρετανίας, από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε ερείσματα, μετά τη σφαγή του ισραηλινού λαού από τους ναζί. Με απόφαση του ΟΗΕ, προκρίθηκε η λύση των δύο κρατών στην Παλαιστίνη, με την οποία ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, που στη συνέχεια, προκλητικά καταπάτησε κάθε δικαίωμα του λαού της Παλαιστίνης και άρπαξε μεγάλο μέρος των παλαιστινιακών εδαφών, ξεριζώνοντας αρχικά 1,5 εκατομμύριο και μέχρι σήμερα πάνω από 7 εκατομμύρια Παλαιστίνιους από τη γη τους.

774 παλαιστινιακές πόλεις και χωριά πέρασαν στα χέρια του Ισραήλ, 531 καταστράφηκαν.

Εκατομμύρια άνθρωποι, που έμειναν στον τόπο τους στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Οχθη, βιώνουν καθεστώς αποκλεισμού, στερήσεων, ρατσιστικών διακρίσεων – απαρτχάιντ, κλεισμένοι μέσα στο τείχος του αίσχους που σήκωσε το κατοχικό κράτος.

Στα παλαιστινιακά εδάφη, που κατέλαβε το Ισραήλ, χτίστηκαν και χτίζονται εποικισμοί, που είναι εργαλεία επέκτασης και εδραίωσης της κατοχής και της καταπίεσης ενός ολόκληρου λαού. Το 40% περίπου της Δυτικής Οχθης που είναι χωρισμένη κι αυτή σε 3 «ζώνες ασφαλείας» από τις κατοχικές δυνάμεις, βρίσκεται στα χέρια των εποίκων που έχουν πολλαπλασιαστεί επτά φορές από την υπογραφή των Συμφωνιών του Οσλο το 1993 μέχρι σήμερα και από 115.000 οι έποικοι έφτασαν τις 750.000.

Τη γη της Λωρίδας της Γάζας την καταπάτησαν οι Ισραηλινοί στρατιώτες και οι έποικοι μέχρι το 2005 και στη συνέχεια ο λαός υποφέρει από τον βάρβαρο αποκλεισμό και τις επιθέσεις. Μόνο την περίοδο 2008 – 2022 είχε δεχτεί για 93 μέρες θανατηφόρους ισραηλινούς βομβαρδισμούς με τραγικά αποτελέσματα, χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες.

Μπροστά στη σημερινή τραγωδία, ο γγ του ΟΗΕ αναγκάστηκε να πει πως «η επίθεση της Χαμάς δεν έγινε στο κενό» και δέχτηκε τη χυδαία επίθεση του κατοχικού μηχανισμού που, με τη στήριξη των ΗΠΑ, πετάει στα σκουπίδια τις αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Το Ισραήλ δεν ανέχεται δίπλα του παλαιστινιακό κράτος και στο εσωτερικό της χώρας καταστέλλει κάθε φωνή αντίστασης. Οπως έκανε πρόσφατα, που απαγόρευσε στον βουλευτή της ισραηλινής Βουλής και μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚ Ισραήλ Οφερ Κασίφ να συμμετάσχει στις συνεδριάσεις της Κνεσέτ, ενώ επιβάλλει νομοθεσία καθιέρωσης «εβραϊκού κράτους», ποδοπατώντας κάθε δικαίωμα εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων, που ζούνε εκεί και έχουν άλλη εθνική καταγωγή, άλλες θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις.

Κι από αυτό το βήμα χαιρετίζουμε τη στάση του ΚΚ Ισραήλ, που εκθέτει τα αστικά «παπαγαλάκια» και στη χώρα μας, ότι δήθεν «όλοι οι πολίτες» του Ισραήλ στηρίζουν αυτήν τη δολοφονική στάση της αντιδραστικής κυβέρνησης Νετανιάχου και της αστικής τάξης, κατά του λαού της Παλαιστίνης, από την οποία υποφέρει και ο ισραηλινός λαός.

Τρομοκράτης είναι ο κατακτητής, το κράτος του Ισραήλ!

Δεύτερο, η αποκαλούμενη αντιτρομοκρατική στρατηγική αποτελεί βασικό εργαλείο των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ για να προετοιμάζουν το έδαφος και να εξαπολύουν ιμπεριαλιστικούς πολέμους, όπως αυτούς που ζήσαμε στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στη Λιβύη και τη Συρία, με οδυνηρές συνέπειες κατά των λαών.

Αυτό κάνει δεκαετίες και το ισραηλινό κράτος κατά των Παλαιστινίων για να θωρακίσει και να διαιωνίσει την κατοχή. Αντιμετωπίζει ως τρομοκρατική την παλαιστινιακή αντίσταση στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική όχθη. Τρομοκράτη αποκαλούσε την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, τον ίδιο τον ηγέτη της Γιασέρ Αραφάτ για τον θάνατο του οποίου το 2004, ο τότε πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν είπε αυτολεξεί πως θα «κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να μείνει στην ιστορία ως επικεφαλής της τρομοκρατίας».

Η Χαμάς είναι μια πολιτικοστρατιωτική, ισλαμική οργάνωση, με την οποία το ΚΚΕ δεν έχει σχέσεις, γιατί είναι εκ διαμέτρου αντίθετες οι φιλοσοφικές, ιδεολογικές και πολιτικές του θέσεις. Η οργάνωση αυτή κατόρθωσε να έχει ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά ερείσματα κυρίως στη Λωρίδα της Γάζας, στην οποία αναδείχθηκε πρώτη πολιτική δύναμη στις εκλογές του 2006, εκφράζοντας την αγανάκτηση του λαού από την ισραηλινή επιθετικότητα και τη χρόνια κατοχή, στο καθεστώς απαρτχάιντ.

Βγήκε στο προσκήνιο μετά το 1987, στις συνθήκες της πρώτης Ιντιφάντα, της εξέγερσης του λαού της Παλαιστίνης, ενισχύθηκε στη 2η Ιντιφάντα το 2000, κάλυψε το κενό της δράσης των ονομαζόμενων «κοσμικών» δυνάμεων, του ίδιου του κομμουνιστικού κινήματος, αξιοποιώντας και τη στήριξη από ορισμένες αστικές τάξεις της περιοχής.

Είναι στον αέρα η εκτίμηση που αναπαράγουν και στη χώρα μας τα αστικά ΜΜΕ, ότι στόχος του μακελειού, που ξεκίνησε το Ισραήλ στη Γάζα, είναι δήθεν «η καταστροφή της Χαμάς». Ο σχεδιασμός της αστικής τάξης του Ισραήλ είναι ευρύτερος, θέλει να συκοφαντήσει τη λαϊκή πάλη και να ενταφιάσει τη λύση των δύο κρατών, να αρπάξει τη Γάζα και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, τους υδρογονάνθρακες, να διώξει μαζικά τους Παλαιστίνιους από τα εδάφη τους.

Οι δυνάμεις που «έπεσαν από τα σύννεφα» μετά την επίθεση της Χαμάς στα ισραηλινά σύνορα προσποιούνται πως ανακάλυψαν σήμερα ότι γίνεται πόλεμος, στον οποίο το ισραηλινό καθεστώς χρησιμοποιεί όλα τα βίαια μέσα, σφαγιάζει έναν λαό και σε αυτές τις συνθήκες ο σκλαβωμένος λαός δεν σκύβει το κεφάλι, δεν υποτάσσεται, αλλά πολεμά τον κατακτητή και με ένοπλη πάλη, που οι δυνάστες προσπαθούν να εξοβελίσουν από το προσκήνιο της Ιστορίας και να χρησιμοποιούν τα όπλα για να απειλούν, να καταπιέζουν και να σκοτώνουν τους λαούς.

Πού ήταν όλοι αυτοί που παρελαύνουν στα κανάλια, όταν το Ισραήλ όλα τα προηγούμενα χρόνια ταπείνωνε, βασάνιζε και δολοφονούσε ακόμα και μικρά παιδιά που αντιστέκονταν με τις σφεντόνες στον πάνοπλο κατακτητή;

Οι δεκαετίες καταπίεσης, εξαθλίωσης γεννούν τη δικαιολογημένη οργή των καταπιεσμένων που θα χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα στην αναμέτρηση με τον δυνάστη.

Ποιος θα κρίνει αν ένας αγώνας είναι τρομοκρατικός; Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ ή μήπως οι αστικές τάξεις; Μα, τα κριτήρια που θέτουν υπηρετούν κάθε φορά τον σχεδιασμό τους για να ενοχοποιούν και να καταστείλουν τη λαϊκή πάλη και γι’ αυτό το λόγο ισχυροποιούν το λεγόμενο αντιτρομοκρατικό οπλοστάσιο.

Τρομοκράτης είναι ο κατακτητής, το κράτος του Ισραήλ!

Οι διαρκείς αναφορές στη Χαμάς, η απλουστευτική και εξωπραγματική ταύτισή της με τους Ταλιμπάν, που είναι παλιό κατασκεύασμα των ΗΠΑ στην αναμέτρηση με τη Σοβιετική Ενωση, αποσκοπούν να «δηλητηριάσουν» τις λαϊκές συνειδήσεις, να ακυρώσουν την αλληλεγγύη των άλλων λαών στον λαό της Παλαιστίνης, αλλά δεν θα τα καταφέρουν! Θα μας βρίσκουν συνεχώς απέναντι! Με περισσότερες δυνάμεις στο δρόμο του αγώνα.

Αιτία για τα βάσανα των λαών είναι ο καπιταλισμός

Τρίτο, ο λαός της Παλαιστίνης δεν έχει πατρίδα, έχει θρηνήσει περισσότερους από εκατό χιλιάδες νεκρούς από τα ισραηλινά πυρά και έχει δικαίωμα και καθήκον να διεκδικήσει και να κατακτήσει τη λευτεριά του, να ανοίξει τον δρόμο για να χτίσει μια κοινωνία στο «ύψος των ονείρων του», χωρίς κατοχή και εκμετάλλευση.

