ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οι ΗΠΑ, η Γροιλανδία, ο Καναδάς, ο Παναμάς και τα πήλινα πόδια της ΝΑΤΟικής προπαγάνδας
| Χάρτης που αποτυπώνει τον Αρκτικό Κύκλο και την ακτογραμμή των κρατών που ανταγωνίζονται για την εκμετάλλευσή του |
«Παραληρηματικές», «άγαρμπες», «παρανοϊκές». Αυτοί είναι ορισμένοι μόνο από τους χαρακτηρισμούς που συνοδεύουν τα δημοσιεύματα σχετικά με τις δηλώσεις του νεοεκλεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για τον Καναδά, τη Γροιλανδία και τη Διώρυγα του Παναμά.
Την περασμένη Τρίτη, ο Τραμπ δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου πως δεν αποκλείει τη χρήση στρατιωτικής βίας για την ανάληψη του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά και της Γροιλανδίας, καθώς – όπως είπε – ο έλεγχος των ΗΠΑ και στις δύο αυτές περιοχές είναι «ζωτικής σημασίας» για την αμερικανική εθνική ασφάλεια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ εκφράζουν την πρόθεση να αναλάβουν τον έλεγχο του νησιού. Το 2019 η κυβέρνηση της Δανίας είχε απορρίψει μια τέτοια προσφορά εξαγοράς, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί μια προγραμματισμένη επίσκεψη του Τραμπ στη Δανία. Οι ΗΠΑ έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο να αγοράσουν τη Γροιλανδία ακόμη δύο φορές, το 1867 και το 1946 επί προεδρίας Τρούμαν, απόπειρα που έγινε υπό άκρα μυστικότητα και δημοσιοποιήθηκε μόλις το 1991.
Ο Τραμπ έχει προτείνει επίσης να ενταχθεί ο Καναδάς στις ΗΠΑ ως η 51η Πολιτεία τους, χαρακτηρίζοντας τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών «τεχνητά σχεδιασμένη γραμμή».
Για να δούμε όμως: Σε έναν κόσμο που φλέγεται από τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τους πολέμους, πόσο «παρανοϊκοί» είναι τέτοιοι σχεδιασμοί;
Ποιος θα ελέγξει την Αρκτική;
Το ενδιαφέρον για τη Γροιλανδία έχει να κάνει με τον ανταγωνισμό για τον έλεγχο της Αρκτικής, κυρίως ανάμεσα στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά και την ΕΕ. Η στρατηγική σημασία της περιοχής μεγαλώνει όσο λιώνουν οι πάγοι και γίνεται ευκολότερος ο διάπλους της, αλλά και η εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου.
Ετσι, η Γροιλανδία βρίσκεται διαχρονικά στο επίκεντρο του αμερικανικού ενδιαφέροντος, καθώς οι ΗΠΑ δεν αρκούνται στο γεγονός ότι αποτελεί έδαφος της Δανίας, σύμμαχό τους στο ΝΑΤΟ. Το ίδιο ισχύει και με τον Καναδά, ο οποίος, μαζί με την αμερικανική Αλάσκα, διαθέτει μεγάλη ακτογραμμή στον Αρκτικό Κύκλο, άρα και εν δυνάμει κυριαρχία στην περιοχή.
Η ακτογραμμή της Ρωσίας στον Αρκτικό Κύκλο είναι 19.300 χιλιόμετρα, του Καναδά 11.200 χιλιόμετρα, της Νορβηγίας 2.000 χιλιόμετρα, των ΗΠΑ (Αλάσκα) 10.690 χιλιόμετρα, της Δανίας (Γροιλανδία) 2.400 χιλιόμετρα και της Ισλανδίας 1.800 χιλιόμετρα. Κυριαρχία και δικαιώματα εκμετάλλευσης διεκδικεί και η Βρετανία λόγω μικρών νησιώτικων κτήσεων στην Αρκτική.
Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ εκτιμά ότι η Αρκτική κατέχει περίπου 90 δισεκατομμύρια βαρέλια, το 15% των ανεξερεύνητων συμβατικών πετρελαϊκών πόρων του κόσμου και περίπου 40 δισεκατομμύρια βαρέλια, το 30% των ανεξερεύνητων συμβατικών πόρων φυσικού αερίου.
Το λιώσιμο των πάγων καθιστά την Αρκτική ελκυστική και ως εναλλακτική διαδρομή στο θαλάσσιο εμπόριο. Η απόσταση από τη βορειοδυτική Ευρώπη προς την Απω Ανατολή, μέσω της υφιστάμενης διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας (NSR), είναι σχεδόν κατά 40% συντομότερη από την παραδοσιακή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Παράλληλα, σχεδιάζονται και άλλοι θαλάσσιοι δρόμοι (π.χ. της Διπολικής Θάλασσας – TSR), που θα μειώσουν δραστικά τους χρόνους μεταφοράς εμπορευμάτων και θα εξοικονομήσουν καύσιμα για τα ναυτιλιακά μεγαθήρια.
Η ίδια η Γροιλανδία είναι πλούσια σε ορυκτά, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή μπαταριών και στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Σύμφωνα με έρευνα του 2023, 25 από τα 34 ορυκτά που θεωρούνται «κρίσιμες πρώτες ύλες» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρέθηκαν στη Γροιλανδία.
Τα πλούσια αποθέματα ορυκτών του νησιού, τα οποία για την ώρα δεν εξορύσσονται, θεωρείται πως μπορούν να «σπάσουν» το υφιστάμενο σχεδόν μονοπώλιο της Κίνας στις σπάνιες γαίες.
Η Κίνα, από την πλευρά της, προωθεί επενδύσεις σε ορυχεία της Γροιλανδίας (έχει δείξει ενδιαφέρον για το μεγάλο κοίτασμα σπάνιων γαιών «Kvanefjeld», το οποίο διαθέτει τεράστια αποθέματα ουρανίου και διεκδικείται επίσης από τις ΗΠΑ), ενώ η Γροιλανδία εντάσσεται στον «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού», το σχέδιο της Κίνας για την επέκταση της οικονομικής επιρροής της στην περιοχή.
Οι βάσεις των ΗΠΑ και η ρωσική υπεροπλία
Οι ΗΠΑ επιδίωξαν και απέκτησαν εκτεταμένη αμυντική συνεργασία και δικαιώματα βάσης εκεί από το 1951, μέσω της Συμφωνίας για την Αμυνα της Γροιλανδίας. Εχουν εγκαταστήσει στο νησί σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για βαλλιστικούς πυραύλους, καθώς η συντομότερη διαδρομή από την Ευρώπη προς τη Βόρεια Αμερική περνάει πάνω από το νησί.
Το Διαστημικό Σώμα των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων διατηρεί μόνιμη παρουσία στη βάση Pituffik (γνωστότερη παλαιότερα ως βάση Thule της Αμερικανικής Αεροπορίας) στα βορειοδυτικά του νησιού. Η βάση αποτελεί σημαντικό κόμβο για επιχειρήσεις πληροφοριών και επιτήρησης, επιτρέποντας την παρακολούθηση των στρατιωτικών δραστηριοτήτων της Ρωσίας και άλλων χωρών της Αρκτικής.
Σημαντική παρουσία στο νησί διατηρεί επίσης η NORAD (North American Aerospace Defense Command), η διμερής στρατιωτική διοίκηση των ΗΠΑ και του Καναδά, υπεύθυνη για την αεροπορική και διαστημική άμυνα στη Βόρεια Αμερική. Στις εγκαταστάσεις της περιλαμβάνονται αεροπορικές βάσεις, ραντάρ και σταθμοί επικοινωνίας.
Οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την επέκταση της στρατιωτικής τους παρουσίας στη Γροιλανδία, προκειμένου να εγκαταστήσουν ραντάρ στα ύδατα που συνδέουν τη Γροιλανδία, την Ισλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα ύδατα αυτά αποτελούν πύλη εισόδου για ρωσικά και κινεζικά σκάφη.