Ο αγώνας του είναι δίκαιος και η στήριξη των λαών δεν μπορεί να επισκιαστεί από το γεγονός ότι στην παλαιστινιακή γη υπάρχουν καπιταλιστές που κυνηγούν το κέρδος και πλουτίζουν μέσα σ’ αυτή την κατάσταση όπως κάνουν οι εκμεταλλευτές παντού. Εμείς στηρίζουμε τον φυλακισμένο λαό, την εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα. Αυτοί είναι στην καρδιά και στο μυαλό μας!

Η ιδεολογική – πολιτική αναμέτρηση διεξάγεται σε όλες τις συνθήκες και οι απολογητές του καπιταλισμού που δουλεύουν ασταμάτητα για να διασπάσουν την εργατική τάξη, να διαιρέσουν τους λαούς και να αλώσουν εργατικές – λαϊκές συνειδήσεις ανασύρουν τις αντιδραστικές θεωρίες, όπως αυτή περί «πολέμου των θρησκειών» ή του «πολέμου των πολιτισμών», σύμφωνα με την οποία η σύγκρουση στην περιοχή οφείλεται στη διαπάλη του εβραϊκού ή ακόμη και του εβραιο-χριστιανικού πολιτισμού με τον μουσουλμανικό. Γι’ αυτόν τον κάλπικο διαχωρισμό αξιοποιούν πότε τις δηλώσεις του Νετανιάχου και πότε του Ερντογάν.

Με αυτή την απάτη αποσκοπούν να κρύψουν πως η αιτία για τα βάσανα των λαών είναι ο καπιταλισμός, η ταξική διαίρεση της κοινωνίας, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Επιχειρούν μάταια να διαγράψουν τις ταξικές αντιθέσεις που διαπερνούν το εκμεταλλευτικό σύστημα, μισούν και φοβούνται την πάλη των τάξεων, που είναι η πραγματική κινητήρια δύναμη της Ιστορίας.

Ομως, δεν τους βγαίνει. Τα γεγονότα είναι πεισματάρικα. Οι διάφορες «Συμφωνίες του Αβραάμ», που υπέγραψαν τα τελευταία χρόνια μια σειρά αραβικές, μουσουλμανικές χώρες με το Ισραήλ, για να αυξηθούν τα κέρδη των καπιταλιστών (Αράβων και Εβραίων) από μόνες τους ακυρώνουν αυτές τις αναλύσεις, όπως και η πρόσφατη βοήθεια που έδωσε το εβραϊκό Ισραήλ στο μουσουλμανικό Αζερμπαϊτζάν για να κατατροπώσει τους χριστιανούς Αρμένιους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Επιμένουμε! Μέσα σ’ αυτό το βάρβαρο, εκμεταλλευτικό σύστημα, στο σημερινό ιμπεριαλιστικό στάδιο που κυριαρχούν τα μονοπώλια, εντείνεται ο ανταγωνισμός για το καπιταλιστικό κέρδος και την απόκτηση γεωστρατηγικών πλεονεκτημάτων. Σ’ αυτόν τον δρόμο οι ΗΠΑ, που βγήκαν ενισχυμένες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναζήτησαν νέα πεδία κερδοφορίας των μονοπωλίων τους, έριξαν βάρος στη Μέση Ανατολή.

ΗΠΑ και ΕΕ βρήκαν στο Ισραήλ τον «σύμμαχο» που χρειάζονταν για να παρεμβαίνουν, να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στο μοίρασμα των πλουτοπαραγωγικών πηγών, να μεσολαβούν στον ανταγωνισμό των αστικών τάξεων της περιοχής, να αποκτούν νέους συμμάχους, φέρνοντας κοντά το κράτος του Ισραήλ με αρκετά αραβικά κράτη, ενώ άλλα, μαζί με την αστική τάξη της Τουρκίας και του Ιράν, για την προώθηση των δικών τους γεωπολιτικών σχεδιασμών επιδιώκουν να εμφανιστούν ως «προστάτες» του λαού της Παλαιστίνης.

Αλλά αυτό το σχέδιο, που προωθείται με ακόμη πιο επικίνδυνο τρόπο μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, έχει ως θύμα του έναν ολόκληρο λαό – τον λαό της Παλαιστίνης, που παραμένει χωρίς πατρίδα.

Εμείς πιστεύουμε στον προλεταριακό διεθνισμό και για άλλη μια φορά εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στους εργάτες και τις λαϊκές δυνάμεις, στους κομμουνιστές του Ισραήλ, Εβραίους και Αραβες, που παλεύουν αυτήν την ώρα σε πολύ σκληρές συνθήκες και υψώνουν φωνή αντίστασης στη βαρβαρότητα κατά του λαού της Παλαιστίνης.

Καζάνι που βράζει το ιμπεριαλιστικό σύστημα

Τέταρτο, μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, «καζάνι που βράζει» από τους οξυμένους ανταγωνισμούς κι ενώ λίγα χιλιόμετρα μακριά είναι σε εξέλιξη ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία, δεν υπάρχουν για κανένα κράτος «στεγανά».

Οι διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις επιδρούν στις εξελίξεις στην Παλαιστίνη, στην περιοχή, ειδικά αυτές που λαμβάνουν χώρα στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Περσικό Κόλπο, στην Κασπία, στον Καύκασο, στα Βαλκάνια. Επιδρά γενικότερα η αναμέτρηση για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, ανάμεσα στις δύο μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις (ΗΠΑ και Κίνας), αξιοποιούνται γεγονότα, ή διαμορφώνονται καταστάσεις για την εξυπηρέτηση του ενός ή άλλου σχεδιασμού.

Είναι φανερό πως οι ΗΠΑ στήριξαν τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ» ανάμεσα στο ισραηλινό κράτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο, το Σουδάν, που προωθούνταν και με τη Σαουδική Αραβία το τελευταίο διάστημα.

Οχι μόνο επειδή οι συμφωνίες αυτές οδηγούσαν στην ενίσχυση της θέσης του Ισραήλ ως παραδοσιακού συμμάχου των ΗΠΑ στην περιοχή, που ήδη έχει σχετικές συμφωνίες με Αίγυπτο και Ιορδανία, αλλά και γιατί οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» συνδέονταν με τους ευρύτερους σχεδιασμούς τους στην αντιπαράθεση με την Κίνα, στη μάχη για τα μερίδια των αγορών στη Μέση Ανατολή και Ευρώπη, όπου εμπλέκεται ο λεγόμενος εμπορικός «Ινδικός δρόμος», που ακουμπά σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία και Ισραήλ, σε ανταγωνισμό με τον κινέζικο «δρόμο του μεταξιού».

Την ίδια ώρα, μια τέτοια εξέλιξη, που οδηγούσε στην περιθωριοποίηση και το θάψιμο του παλαιστινιακού ζητήματος, προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις στους λαούς της περιοχής και τώρα φαίνεται – παρά τις προσπάθειες των ΗΠΑ – πως τόσο η επίθεση της Χαμάς όσο και η συνεχιζόμενη βαρβαρότητα του κράτους – δολοφόνου, του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας επιφέρει την αναστολή της παραπέρα αραβο-ισραηλινής προσέγγισης, ή της τουρκο-ισραηλινής προσέγγισης και των σχεδιασμών τροφοδότησης της Ευρώπης με ισραηλινό φυσικό αέριο, που αντικειμενικά θα μείωνε τον ρόλο της ρωσικής «Γκαζπρόμ», η οποία και τώρα στέλνει ημερησίως στην ΕΕ πάνω από 40 δισ. κυβικά μέτρα.

Παίρνουμε υπόψη πως, όπως σε κάθε σύγκρουση, ισχυρά και άλλα καπιταλιστικά κράτη παρεμβαίνουν στη Μέση Ανατολή και θα επιδιώξουν να αξιοποιήσουν για δικούς τους λόγους, για τα δικά τους συμφέροντα, τις εξελίξεις.

Πάντα θα υπάρχουν αστικές δυνάμεις που θα κοιτάνε να επωφεληθούν από λαϊκά ξεσπάσματα και από εργατικούς και λαϊκούς αγώνες, για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Κι έχει μεγάλη σημασία η θέση του ΚΚΕ πως είναι αναγκαιότητα οι λαοί να οργανώνουν την αυτοτελή τους πάλη μακριά από τους σχεδιασμούς των αστικών τάξεων και των συμμαχιών τους, αξιοποιώντας και τις διάφορες αντιθέσεις τους. Τα παραπάνω κάνουν πιο επιτακτικό το δικό μας καθήκον, να σταθούμε αλληλέγγυοι στην πάλη των λαών, στη δίκαιη πάλη του λαού της Παλαιστίνης!

Ο παλαιστινιακός λαός έχει δικαίωμα στον απελευθερωτικό αγώνα

Πέμπτο, θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε ακόμα περισσότερο μια πολύ σοβαρή, καθοριστική πλευρά των εξελίξεων. Ο παλαιστινιακός λαός, που στενάζει κάτω από την μπότα της κατοχής και του κατακτητή, έχει δικαίωμα στον απελευθερωτικό αγώνα. Και το σημειώνουμε αυτό για να αποφεύγονται μπερδέματα και συγχύσεις, γιατί ήδη έχουν εμφανιστεί απόψεις που «θολώνουν τα νερά».

Η μια άποψη που διακινεί π.χ. το ΜέΡΑ25 και οι σύμμαχοί του στην Ευρώπη λέει πως «η λύση των δύο κρατών είναι πλέον ανέφικτη». Τι σημαίνει όμως αυτό; Πως ο παλαιστινιακός λαός καλείται να υποταχθεί στη λύση του ενός κράτους, να αποδεχθεί να ζει σε μια προσαρτημένη και κατεχόμενη γεωγραφική περιφέρεια του ισραηλινού κράτους, να μείνει για πάντα χωρίς πατρίδα.

Η άλλη άποψη, δήθεν «ριζοσπαστική», διαγράφει το εθνικό πεδίο της πάλης και τους απελευθερωτικούς αγώνες για τον τερματισμό της ξένης κατοχής και την απόκτηση πατρίδας στην εποχή του ιμπεριαλισμού. Ο κοινός παρονομαστής αυτών των απόψεων είναι η καλλιέργεια της υποταγής στον αρνητικό συσχετισμό δύναμης και η αποδοχή της κατοχής, της καταπίεσης του παλαιστινιακού λαού.

Για τη δήθεν «ριζοσπαστική» άποψη θα σημειώσουμε επιπλέον πως στην εποχή μας, εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό, δεν χαράζεις στα τυφλά στρατηγική.

Μελετάς τις συνθήκες μέσα στις οποίες διεξάγεται ο εργατικός – λαϊκός αγώνας, επιλέγεις τους σημαντικούς «κρίκους» που θα δώσουν ώθηση στην ταξική πάλη και αυτό είναι καθοριστικό ζήτημα για το Κομμουνιστικό Κόμμα, για το εργατικό κίνημα για την προετοιμασία, συσπείρωση και κινητοποίηση εργατικών – λαϊκών δυνάμεων. Και στην Παλαιστίνη σήμερα ο βασικός «κρίκος» είναι η αποτίναξη της ξενικής ισραηλινής κατοχής, η συγκρότηση του Παλαιστινιακού κράτους.

Συνεπώς, είναι υπόθεση της εργατικής τάξης της Παλαιστίνης και της πρωτοπορίας της, του ΚΚ, να διαμορφώσει μια τέτοια γραμμή, που θα συνδέσει αυτόν τον «κρίκο» με την υπόθεση της πάλης για την κοινωνική απελευθέρωση, την εργατική εξουσία, την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Δική μας υπόθεση, των εργαζομένων και της νεολαίας στις άλλες χώρες, είναι να στηρίξουμε αυτή την πάλη και να βρεθούμε τώρα στο πλευρό του στη σύγκρουση με τις δυνάμεις κατοχής.

Επαγρυπνούμε και συνεχίζουμε!

Επαγρυπνούμε! Οι εξελίξεις διαμορφώνουν όρους ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή και γενίκευσης του πολέμου. Είναι παραμύθι ο ισχυρισμός της κυβέρνησης πως η χώρα μας είναι «πυλώνας σταθερότητας». Η αλήθεια είναι πως είναι «σφήνα» ανάμεσα σε δύο εξελισσόμενους πολέμους, έναν στην Ανατολική Ευρώπη και έναν στη Μέση Ανατολή, που μπορούν οικονομικά και στρατιωτικά να «κατακάψουν» και τον λαό μας.

Συνεχίζουμε! Ο αγώνας έχει μεγάλες απαιτήσεις και θα είναι συνδυασμένος. Οι κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή για τη στήριξη του παλαιστινιακού λαού, στην πρώτη γραμμή ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία, στην πρώτη γραμμή για το δικαίωμα στη δουλειά, για ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, ενάντια στην ακρίβεια, στους πλειστηριασμούς, για την προστασία της υγείας και της ζωής του λαού, για κάθε εργατικό – λαϊκό πρόβλημα.

Αξιοποιώντας τα θετικά αποτελέσματα που είχε το ΚΚΕ στις βουλευτικές και τις τοπικές εκλογές, για να κερδίσουμε, να συσπειρώσουμε νέες δυνάμεις, να αλλάξουμε τον αρνητικό συσχετισμό δύναμης, να περάσουμε στην αντεπίθεση, για να φουντώσει το ρεύμα της αμφισβήτησης ενάντια στην κυρίαρχη αντιλαϊκή πολιτική, στα μονοπώλια και την εξουσία τους.

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 11 – 2023

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σάββατο 4 Νοέμβρη 2023 – Κυριακή 5 Νοέμβρη 2023

Σχέδια και «πιθανοί συνδυασμοί» για την «επόμενη μέρα» της κατοχής

Στο τραπέζι και το σενάριο βίαιου εκτοπισμού των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας

Από τη συνάντηση του Αμερικανού ΥΠΕΞ με τον Ισραηλινό πρόεδρο

Πλάι στο ανελέητο σφυροκόπημα της Γάζας, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ μαζί με τους συμμάχους τους αναπτύσσουν έντονη διπλωματική κινητικότητα, στο πλαίσιο σχεδιασμών για την «επόμενη μέρα» της κατοχής στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Οχθη, όπως και για πιθανές μεθοδεύσεις προς δήθεν «επίλυση» του Παλαιστινιακού οι οποίες θα διατηρούν ντε φάκτο την κατοχή.

Την ίδια ώρα, όλες οι πλευρές εντείνουν προετοιμασίες και κινήσεις μπροστά στο υπαρκτό ενδεχόμενο διάχυσης της σύγκρουσης.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, ξεκίνησε την Παρασκευή νέο γύρο διαβουλεύσεων σε Ισραήλ και Ιορδανία.

Μετά από 27 μέρες δολοφονικών βομβαρδισμών από τον ισραηλινό κατοχικό στρατό και περισσότερους από 9.000 νεκρούς Παλαιστίνιους, ο Μπλίνκεν επανέλαβε για μια ακόμα φορά κατά τη συνάντησή του με τον Ισραηλινό Πρόεδρο ότι οι ΗΠΑ «υποστηρίζουν σθεναρά το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του»…

Καθώς ωστόσο το μέγεθος της σφαγής προκαλεί ευρύτερες αντιδράσεις, ακόμα και σε λαούς χωρών της Δύσης, αλλά και σε λαούς χωρών της περιοχής που είναι συμμαχικές στις ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον επιδιώκει να εμφανιστεί με ένα λίγο πιο «ανθρωπιστικό» πρόσωπο.

Ετσι ο Μπλινκεν ισχυρίστηκε στην ίδια συνάντηση ότι «είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε τα πάντα για την προστασία των αμάχων που βρίσκονται στα διασταυρούμενα πυρά των μαχών στη Γάζα», προειδοποιώντας ότι «η αποτυχία να το κάνουμε γίνεται παιχνίδι στα χέρια της Χαμάς».

Αναφέρθηκε δε ξανά στη δημιουργία ενός «καλύτερου μέλλοντος» που θα περιλαμβάνει μια «λύση δύο κρατών», όταν στην πραγματικότητα όλα τα σχετικά σχέδια των ΗΠΑ διαιωνίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την κατοχή και δεν έχουν καμία σχέση με ένα πραγματικά ανεξάρτητο και βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος.

Στο ίδιο πλαίσιο της καλλιέργειας «ανθρωπιστικού» προφίλ, η κυβέρνηση Μπάιντεν συζητά για προσωρινές και μικρές «παύσεις» των σφοδρότατων βομβαρδισμών με στόχο την απελευθέρωση Αμερικανών και άλλων ομήρων – και όχι για γενική κατάπαυση του πυρός, για «αύξηση του ρυθμού και του όγκου ανθρωπιστικής βοήθειας» στη Γάζα.

Μιλούν δε για κινήσεις «αποτροπής της επέκτασης της σύγκρουσης», την ίδια ώρα με την επικίνδυνη ανάπτυξη τεράστιων αμερικανικών στρατιωτικών, αεροπορικών και ναυτικών δυνάμεων σε όλη τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.

Στην Ιορδανία, ο Μπλίνκεν επρόκειτο (σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ) να τονίσει ξανά τη σημασία προστασίας της ζωής αμάχων και την «κοινή δέσμευση» για τη διευκόλυνση και αύξηση της διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας, διαβεβαιώνοντας πως οι Παλαιστίνιοι δεν θα εκτοπιστούν βιαίως. Θα επιχειρούσε βολιδοσκόπηση των προθέσεων της ιορδανικής μοναρχίας σε σχέση με μία μελλοντική διπλωματική διαδικασία που θα οδηγήσει σε «μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη στη Μέση Ανατολή», για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους», που, όπως όλα δείχνουν, θα είναι πλήρως εξαρτώμενο από το Ισραήλ και από περιφερειακές (αραβικές και ευρωπαϊκές) δυνάμεις.

Τα σχέδια των ΗΠΑ

Σε κάθε περίπτωση, «μαύρη» αναμένεται να είναι και η «επόμενη μέρα» που σχεδιάζουν οι δυνάμεις που αιματοκυλούν τον παλαιστινιακό λαό.

Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες εξετάζουν «σειρά πιθανών συνδυασμών» για το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας, δήλωσε την Τρίτη μιλώντας σε επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν.

Ο ίδιος επεσήμανε ότι η Χαμάς δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας και ότι ούτε το Ισραήλ επιθυμεί να το πράξει.

Μεταξύ των δύο αυτών επιλογών, ανέφερε, «υπάρχει μια σειρά ενδεχόμενων συνδυασμών τους οποίους εξετάζουμε πολύ προσεκτικά αυτή τη στιγμή εμείς, όπως και άλλες χώρες».

«Σε κάποια δεδομένη στιγμή, αυτό που θα είχε περισσότερο νόημα θα ήταν μια αποτελεσματική και αναζωογονημένη Παλαιστινιακή Αρχή να αναλάβει την ευθύνη της διακυβέρνησης και, τελικά, της ασφάλειας της Γάζας», είπε ο Μπλίνκεν, παραπέμποντας ουσιαστικά στο «μοντέλο» που εφαρμόζεται στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη.

Αν η Παλαιστινιακή Αρχή δεν μπορεί να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Γάζας, πρόσθεσε, «τότε υπάρχουν άλλες προσωρινές διευθετήσεις οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν έναν αριθμό άλλων χωρών της περιοχής. Μπορεί να περιλαμβάνουν διεθνείς υπηρεσίες οι οποίες θα βοηθήσουν τόσο στη διακυβέρνηση όσο και στην ασφάλεια».

Υπενθυμίζεται ότι το τελευταίο σχέδιο «παλαιστινιακού κράτους» που παρουσίασαν οι ΗΠΑ το 2020 (επί προεδρίας Τραμπ) ήταν το μοντέλο ενός κρατιδίου τύπου «ελβετικού τυριού» που θα εξαρτάται από το κράτος δυνάστη (Ισραήλ) και άλλες δυνάμεις.

Ο πρώην διαπραγματευτής των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή και σύμβουλος στον Λευκό Οίκο Ντένις Ρος στις 27 Οκτώβρη με άρθρο του στους «New York Times» με την ιδιότητα του εμπειρογνώμονα στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για τη Εγγύς Ανατολή πρότεινε (και αυτός…) τον εξοστρακισμό της Χαμάς από κάθε ρόλο στη μεταπολεμική Λωρίδα της Γάζας, «αποστρατιωτικοποίηση» του θύλακα, προσωρινή διοίκηση από παλαιστινιακή κυβέρνηση τεχνοκρατών υπό κάποιου είδους διεθνή ή περιφερειακή εποπτεία.