Η Ρωσία, ωστόσο, με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Αρκτική και με υπεροπλία σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και παγοθραυστικά, έχει το αδιαμφισβήτητο προβάδισμα για τον στρατηγικό έλεγχο και την εκμετάλλευση του πλούτου της περιοχής.
Εχει επενδύσει στον εκσυγχρονισμό στρατιωτικών υποδομών από την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης και λειτουργεί σήμερα περισσότερες από 50 αρκτικές βάσεις, συμπεριλαμβανομένων αεροδρομίων, σταθμών ραντάρ, λιμανιών, βάσεων εκτόξευσης πυραύλων και ναυπηγείων, με δυνατότητα να φιλοξενούν πυρηνικά βομβαρδιστικά και πυραύλους.
Να σημειωθεί ότι η στρατιωτική δραστηριότητα των Αμερικανών στη Γροιλανδία είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις, όταν το 1986, ένα αεροσκάφος που μετέφερε τέσσερις θερμοπυρηνικές βόμβες «B28FI» συνετρίβη σε θαλάσσιο πάγο, με αποτέλεσμα τη ραδιενεργό μόλυνση της περιοχής. Τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις έχει αποκαλυφθεί πως στην αεροπορική βάση Thule έχουν αποθηκευτεί πυρηνικά όπλα από τις ΗΠΑ, κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
Το 1995 προκλήθηκε πολιτικό σκάνδαλο στη Δανία, όταν αποκαλύφθηκε ότι η κυβέρνηση είχε δώσει μυστική άδεια στις ΗΠΑ για την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων στη Γροιλανδία, κατά παράβαση της πολιτικής του 1957 περί «ζώνης χωρίς πυρηνικά».
Τον επόμενο χρόνο, αποκαλύφθηκε από έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν πως ο Στρατός των ΗΠΑ είχε σχεδιάσει ένα άκρως απόρρητο πρόγραμμα, το «Project Iceworm», με σκοπό την εγκατάσταση ενός εκτεταμένου δικτύου θέσεων εκτόξευσης πυρηνικών πυραύλων, που θα μπορούσαν να επιβιώσουν από ένα πρώτο πλήγμα και θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους εντός της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Το αγκάθι της Κίνας στον Παναμά
Οσον αφορά τη Διώρυγα του Παναμά, ο ΥΠΕΞ της χώρας αντέδρασε στην απειλή του Τραμπ να ανακαταλάβει μία από τις βασικές παγκόσμιες διόδους του εμπορίου, την οποία είχαν κατασκευάσει και κατείχαν οι ΗΠΑ πριν παραδώσουν τον έλεγχο στο κεντροαμερικανικό κράτος το 1999. «Τα μόνα χέρια που ελέγχουν τη διώρυγα είναι τα χέρια του Παναμά και έτσι θα συνεχίσει να είναι», δήλωσε ο Παναμέζος υπουργός Εξωτερικών.
Μέσω της Διώρυγας του Παναμά, που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό, διέρχονται περίπου 14.000 πλοία ετησίως. Σε περίπτωση διαταραχής της λειτουργίας της, οι επιπτώσεις στη ναυτιλία θα είναι τεράστιες, με πιέσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και ντόμινο αυξήσεων του κόστους των μεταφορών.
Η Διώρυγα του Παναμά έχει συμπεριληφθεί στο κάδρο του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, καθώς κινεζικές εταιρείες έχουν αποκτήσει σημαντική παρουσία στον Παναμά, προκαλώντας ισχυρές ανησυχίες στην Ουάσιγκτον, ενώ περίπου το 40% των φορτίων που διέρχονται από τη Διώρυγα του Παναμά καταλήγουν ή ξεκινούν από λιμάνια των ΗΠΑ.
Η κινεζική COSCO, ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους ναυτιλιακούς ομίλους, έχει επενδύσει σε λιμενικές εγκαταστάσεις και υποδομές γύρω από τη Διώρυγα. Να σημειωθεί πως μέσα στη βδομάδα, το κινεζικό μονοπώλιο μπήκε στη μαύρη λίστα της αμερικανικής κυβέρνησης για σχέσεις με τις ένοπλες δυνάμεις της Κίνας. Αν και η εγγραφή στη μαύρη λίστα δεν συνεπάγεται συγκεκριμένες κυρώσεις, αποθαρρύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις από το να συναλλάσσονται με τις εν λόγω εταιρείες.