Εκτιμά πως αυτό θα απαιτήσει την σύνθετη συνεργασία των ΗΠΑ με την Παλαιστινιακή Αρχή και άλλων «μεγάλων παιχτών», ρίχνοντας στο τραπέζι την ιδέα να αναλάβει την αστυνόμευση του θύλακα, αμέσως μετά την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων, μία ομάδα πέντε αραβικών χωρών που έχουν υπογράψει συμφωνίες ειρήνης ή σύναψης σχέσεων με το Ισραήλ (Αίγυπτος, Ιορδανία, ΗΑΕ, Μπαχρέιν και Μαρόκο).

Προτείνει επίσης η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και το Κατάρ να παράσχουν τη μερίδα του λέοντος στα κεφάλαια χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης του θύλακα αλλά και ρόλο στην ανακούφιση των πολιτών της Γάζας, ενώ ο Καναδάς «και άλλοι» θα μπορούσαν να παράσχουν «ελεγκτικούς μηχανισμούς» για να εξασφαλίσουν ότι η ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή θα πάει για τους σκοπούς που αποφασίστηκε.

Τα σχέδια του Ισραήλ

Οι σχεδιασμοί των ΗΠΑ εξυφαίνονται παράλληλα με εκείνους στο Ισραήλ. Στο συρτάρι του πολεμικού επιτελείου της κυβέρνησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου υπήρχαν και υπάρχουν διάφορα σενάρια, με πολλά από αυτά να συγκλίνουν στο σενάριο διωγμού («μετατόπισης») των Παλαιστινίων της Γάζας προς τη μεριά της Αιγύπτου με πιθανό, παράλληλο πογκρόμ κατά των Παλαιστινίων της Δυτικής Οχθης προς τη μεριά της Ιορδανίας.

Πριν λίγες μέρες η ιστοσελίδα Mekomit δημοσίευσε έγγραφο του ισραηλινού υπουργείου Πληροφοριών με ημερομηνία 13/10/2023(δηλαδή μόλις 4 μέρες από τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτώβρη) στο οποίο προτείνεται ο διωγμός των Παλαιστινίων και η μετεγκατάστασή τους στη Χερσόνησο του Σινά σε τέσσερα στάδια.

Στο πρώτο στάδιο, που στην πραγματικότητα έχει ήδη υλοποιηθεί, το Ισραήλ δίνει εντολή στον άμαχο πληθυσμό να εκκενώσει τη βόρεια Γάζα προς τον νότο του παλαιστινιακού θύλακα, ενόψει των χερσαίων επιχειρήσεων του κατοχικού στρατού. Στο δεύτερο στάδιο ξεκινούν ισραηλινές χερσαίες επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, από βορρά προς νότο. Στο τρίτο στάδιο δίνεται εντολή στους Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν τη Γάζα προς την Αίγυπτο και στο τέταρτο και τελευταίο στάδιο προβλέπεται η δημιουργία προσφυγικών καταυλισμών και «νέων πόλεων» στην αιγυπτιακή Χερσόνησο του Σινά, καθώς και η εγκαθίδρυση «νεκρής ζώνης» αρκετών χιλιομέτρων εντός του αιγυπτιακού εδάφους, ώστε να αποτρέπεται η επιστροφή των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας.

Στο τέταρτο στάδιο εισάγεται και η ελληνική εμπλοκή, αφού το ισραηλινό σχέδιο προβλέπει – με τη στήριξη των ΗΠΑ – την απορρόφηση εκτοπισμένων Παλαιστινίων και από άλλες χώρες, κάνοντας μάλιστα ονομαστική αναφορά στην Ελλάδα, καθώς επίσης στον Καναδά, στην Ισπανία και σε χώρες της Βόρειας Αφρικής.

Πρόσφατο ρεπορτάζ των «Financial Times» επανάφερε συναφείς σχεδιασμούς, τονίζοντας ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προσπαθεί να πείσει τους ηγέτες της ΕΕ να ασκήσουν πίεση στην Αίγυπτο για να δεχτεί Παλαιστίνιους από τη Γάζα στη χώρα του, με οικονομικά ανταλλάγματα, μολονότι ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Α.Φ. Σίσι επανειλημμένα απορρίπτει τέτοιο ενδεχόμενο με το επιχείρημα πως το Ισραήλ θα αρνηθεί την επιστροφή τους στην περιοχή.

Προτάσεις και αντιδράσεις άλλων δυνάμεων

Η Τουρκία 10 μέρες μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στο Νότιο Ισραήλ πρότεινε να γίνει η χώρα «εγγυήτρια δύναμη» της Παλαιστίνης. Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, «και άλλες χώρες από την περιοχή» θα πρέπει να είναι εγγυήτριες για την Παλαιστίνη «και άλλες για το Ισραήλ», υποστηρίζοντας την άσκηση πιέσεων στο τελευταίο ώστε να δεχθεί λύση δύο κρατών.

Σε αυτό το πλαίσιο έχει ενδιαφέρον η κοινή πρόταση των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας και Ιράν (μετά τη συνάντησή τους τη Τρίτη στην Αγκυρα) Χακάν Φιντάν και Χοσεΐν Αμίρ Αμπντολαχιάν, για τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης για το Μεσανατολικό το συντομότερο δυνατό, ώστε να αποφευχθεί επέκταση της σύγκρουσης και του πολέμου. Ο Ιρανός υπουργός μάλιστα πρότεινε και μια συνάντηση με περιφερειακούς ηγέτες, μουσουλμανικές και αραβικές χώρες το συντομότερο δυνατό, για να τερματιστεί ο πόλεμος.

Θα πρέπει εδώ να επισημανθεί και η πρότερη πρόταση του Ιρανού ανώτατου Σιίτη ιερωμένου, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, προς τις μουσουλμανικές χώρες για την επιβολή εμπάργκο τροφίμων και καυσίμων στο Ισραήλ με την ακόλουθη επισήμανση: «Ο ισλαμικός κόσμος δεν πρέπει να ξεχνά ότι στο κρίσιμο ζήτημα της Γάζας, αυτοί που στάθηκαν ενάντια στο καταπιεσμένο παλαιστινιακό έθνος ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία και η Βρετανία».

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 11 – 2023

ΝΙΚΑΡΙΑ: ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ

Η εμπειρία της εξορίας του Μενέλαου Λουντέμη

«Το κρασί των δειλών» και «Οι ήρωες κοιμούνται ήσυχα»: Τα δύο μέρη της μυθιστορηματικής αυτοβιογραφίας του «Σαρκοφάγοι»

Ο Μενέλαος Λουντέμης (1912 - 1977), σε νεαρή και ώριμη ηλικία, έζησε στο πετσί του την εξορία σε Ικαρία, Μακρόνησο και Αη Στράτη

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

Η εξορία και τα βασανιστήρια, όλος αυτός ο καταιγιστικός σωματικός και ψυχικός μεταπολεμικός όλεθρος αποτυπώνονται σ’ όλο το έργο του Μενέλαου Λουντέμη (ψευδώνυμο του Δημήτρη Μπαλάσογλου ή Βαλασιάδη, 14 Γενάρη 1912 – 22 Γενάρη 1977).

Μέχρι τον Μάρτη του 1959, οπότε επιλέγει τον μονόδρομο της πολιτικής προσφυγιάς, στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ρουμανίας, διαδοχικά εκτοπίζεται σε τρία νησιά – κάτεργα: Στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αη Στράτη.

Τα οποία λειτουργούν ως ισάριθμα στάδια εξόντωσης, ενός μακάβριου συμφωνικού έργου. Εύλογο και τα τρία μέρη του να επαναλαμβάνονται ως ένα σκοτεινό πένθιμο εμβατήριο, σε πολύ αργό τέμπο.

Σήμερα, συνεχίζουμε το αφιέρωμα στον «Κόκκινο Βράχο», προβάλλοντας το μουσικό όνομα του νησιού, Νικαριά. Ετσι την φωνάζουν οι ντόπιοι στη δική τους διάλεκτο, λες και θέλει η έννοια της νίκης να δυναμώσει ακόμη περισσότερο, σβήνοντας και κάθε υποψία ήττας.

Οι Νικαριώτες κι οι Νικαριώτισσες, λοιπόν, αυτοί οι συμπονετικοί μαχητές και συμπονετικές μαχήτριες, αγκαλιάζουν, με κίνδυνο της ζωής τους, τους εκτοπισμένους στ’ απόκρημνα, μα φιλόξενα χωριά τους.

«Σαρκοφάγοι»: Η μυθιστορηματική αυτοβιογραφία της εξορίας

Αυτήν την ανιδιοτελή υπέρβαση των λαϊκών ανθρώπων του «κόκκινου» νησιού αποτυπώνει ο Μενέλαος Λουντέμης στα δύο πρώτα μέρη της μυθιστορηματικής αυτοβιογραφίας του «Σαρκοφάγοι», «Το κρασί των δειλών» («Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», 1965) και «Οι ήρωες κοιμούνται ανήσυχα» («Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις», 1967) – η τριλογία ολοκληρώνεται με το έργο «Ο άγγελος με τα γύψινα φτερά» («Δωρικός», 1974). Οι τρεις τίτλοι επανακυκλοφορούν, σε νέα στοιχειοθεσία, από τις εκδόσεις «Πατάκη».

Ο Κώστας Βάρναλης για τον εξόριστο Μενέλαο Λουντέμη

Ομως, παίρνοντας απόσταση από το πρόσωπο και το έργο του, εμείς, οι εκ των υστέρων αναγνώστες, συνειδητοποιούμε τι σημαίνει να είσαι εξόριστος συγγραφέας μέσα στην εποχή σου. Τον σκιαγραφεί, σε χρονογράφημά του, ο Κώστας Βάρναλης, με αφορμή την έκδοση της ποιητικής συλλογής του νεότερου ομότεχνού του, «Κραυγή στα πέρατα» (εφημερίδα «Η Αυγή», 26 Σεπτέμβρη 1954):

«(…) Και κραυγή από τα πέρατα. Από τα πέρατα της αβύσσου στα πέρατα… του ελεύθερου κόσμου. Κραυγή του συγγραφέα Λουντέμη από τον Αη Στράτη προς τους δεσμοφύλακές του.

Ο ξεχωριστός μέσα στους ξεχωριστούς πεζογράφους και ποιητές μας, με τον αστραφτερό λόγο, την εκρηκτική φαντασία και με το πάθος της αγάπης για τους αδικημένους, αδικημένος κι αυτός, κινδυνεύει τον έσχατο κίνδυνο.

Κ’ η κραυγή του φτάνει ως εμάς, αλλά δεν φτάνει και ως τους δεσμοφύλακές του, δεν είναι δικιά του. Δεν έχει πια φωνή. Κραυγάζουν οι συναποθανούμενοί του: Ο Λουντέμης ασθενεί σοβαρά… Από τις κακουχίες της εξορίας, τις σωματικές και τις ηθικές, έπαθε τέτοιο νευρικό κλονισμό, που θόλωσε το λογικό του. Σώστε τον!».

«Σκοπός των εξοριών ο φυσικός και ο ψυχικός θάνατος»

«Ποιος να τον σώσει; Ο σκοπός των εξοριών δεν είναι η σωτηρία των εξόριστων, παρά ο φυσικός και ο ψυχικός τους θάνατος (…) Είναι η κραυγή χιλιάδων σκλάβων, που καρφωμένοι στο χώμα, δεν έχουν άλλον τρόπο να κινηθούνε παρά μονάχα τα φτερά της φαντασίας (…)

Τα εξώφυλλα των δύο πρώτων βιβλίων της αυτοβιογραφικής μυθιστορηματικής τριλογίας «Σαρκοφάγοι», στα οποία αποτυπώνεται η Ικαρία ως τόπος εκτοπισμού: «Το κρασί των δειλών» και «Οι ήρωες κοιμούνται ανήσυχα»

Οι δεσμοφύλακες κ’ οι νεκροθάφτες δεν θα την ακούσουν αυτήν την ”κραυγή από τα πέρατα”. Ας την ακούσουν οι συνάδελφοί του των ποικιλώνυμων λογοτεχνικών σωματείων. Κι ας κραυγάσουνε κι αυτοί να σώσουνε το Λουντέμη και τον Κορνάρο, τουλάχιστον αυτούς. Και να είναι βέβαιοι πως θα σώσουνε μάλλον τον εαυτό τους! Εχουν αρκετά ως τώρα ”βεβαρημένην την συνείδησίν τους!”».

Οι μεθυσμένοι δεσμοφύλακες από το αίμα των αθώων

Με καθαρή την ταξική συνείδησή του, το καλοκαίρι του 1947, ο Μενέλαος Λουντέμης θα «βρωμιστεί» από τα πειθήνια όργανα του αστικού κράτους, τους κατ’ επιλογή ή εξ ανάγκης δεσμοφύλακες, οι περισσότεροι βγαλμένοι από τα σπλάχνα του λαού, με απολεσμένο το ηθικό πρόσημό του.

Αυτοί είναι οι μεθυσμένοι από βία, αρνητικοί πρωταγωνιστές, στο πρώτο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του «Το κρασί των δειλών». Στο σύντομο προλογικό σημείωμα, ορίστε πώς περιγράφει τους βασανιστές, στον πρώτο σταθμό της εξορίας του, στην Ικαρία:

«Η ζωή για να προστατευθεί απ’ τους δειλούς της, φκιάχνει τους γενναίους της. Η Τυραννία όμως επεμβαίνει και τους αποσπά. Γιατί η μάζα των δειλών είναι το μόνο σ τ ρ ώ μ α απ’ όπου αντλεί τα στηρίγματά της. Στηρίγματα όμως τόσο απατηλά θα είχαν από καιρό καταρρεύσει μες στο φόβο τους αν δε βρίσκονταν σε διαρκή κατάσταση μέθης. Μα το μόνο κρασί που τους μεθά είναι το αίμα των αθώων – το ”κρασί των δειλών”».

Η Νικαριά είναι φωτιά και κανένας δεν τη σβήνει

Μπαίνουμε από τον πρόλογο στο πνεύμα του βιβλίου, με τα λόγια του ντόπιου γιδάρη γερο – Λαγουρού, «φλέβα καθαρή αυτού του τόπου»:

«- Η Νικαριά είπατε, συμπεθέροι; Να σας πω εγώ τι είναι. Λοιπόν, η Νικαριά είναι μια φωτιά, που τη φυσούνε όλοι οι αέρηδες και κανένας δε τη σβήνει.

» – Και γιάντα, μωρέ λαουρέ, θα πω, και γιάντα δεν τη σβήνει;

» – Γιάντα… χε χε χε! Γελάει ο γερο – Λαγουρός. Γιάντα, ε; Γιατί η φωτιά, παιδί, εν είναι η Νικαριά. Η φωτιά είναι η ψυχή του Νικαριώτη (…) Από Εύδηλο μέχρι Καραβόσταμο και Ράχες. Κι απ’ Αρέθουσα μέχρι Γυαλισκάρι κι Αρμενιστή… Και πιάσε ύστερις το Αμμαλό και κύλα κατά το Νοτιά. Και πέσε σ’ Αϊ – Κήρυκα και Ξυλοσύρτη… Κι έλα ύστερις γιαλό γιαλό και γέψου αρμύρα, και γέψου σύκο, και γέψου ρακί. Και με το σκάσιμο της αυγής, έλα ν’ αράξεις κάτου απ’ το παραθύρι της… Κι αν ο ήλιος δε φοβηθεί και δεν κρυφτεί… ε τότες εγώ εν είμαι ο Αυγουστάκης ο Λαουρός (…)».

«Πρέπει να τη βαφτίσουμε “Συμπόνια”»

Από το καλοκαίρι του 1947 έως την άνοιξη του 1949, κοντά δυο χρόνια, με τη γεύση του αρμυρού αίματος στο στόμα, σβήνει το σώμα και το μυαλό του Μενέλαου Λουντέμη. Κι ενώ του έχουν φορέσει τις χειροπέδες για να τον επιβιβάσουν στο πλεούμενο, για να τον αποτελειώσουν, με προορισμό τη Μακρόνησο, αποφαίνεται:

«Η Ικαρία… Πρέπει να τη βαφτίσουμε ”Συμπόνια” (…) Οι Ικαριώτες… Θυμούμαι πέρσι που ‘μασταν στο άλλο χωριό, το Μαυράτο (…) Λίγη αλεσμένη πέτρα, όπου φυτεύανε δέκα μαρούλια και πέντε κρεμμύδια. Μα κανένας τους δεν τα γεύτηκε. Ολα τα τάιζαν σ’ εμάς. Τα πετούσαν κρυφά τις νύχτες απ’ τα μεσότοιχα».

ΥΓ: Ποιος άνεμος ενάντιος έφερε την σκόνη / Της ερήμου σκόνη σηκώνεται με του / Τεθωρακισμένου την ερπύστρια / Εγείρονται οι κόκκοι της άμμου / Κι εξανίστανται ζητούν δικαιοσύνη / Ομως ο λόγος είναι μουγγός από αίμα / Σέρνεται ο ήχος της φωνής σπασμένος.

Οι εξόριστοι (από αριστερά), στην παραλία του Αη Στράτη: Μενέλαος Λουντέμης, Γιάννης Ιμβριώτης, Κατίνα Φωτιάδη, Δημήτρης Φωτιάδης («Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο»)

Του
Βασίλη ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 11 – 2023

TEXNEΣ

Αλέκος Αλεξανδράκης

Η γοητεία τού να είσαι επαναστάτης!

Ακριβώς 20 χρόνια πριν, σ’ ένα τηλεοπτικό στούντιο, γνώρισα πραγματικά τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Με αυτόν τον πραγματικά ακαταμάχητα γοητευτικό άνθρωπο, που εξέπεμπε μια θερμή ακτινοβολία, είχαμε ξαναβρεθεί τηλεοπτικά, αλλά σ’ εκείνη την εκπομπή πρόλαβα να του πω κάτι που σκεφτόμουν χρόνια. Οτι δηλαδή υπάρχει κάτι στο οποίο συμφωνούμε άπαντες στην Ελλάδα. Ολοι αγαπάμε τον Αλεξανδράκη! Θυμάμαι πως χαμήλωσε τα μάτια και σχεδόν κοκκίνισε.

Απέναντί μου είχα έναν σπουδαίο ηθοποιό και σκηνοθέτη, αλλά κι ένα βαθιά σεμνό κι ευαίσθητο πλάσμα, έναν μαχητικό αριστερό και ενεργό πολίτη, που πλήρωσε τις ιδέες του με διώξεις, αποκλεισμούς και επιθέσεις κάθε είδους.

Οταν τον ρωτάω λεπτομέρειες για όλα αυτά, τις αποφεύγει ευγενικά και είναι λιγομίλητος.

«Δεν έχει νόημα να συζητάμε για τέτοια θέματα», λέει μόνο, «έγιναν όταν κι όπως έπρεπε να γίνουν».

«Στην Κατοχή», του λέω, «δεν πρέπει να ήσασταν πάνω από 12 χρόνων κι όμως γνωρίζατε για το ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ».

«Κι όχι μόνο αυτό», συμπληρώνει, «ήμουν και δραστήριος, μέχρι που λίγο αργότερα έφυγα και για το βουνό, κι έμεινα μέχρι την απελευθέρωση, γιατί με έψαχναν οι Γερμανοί. Είχα ήδη συλληφθεί τρεις φορές από τους ταγματασφαλίτες. Η αλήθεια είναι πως όταν βιώνεις αυτά τα μεγαλειώδη γεγονότα, αυτό το έπος, γίνεσαι αυτόματα κομμάτι του, αγωνίζεσαι κι εσύ. Είναι αναπόφευκτο, όταν ονειρεύεσαι μια ελεύθερη Ελλάδα».

Η αλήθεια επίσης είναι πως δεν έμεινε ποτέ ήσυχος αυτός ο άνθρωπος. Δεν τον ένοιαζε απλά να κάνει τη δουλειά του, σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Ποτέ δεν λούφαξε.