Τίποτα ακίνητο, τίποτα δεδομένο!
Στις αντιδράσεις για τις δηλώσεις Τραμπ, άλλοι προσπαθούν να τις υποβαθμίσουν, άλλοι να τις απαξιώσουν και άλλοι να τις αποκρούσουν, χτυπώντας καμπανάκι κινδύνου για μια σοβαρή νέα κρίση στο εσωτερικό της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Πόσο μάλλον στην περίπτωση της Γροιλανδίας, όπου ορισμένες αστικές δυνάμεις δεν βλέπουν με κακό μάτι τη σύσφιξη των δεσμών με τις ΗΠΑ και την ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση του νησιού από τη Δανία.
Το βέβαιο είναι ότι οι τρεις αυτές περιοχές που επικεντρώνει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, παίζουν καθοριστικό ρόλο – οικονομικά και στρατιωτικά – στην εξέλιξη της σύγκρουσης για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, με την εμπλοκή και των συμμάχων τους.
Από αυτή την άποψη, τίποτα δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Πολύ περισσότερο στις μέρες μας, που οι μεταπολεμικοί ιμπεριαλιστικοί συμβιβασμοί γίνονται πιο εύθραυστοι από ποτέ και τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Οσο η ισχυροποίηση της Κίνας απειλεί να γκρεμίσει τις ΗΠΑ από τον θρόνο της πρώτης ιμπεριαλιστικής δύναμης και δυνάμεις του υπό διαμόρφωση ευρασιατικού στρατοπέδου, όπως η Ρωσία, οξύνουν την αντιπαράθεση με το ευρωατλαντικό, όσο οι πόλεμοι επεκτείνονται ως συνέχεια της ίδιας ιμπεριαλιστικής πολιτικής με βίαια μέσα, τόσο ο κόσμος που ξέραμε μέχρι τώρα θα φαντάζει ξεπερασμένος, έτοιμος να εκραγεί.
Ετσι, μπορεί οι δηλώσεις Τραμπ να είναι τροχιοδεικτικές μιας επαναδιαπραγμάτευσης των σχέσεων με παραδοσιακούς ευρωατλαντικούς συμμάχους, αναγκαίας για την ισχυροποίηση των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα, όταν όμως όλα κρέμονται από μια κλωστή, όπως σήμερα, δεν είναι δύσκολο να φουντώσει η φωτιά των αντιθέσεων ακόμα και μέσα στο αμερικανοΝΑΤΟικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, όπου τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο.
Στο προσκήνιο να βγουν οι λαοί
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις αποκαλύπτουν τα πήλινα πόδια της ευρωατλαντικής προπαγάνδας, που σκίζει τα ρούχα της για τη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία, ή για τις «απειλές» της Κίνας στην Ταϊβάν, όμως μπροστά στις δηλώσεις Τραμπ, που απειλεί ωμά την κυριαρχία άλλων χωρών, καταπίνουν τη γλώσσα τους ή κάνουν χλιαρές δηλώσεις.
Το ίδιο ισχύει για την ελληνική κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα του ευρωατλαντισμού στη χώρα μας, τα οποία δεν έχουν πει ούτε μια λέξη για τις προκλητικές δηλώσεις Τραμπ, όταν σε άλλες περιπτώσεις, ξεστομίζουν ολόκληρα «σεντόνια» για να υπερασπιστούν τη ΝΑΤΟική πολιτική απέναντι σε αντιπάλους της και σπεύδουν να τη στηρίξουν με κάθε μέσο, και στρατιωτικά.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, η άνοδος της εργατικής – λαϊκής παρέμβασης μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει την όποια «ρωγμή» και «αστάθεια» στο σύστημα για να βάλει εμπόδια στην κυρίαρχη πολιτική, να αποσπάσει κατακτήσεις, να αλλάξει τον συσχετισμό δύναμης υπέρ των λαών, οδηγώντας μέχρι την ανατροπή του καπιταλισμού.