Τόλμησε σε άγριες εποχές, που το παρακράτος της ακροδεξιάς οργίαζε και η αυστηρή λογοκρισία απαγόρευε την ελεύθερη έκφραση, να μιλήσει, να καταγγείλει, να διαφωνήσει, να διαδηλώσει.

Συμμετείχε με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Γρηγόρη Λαμπράκη στην πρώτη Μαραθώνια Πορεία και μετά τη δολοφονία του δεύτερου, συνυπέγραψαν με τον Μίκη την Ιδρυτική Διακήρυξη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.

Δεν ήταν ο «ζεν πρεμιέ» κι ο «εραστής της οθόνης», που τον ενδιέφεραν η δόξα, το χρήμα και οι κατακτήσεις στον έρωτα. Ηταν πάντα ένας αγωνιστής της πρώτης γραμμής. Ανήσυχος, ειλικρινής, δίκαιος και ακέραιος.

Ολα αυτά, βέβαια, ο Αλεξανδράκης τα πλήρωσε ακριβά. Ενα απ’ αυτά ήταν ότι την περίοδο της χούντας στερήθηκε το διαβατήριό του.

***

«Μεγάλο μέγεθος, αγωνιστής, με ποιότητα, ευαισθησία, γνώσεις, φινέτσα και ταπεινότητα»

Σ’ εκείνη την πολύωρη εκπομπή προς τιμήν του, στην οποία παρήλασε το ελληνικό θέατρο, κάποια από τα λόγια που ακούστηκαν για τον Αλεξανδράκη, από φίλους και συνεργάτες του, ήταν αυτά:

Γιάννης Βόγλης: «Αυτά που κρατάω από τον Αλέκο ήταν ότι μας έμαθε να παίζουμε σύγχρονο θέατρο, μας δίδαξε ήθος, και επαγγελματικό και προσωπικό, αλλά και την αξία τού να προσφέρεις αγάπη».

Γρηγόρης Βαλτινός: «Ενας απολύτως ερωτεύσιμος ηθοποιός. Τον ερωτεύονταν όλοι, και άντρες και γυναίκες. Ασκούσε απίστευτη γοητεία σε όλους».

Μάρθα Καραγιάννη: «Δεν τον αγαπάω απλώς, χρόνια τώρα, τον έχω βάλει στην προσευχή μου. Λέω κάθε βράδυ: “Θεέ μου, φύλαγε σε παρακαλώ και τον Αλεξανδράκη”».

Μιχάλης Κακογιάννης: «Αλέκο μου, θέλω να προσέχεις τον εαυτό σου, να είσαι γερός για να μας χαρίζεις το ταλέντο σου».

Μάρω Κοντού: «Ο Αλέκος ήταν πολύ άτακτος πριν από την Νόνικα. Τον βλέπαμε όλες και λιώναμε. Ποτέ όμως δεν κυνήγησε γυναίκες. Οι γυναίκες τον κυνηγούσαν και δεν τον άφηναν σε ησυχία».

Κώστας Αρζόγλου: «Η πρώτη φορά που είδα θέατρο, ήταν το “Εγκλημα και Τιμωρία” με τον Αλεξανδράκη στο Δημοτικό Πειραιά, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σεβαστίκογλου.

Εξαιτίας του έγινα ηθοποιός».

Κώστας Καρράς: «Η πρώτη μου ταινία, η “Δεσποινίς διευθυντής”, ήταν μαζί του.

Του χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ που για να βοηθήσει κάποτε, μια παράστασή μου που δεν πήγαινε καλά, έστειλε γράμμα στις εφημερίδες, προτείνοντάς την θερμά, και το θέατρο από την επομένη ήταν συνεχώς γεμάτο!».

Κώστας Βουτσάς: «Τον Αλέκο τον αγαπούσε η προηγούμενη γενιά, τον αγαπάει η σημερινή και, σίγουρα, θα τον λατρεύουν κι οι επόμενες γενιές».

Κάτια Δανδουλάκη: «Είναι μεγάλο μέγεθος ο Αλεξανδράκης. Ελάχιστοι στο θέατρο έχουν τέτοια μεγάλη καρδιά, τέτοια ποιότητα, ευαισθησία, γνώσεις, αγωνιστικότητα, φινέτσα και ταπεινότητα».

Αννα Συνοδινού: «Εν θεάτρω, αδελφέ μου Αλέκο, σε ασπάζομαι και υποκλίνομαι στο ταλέντο σου».

Νόρα Βαλσάμη: «Από τον Αλέκο πήρα το πρώτο κινηματογραφικό μου φιλί στην ταινία “Οι Κυρίες της Αυλής”. Θυμάμαι πως έτρεμα ολόκληρη από το τρακ, που τον είχα απέναντί μου και μετά με είχε στην αγκαλιά του».

Ελένη Ερήμου: «Και μόνο το όνομά του να λες, νιώθεις να πλημμυρίζεις από ευγένεια, λεπτότητα και ήθος».

Ερρίκος Ανδρέου: «Τον σκηνοθέτησα στην “Επιστροφή” και με αντιμετώπισε τόσο ευγενικά και ισότιμα, ακούγοντας με προσοχή τις οδηγίες ενός 23χρονου».

Χριστόφορος Παπακαλιάτης: «Ακόμα δεν έχω συνειδητοποιήσει ότι έπαιξα μαζί με τον Αλέκο Αλεξανδράκη. Είναι απίστευτο το πόσο πολλά μαθαίνεις, δουλεύοντας μαζί του, αλλά και το πόσο καλά περνάς».

Βίκυ Βολιώτη: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ με πόση δύναμη, σθένος και υπομονή πέρασε τις ταλαιπωρίες των γυρισμάτων της ταινίας μας, σ’ έναν φάρο στην Ικαρία, όταν όλοι εμείς οι νεότεροι βογκούσαμε, αλλά και το βαθύ και σύγχρονο παίξιμό του».

Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης: «Είναι τόσο ευγενής και γενναιόδωρος και δοτικός, όχι μόνο στη διάρκεια της δουλειάς, αλλά και στην καθημερινότητά του».

***

«Επέβαλλε στους συμπαίκτες του το ευγενές γούστο»

Δεν αγαπήθηκε τυχαία τόσο πολύ αυτός ο άνθρωπος. Ηταν ευλογημένος με σπάνια δώρα χαρακτήρα, ευγένειας, γενναιοδωρίας και χιούμορ.

Γιος εύπορου δικηγόρου από τη Μάνη, με ρίζες από τη Ρωσία, ο Αλέκος Αλεξανδράκης γεννήθηκε στις 27 Νοέμβρη 1928 στην Αθήνα. Φοίτησε στα καλύτερα σχολεία της εποχής κι είχε σπουδαίους δασκάλους. Ο πιο αγαπημένος του ήταν ο Νίκος Σβορώνος. Δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό του να γίνει ηθοποιός (ντρεπόταν, μάλιστα, να λέει ποιήματα στις γιορτές του σχολείου). Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η σκηνοθεσία κινηματογράφου. Είχε μάλιστα πείσει τους γονείς του να τον στείλουν να σπουδάσει στο Λος Αντζελες.

Ταυτόχρονα, έκανε αγώνα, όταν ήταν μαθητής, να τον λένε Αλέξανδρο κι όχι Αλέκο. Τελικά τον έλεγαν Αλεξ.

Μου έλεγε πως μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια πνευματικών ανθρώπων και σ’ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, με την καθημερινή παρουσία σ’ αυτό συγγραφέων, ποιητών, εικαστικών, μουσικών, ηθοποιών, σκηνοθετών. Δίπλα τους ανακάλυψε το μεγαλείο της Τέχνης και της αφοσιώθηκε. Αυτή ακριβώς η αφοσίωσή του στο θέατρο, αλλά και η καλλιέργειά του, τον οδηγεί σε αξιοθαύμαστες ερμηνείες κλασικών έργων που αφήνουν εποχή και συμβαδίζουν με τη μεγάλη επιτυχία των ταινιών που πρωταγωνιστεί.

Λέγεται πως ο Δημήτρης Χορν εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από το λαμπερό ταλέντο του νεαρού Αλέκου στις εξετάσεις στο Εθνικό Θέατρο, που στοιχημάτισε ανοιχτά υπέρ του.

«Αν κάποιος μου λείπει περισσότερο από το θέατρο, είναι ο Χορν», μου είχε πει στην εκπομπή. «Ηταν δάσκαλός μου στο Εθνικό, ήταν φίλος μου, ήταν συνάδελφος στο θέατρο. Με πίστεψε, μ’ εμπιστεύτηκε. Πάντα τον θυμάμαι με αγάπη, αλλά μου λείπει πολύ».

Ερχεται, λοιπόν, η στιγμή – πριν καν ξεκινήσει η δεκαετία του ’50 – που μπαίνουν μια για πάντα στην άκρη και το ταξίδι στην Αμερική, οι σπουδές του στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και φυσικά η ξιφασκία, στην οποία διαπρέπει, αφού από τα 15 του είναι μέλος της Εθνικής ομάδας.

Τώρα όλα έχουν αλλάξει. Είναι πλέον ηθοποιός! Ενας λαμπερά δημιουργικός και ευρηματικός καλλιτέχνης, που χαρακτηρίζεται από κάποιους ο «Ζεράρ Φιλίπ της Ελλάδας», αλλά και – λίγο αργότερα – «Πασπαρτού» από τον Αλέξη Μινωτή, γιατί μπορούσε να παίξει τα πάντα.

Συνεργάζεται με όλους τους σπουδαίους ηθοποιούς της εποχής, Κοτοπούλη, Κυβέλη, Βεάκη, Μυράτ, Μινωτή, Παξινού, Κατράκη, Κωνσταντάρα, Λαμπέτη, Ζαβιτσιάνου, Βαλάκου, Συνοδινού, Διαμαντίδου, Αρώνη, Φέρτη κ.ά., σε μια μεγάλη γκάμα έργων από Ευριπίδη, Σοφοκλή και Αισχύλο, μέχρι Σαίξπηρ, Τσέχοφ, Πιραντέλο, Μίλερ, Κοκτό, Γκολντόνι, Ανούιγ, Αλμπυ, αλλά και Γιαλαμά – Πρετεντέρη, κ.ά.

Στο Εθνικό παίζει σε όλα τα έργα, δουλεύει ατέλειωτες ώρες, «Δεν άντεχα όμως», μου έλεγε, «κάθε 20 μέρες είχα κι από μια πρεμιέρα, κουράστηκα πολύ εκείνα τα χρόνια, κι έτσι αποφάσισα να φύγω».

Στα 24 χρόνια του, παίζει τον Ιππόλυτο στην Επίδαυρο κι όλοι συμφωνούν πως είναι εκπληκτικός (παρά τους φόβους του και τη σθεναρή άρνησή του να το κάνει), οι δε κριτικές είναι αποθεωτικές.

Νωρίτερα είχε εισπράξει και μια διθυραμβική κριτική, που ακόμα συζητιέται. Η Ειρήνη Παπά, το 1949, του είχε προτείνει να πάει να τον ακούσει η Κατερίνα Ανδρεάδη που ετοίμαζε την «Φθινοπωρινή παλίρροια». Πάει στο σπίτι της μαζί με την Αννα Συνοδινού, που ήταν συμμαθήτριά του, και μια ωραία ανθοδέσμη. Οχι μόνο παίρνει τον ρόλο, αλλά αφήνει τόσο καλές εντυπώσεις σε κοινό και κριτικούς, ώστε ο Αιμίλιος Χουρμούζιος γράφει στην «Καθημερινή»: «Παρουσιάστε όπλα! Επιτέλους ένας εραστής στο ελληνικό θέατρο».

«…Είτε έπαιζε τραγωδία είτε κλασικό δράμα είτε μοντέρνο θέατρο είτε κωμωδία ηθών είτε φάρσα είτε μπουλβάρ, επέβαλλε τον κωδικό του, τον έξοχο εσωτερικό του ρυθμό, τη λιτότητα των μέσων που η συμπύκνωση της πείρας απέδιδε πολλαπλάσια μιμητικά σήματα, επέβαλλε στους συμπαίκτες του ένα ευγενές γούστο που διέκρινε την εν γένει αγωγή του και προσέδιδε στους ρόλους του ένα βάθος και μια στοχαστική διάσταση», γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στον πρόλογο του λευκώματος «Αλέκος Αλεξανδράκης. Ευχαριστώ» (εκδ. «Αγκυρα»).

Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίζεται στις ταινίες «Εκείνες που δεν πρέπει ν’ αγαπούν» των Σακελλάριου – Γιαννακόπουλου, δίπλα σε θηρία όπως η Καλουτά κι ο Κωνσταντάρας, και στους «Δυο κόσμους», ως μαθητής ακόμη της Δραματικής Σχολής.

Ακολουθούν άλλες 75, «Η Αγνή του λιμανιού», «Οι ουρανοί είναι δικοί μας», «Το νησί των γενναίων», «Δάκρυα για την Ηλέκτρα», «Η Μαρία της σιωπής», «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο», «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», «Εύα», «Τα παιδιά της χελιδόνας» και πολλές άλλες. Ξεχωρίζει στη «Στέλλα» δίπλα στην Μελίνα, ενώ εκπληκτικός είναι και στις ταινίες «Δεσποινίς διευθυντής» και «Μια τρελή – τρελή οικογένεια» με την Τζένη Καρέζη, «Η σοφερίνα» και το «Δόλωμα» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, «Μια Ιταλίδα από την Κυψέλη» με την Μάρω Κοντού, «Η κόμισσα της Κέρκυρας» με την Ρένα Βλαχοπούλου.

Στην τηλεόραση, μεταξύ άλλων, παίζει στον «Παράξενο Ταξιδιώτη», στον «Γιούγκερμαν», στην «Αίθουσα του θρόνου», στο «Να με προσέχεις» και τους «Μυστικούς Αρραβώνες».

***

Οι περιπέτειες της πολιτικά και κοινωνικά φορτισμένης «Συνοικίας το όνειρο»

Ο Αλεξανδράκης σκηνοθετεί πολλά θεατρικά έργα και τις ταινίες «Θρίαμβος» (με τον Καρύδη – Φουκς, 1960) και «Συνοικία το όνειρο» δικής του παραγωγής, το 1961. Παίζουν μαζί του ο Μάνος Κατράκης, η Αλίκη Γεωργούλη και η Αλέκα Παΐζη. Ενα έργο – σταθμός στον ελληνικό κινηματογράφο, που εξαγριώνει πολύ τότε την υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δόβα και την απαγορεύει.

Στη συνέχεια, η ταινία δημιουργεί πολιτική θύελλα στην κυβέρνηση Καραμανλή, και μόνο μετά από έντονες διαμαρτυρίες του Τύπου, επιτρέπει την προβολή της, αλλά την πετσοκόβει.

«Ηταν απίστευτα πετσοκομμένη», έλεγε ο Αλεξανδράκης. «Την έβλεπα τις προάλλες στην τηλεόραση και δεν την αναγνώριζα. Πάρα πολύ πετσοκομμένη! Προσπάθησαν με τα κοψίματα να μην φανεί ότι αυτή η συνοικία ήταν μέσα στην Αθήνα κι ότι αυτά τα πράγματα δεν τα κάνουν οι Ελληνες…».

Αστυνομικοί έστηναν τότε καραούλι έξω από τους κινηματογράφους και σημείωναν όσους έμπαιναν.

Η παρακολούθησή της μετατρέπεται σε αντιστασιακή πράξη.

Συχνά διακόπτουν και την προβολή της, γιατί κρίνουν πως παραείναι «ανατρεπτική». Μάλιστα, ένας αστυνομικός διευθυντής, που είχε σταματήσει την προβολή, τους είχε πει: «Τι πράγματα είναι αυτά που δείχνετε; Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πεινασμένοι ούτε τρελοί που να κυκλοφορούν ελεύθεροι. Κάνετε κομμουνιστική προπαγάνδα».

Ο τότε υφυπουργός Τύπου της ΕΡΕ, Τριανταφυλλάκος, έλεγε πως ο Αλεξανδράκης δυσφημεί την εικόνα της ευημερούσας Ελλάδας.

Η αλήθεια της διαλυμένης κι εξαθλιωμένης μετεμφυλιακής χώρας, που την είχαν ρημάξει, που ήταν γεμάτη πολίτες β΄ κατηγορίας, δεν βολεύει την εξουσία που ψάχνει επενδυτές από το εξωτερικό.

Ο Αλεξανδράκης, όμως, δείχνει την πραγματική Αθήνα, όχι την πλαστή, την «τουριστική», με βάση το σενάριο του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και του συγγραφέα Κώστα Κοτζιά. Η μουσική είναι του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος μαζί με τον Τάσο Λειβαδίτη έγραψαν μερικά από τα καλύτερα τραγούδια τους, όπως το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Οι λογοκριτές είναι έξαλλοι με την …κομμουνιστική προπαγάνδα της ταινίας.

Τι άλλο θα μπορούσε να είναι παρά κομμουνιστική, αφού οι ήρωές της στη φτωχογειτονιά του Ασύρματου είναι απόκληροι της κοινωνίας, ηττημένοι και απογοητευμένοι άνθρωποι, φτωχοί και άνεργοι, περιθωριοποιημένα πλάσματα που αναζητούν μια θέση στο όνειρο;

Δεν μπορεί – σου λέει – παρά να είναι αριστερή, αφού μιλάει για κοινωνικές ανισότητες, διαφορετικές ευκαιρίες, κοινωνική αδικία, για εκμετάλλευση των αδύναμων και για άθλιες συνθήκες ζωής στις παράγκες.

Οσα χρήματα είχε βγάλει από το σινεμά, τα βάζει σ’ αυτήν την ταινία και τα χάνει. Οι οικονομίες οι δικές του και των συνεργατών του εξανεμίζονται, αλλά, τελικά, όχι μόνο αφήνει στην ταινία τη σπουδαία προσωπική παρακαταθήκη του, κάθεται και στο ίδιο τραπέζι (επίσημοι προσκεκλημένοι μαζί με την Γεωργούλη, της υπουργού Πολιτισμού της ΕΣΣΔ), στη σοβιετική τηλεόραση, παρέα με τον Φελίνι, τον Βισκόντι σε μια συζήτηση για τον ουμανιστικό κινηματογράφο!

***

Μαύρη λίστα για τον επαναστάτη γόη!

Στη χούντα περνάει ακόμα πιο δύσκολα. Εχοντας πολλά μαζεμένα για τον «επαναστάτη γόη» (όπως τον έλεγαν), τον μετατρέπουν σε «μαύρο πρόβατο». Κόβεται από παντού. Ολες οι πόρτες είναι κλειστές γι’ αυτόν. Οι θιασάρχες δέχονταν απειλές από τους συνταγματάρχες, προκειμένου να μην παίξει «ο αριστερός» στο θέατρο.

«Δεν επέτρεπαν», λέει ο ίδιος, «ν’ αναφερθεί πουθενά το όνομά μου, σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνα, σε ταμπέλες θεάτρων. Πέρασα δυο μαύρα χρόνια με πρόβλημα επιβίωσης. Δεν μ’ έπαιρνε κανείς να δουλέψω. Ο πρώτος που τόλμησε και με πήρε ήταν ο Μπουρνέλης στο θέατρο “Παπαϊωάννου”, στην Πατησίων. Να σκεφτείς πως δεν υπήρχε το όνομά μου στη μαρκίζα, ούτε φωτογραφία μου, μόνο της Βαλάκου. Ούτε στις κριτικές των εφημερίδων με ανέφεραν…».

Ακολούθησαν ο Φίνος και η Κατερίνα Ανδρεάδη, στο σπάσιμο του χουντικού εμπάργκο, δίνοντάς του ρόλους στα έργα τους.

***

Τέσσερις γάμοι κι ένας ξαφνικός έρωτας!

Παντρεύτηκε 4 φορές. Την Μαρτζ Βάλβη, την Κλοντ Σαμπαντού, την Αλίκη Γεωργούλη και την Βερένα Γκάουερ, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά.

Με την Αλίκη Γεωργούλη κάνουν θαύματα, πειραματίζονται, τολμούν και ριψοκινδυνεύουν, ανοίγοντας νέους δρόμους σε θέατρο και σινεμά. Ανεβάζουν πρωτοποριακά για την εποχή έργα, προσπαθούν να περάσουν πολιτικά μηνύματα, ν’ αφυπνίσουν τους θεατές, να αγωνιστούν με κάθε τρόπο.

Είναι αριστεροί και προοδευτικοί, κάτι που προκαλεί συνεχώς τους κυβερνώντες.

Ανεβάζουν έργα που μιλούν για όσα δεν τολμούσαν να γράψουν τότε ούτε οι εφημερίδες.

Η γυναίκα με την οποία έζησε έναν μεγάλο έρωτα – κι αυτήν τη φορά διαρκείας – φαίνεται να ήταν η Νόνικα Γαληνέα που εισέβαλε στη ζωή του το καλοκαίρι του 1969.

Παρέμεινε σύντροφός του για 21 ολόκληρα χρόνια, δίχως να παντρευτούν ποτέ. Εκείνη πίστευε πως ο άνθρωπος αυτός, τον οποίο γνώρισε στην παράσταση «Τα μεγάλα χρόνια» που έπαιζαν μαζί (και θρασύτατα ένα βράδυ, του ζήτησε να τη φιλήσει), ήταν πάντα ένα ζωντανό παράδειγμα ήθους, ευφυΐας, καλοσύνης, ταλέντου, αρχοντιάς κι αξιοπρέπειας. Ενας καλλιτέχνης γεμάτος ευαισθησίες – ίσως ο μοναδικός χωρίς εχθρούς – γεμάτος τρυφερότητα και κατανόηση για όλους. Εμαθε δίπλα του τον σωστό τρόπο ν’ αντιμετωπίζει το θέατρο και τους ανθρώπους του, ήταν ένας αξιολάτρευτος και σοφός άντρας, στον οποίο χρωστούσε τον καλό της εαυτό.

***

Ο τελευταίος Νοέμβρης

Το άστρο αυτού του φωτεινού, του σαγηνευτικού ανθρώπου, του ανεπανάληπτα εργατικού, ευγενικού και πολυβραβευμένου Αλέκου Αλεξανδράκη έδυσε, μετά από πολύμηνη σκληρή μάχη με τον καρκίνο, στις 8 Νοέμβρη του 2005. Ηταν 77 χρόνων και μέχρι τότε διατήρησε τις ιδέες του, το πάθος του, την αγωνιστικότητά του, παραμένοντας ιδεολογικά συνεπής.

Δεν ξεχνάω τις στιγμές στο Νοσοκομείο «Αγιος Σάββας» που τον επισκέφθηκα, λίγο πριν «φύγει». Ηταν πολύ αδύναμος, αλλά τα μάτια του ήταν εκείνα τα μαγικά, ολόφωτα κινηματογραφικά μάτια, που αγαπήσαμε όλοι στις οθόνες. Ελαμπαν πάλι. Κρατούσα τα αδύναμα χέρια του μέσα στα δικά μου και του έλεγα πως όταν βγει, θα πάμε μαζί στην Ελβετία να δούμε την κόρη και τα εγγόνια του. Χαμογελούσε για να μου δείξει πως με πίστευε.

Φεύγοντας, τον φίλησα στο μέτωπο και του είπα πως θα ξαναπάω σύντομα.

Μου χαμογέλασε πάλι. Ενιωσα πως συνέχιζε να μη με πιστεύει. Οχι γιατί του έλεγα ψέματα, αλλά γιατί μάλλον δεν πίστευε πως θα προλαβαίναμε να ξαναϊδωθούμε. Αποχαιρετηθήκαμε, λοιπόν, με την αίσθηση μιας παράξενης συνωμοσίας.

Βγαίνοντας στην Αλεξάνδρας, σκεφτόμουν τα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ:

«Το απόλυτο είδος μέτρησης ενός άνδρα δεν είναι το πώς φέρεται στα εύκολα, αλλά το πώς στέκεται σε περιόδους πρόκλησης και αντιπαράθεσης».

Κι αυτός που είχα την τιμή να συναντήσω, ήταν ένας σπουδαίος άντρας, ένα αληθινό παλικάρι!

Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 11 – 2023

SPORTS

Ευρωλίγκα: Αποτελέσματα και βαθμολογία – Έπεσε στην 12η θέση ο Παναθηναϊκός

ΦΩΣ TEAM

Πέμπτη, 05/10/2023 23:50

Τελ. ανανέωση: πριν από 8 ώρες

16 TWEET

Το πανόραμα της Ευρωλίγκας

Ευρωλίγκα: Αποτελέσματα και βαθμολογία - Έπεσε στην 12η θέση ο Παναθηναϊκός

ΕΥΡΩΛΙΓΚΑ 2023-24

1^η Αγωνιστική

Πέμπτη 5/10

Ερυθρός Αστέρας – Βιλερμπάν 94-73

Μακάμπι – Παρτιζάν 96-81

Βίρτους – Ζαλγκίρις 79-82

Μπάγερν – Άλμπα 80-68

Μπαρτσελόνα – Εφές 91-74

Παρασκευή 6/10

Φενέρμπαχτσε – Ολίμπια Μιλάνο 85-82 παρ.

Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός 78-88 παρ.

Βαλένθια – Μονακό 70-65

Μπασκόνια – Ρεάλ 77-79

2^η Αγωνιστική

Πέμπτη 12/10

Εφές – Ρεάλ 80-103

Άλμπα – Μπασκόνια 86-91

Βιλερμπάν – Παρτιζάν 62-88

Παναθηναϊκός – Μπάγερν 78-71

Ολίμπια Μιλάνο – Μακάμπι 90-98 (31/10)

Παρασκευή 13/10

Μονακό – Βίρτους 59-83

Ζαλγκίρις – Ερυθρός Αστέρας 79-74

Ολυμπιακός – Μπαρτσελόνα 68-77

Βαλένθια – Φενέρμπαχτσε 77-74

3η Αγωνιστική

Τρίτη 17/10

Παρτιζάν – Μπαρτσελόνα 83-92

Φενέρμπαχτσε – Παναθηναϊκός 83-69

Εφές – Βιλερμπάν 89-84

Μπασκόνια – Μπάγερν 68-76

Ρεάλ – Ζαλγκίρις 93-79

Ολίμπια Μιλάνο – Ολυμπιακός 65-53

Τετάρτη 18/10

Ερυθρός Αστέρας – Μονακό 76-82

Βίρτους – Άλμπα 87-76

Βαλένθια – Μακάμπι 75-66

4^η Aγωνιστική

Πέμπτη 19 Οκτωβρίου

Φενέρμπαχτσε – Βιλερμπάν 101-86

Ολυμπιακός – Παρτιζάν 98-94 παρ.

Μπασκόνια – Ζαλγκίρις 82-99

Ρεάλ – Ολίμπια Μιλάνο 88-71

Παρασκευή 20 Οκτωβρίου

Μονακό – Άλμπα 86-75

Εφές – Βαλένθια 77-73

Παναθηναϊκός – Μακάμπι 81-86 παρ.

Μπαρτσελόνα – Μπάγερν 98-59

Βίρτους – Ερυθρός Αστέρας 85-79

5^η Αγωνιστική

Πέμπτη 26/10

Παρτιζάν – Ερυθρός Αστέρας 88-86

Άλμπα – Ολίμπια Μιλάνο 85-82

Ρεάλ – Μπαρτσελόνα 65-64

Ολυμπιακός – Εφές 75-57

Μονακό – Μακάμπι 107-79

Παρασκευή 27/10

Ζαλγκίρις – Βαλένθια 72-87

Βιλερμπάν – Βίρτους 84-87

Παναθηναϊκός – Μπασκόνια 95-81

Μπάγερν – Φενέρμπαχτσε 67-76

6^η Αγωνιστική

Πέμπτη 2/11

Ερυθρός Αστέρας – Μπάγερν 74-68

Φενέρμπαχτσε – Ολυμπιακός 79-77

Ζαλγκίρις – Βιλερμπάν 88-91

Μακάμπι – Ρεάλ (αναβολή)

Βαλένθια – Άλμπα 79-71

Ολίμπια Μιλάνο – Μονακό 66-72

Παρασκευή 3/11

Βίρτους – Εφές 93-81

Μπασκόνια – Παρτιζάν 84-83

Μπαρτσελόνα – Παναθηναϊκός 80-72

Η ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ

Ρεάλ 5-0 428-371 10
Μπαρτσελόνα 5-1 502-421 11
Βίρτους 5-1 514-461 11
Φενέρμπαχτσε 5-1 489-452 11
Βαλένθια 5-1 461-425 11
Μονακό 4-2 471-449 10
Μακάμπι 3-2 411-425 8
Ολυμπιακός 3-3 432-437 9
Ζαλγκίρις 3-3 499-506 9
Ερυθρός Αστέρας 2-4 483-475 8
Παρτιζάν 2-4 508-505 8
Παναθηναϊκός 2-4 460-461 8
Μπασκόνια 2-4 483-518 8
Μπάγερν 2-4 421-462 8
Εφές 2-4 458-519 8
Ολίμπια Μιλάνο 1-5 450-472 7
Άλμπα 1-5 461-505 7
Βιλερμπάν 1-5 480-547 7

7^η αγωνιστική

Πέμπτη 9/11

19.15 Ολυμπιακός – Μπασκόνια

19.30 Εφές – Ζαλγκίρις

21.05 Μακάμπι – Μπάγερν

21.30 Παρτιζάν – Φενέρμπαχτσε

21.30 Ολίμπια Μιλάνο – Βαλένθια

21.45 Ρεάλ – Βίρτους

Παρασκευή 10/11

21.00 Άλμπα – Παναθηναϊκός

21.30 Μπαρτσελόνα – Ερυθρός Αστέρας

22.00 Μονακό – Βιλερμπάν

Ακολουθήστε το ΦΩΣ στο Facebook και στο Instagram

Πηγή : fosonline.gr

Κοινοποιήστε

Ευρωλίγκα: Αποτελέσματα και βαθμολογία – Έπεσε στην 12η θέση ο Παναθηναϊκός

Αφήστε μια απάντηση Ακύρωση απάντησης