Η Ιστορία έχει άλλωστε αποδείξει ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, οι βαθιές καπιταλιστικές κρίσεις και τα άλλα αγιάτρευτα αδιέξοδα του συστήματος, εκτός από βάσανα και δεινά για τους λαούς, φέρνουν και αφύπνιση, ορμητική είσοδο στον αγώνα λαϊκών μαζών που μέχρι πρόσφατα έμεναν αδρανείς. Εκεί βρίσκεται η ελπίδα κι εκεί θα δώσει όλες τις δυνάμεις του το ΚΚΕ!
Πηγή : Ριζοσπάστης 11 – 12 / 1 – 2025
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
2 ΦΛΕΒΑΡΗ – ΣΕΦ
«Και να τι θέλω τώρα να σας πω»
Μεγάλη συναυλία προς τιμήν του Θάνου Μικρούτσικου διοργανώνουν η ΚΕ του ΚΚΕ και η οικογένεια του συνθέτη
Δηλώσεις συντελεστών της συναυλίας
Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ τιμά τον μεγάλο συνθέτη, τον μουσικό, τον διανοητή Θάνο Μικρούτσικο, μαζί με την οικογένειά του, με μια μεγάλη συναυλία την Κυριακή 2 Φλεβάρη, στις 7.30 μ.μ. στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.
Θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Η Ρίτα Αντωνοπούλου, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Κώστας Θωμαΐδης, ο Γιάννης Κότσιρας, ο Γιώργος Μεράντζας, η Νατάσσα Μποφίλιου, η Μαρία Παπαγεωργίου και ο Μίλτος Πασχαλίδης θα είναι εκεί για να μας μεταφέρουν όλα όσα «θα ‘θελε τώρα να μας πει» ο Θάνος.
Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος, μέσα από τη μουσική και τα τραγούδια του, άφησε τη σφραγίδα του και μίλησε για όλα τα σημαντικά, τα σπουδαία, τα συγκλονιστικά της ανθρώπινης ζωής και Ιστορίας.
Για την ανάγκη να παλεύουμε διαρκώς για να κατακτήσουμε το αδύνατο, «να χορεύουμε στο φτερό του καρχαρία».
Για τη βεβαιότητα πως η ανάγκη θα γίνει ιστορία, ακόμα κι αν κάποιοι θέλουν την ιστορία να σιωπά.
Για την αδικία του καπιταλιστικού κόσμου, καθώς «μία πόλη χτίσαμε μαζί κι ακόμα ζω στο νοίκι».
Για τον πρωτοπόρο ρόλο της εργατικής τάξης, μιας και «η δύναμη βγαίνει απ’ τις γροθιές».
Για την ακατανίκητη δύναμη του σκεπτόμενου ανθρώπου, αφού τα βομβαρδιστικά χρειάζονται οδηγό και «ο άνθρωπος έχει ένα ελάττωμα. Ξέρει να σκέφτεται».
Για τις προσωπικές σχέσεις, τον έρωτα των απλών ανθρώπων, αφού «κι αν λείψεις χίλια χρόνια θα σε περιμένω», ωστόσο «οι κάβοι σου σκληρύναν την παλάμη».
Για τη σιγουριά ότι τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα…
Και το μήνυμα του Θάνου θα βρει τους παραλήπτες του, αφού στην εξέδρα θα βρίσκεται ο δικός του κόσμος, οι δικοί του άνθρωποι όπως έλεγε και ο ίδιος ο συνθέτης. Δίνοντας και μία υπόσχεση. Τη μουσική και τα τραγούδια του τα κρατάμε σφιχτά στην καρδιά μας. Με αυτά τα τραγούδια μεγάλωσαν γενιές και γενιές, γνωρίσαμε και αγαπήσαμε την ποίηση, μας συντρόφευσαν σε στιγμές περισυλλογής, μας κράτησαν και μας κρατάνε «ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, όσο κι αν απέξω υπάρχει σκοτάδι» προσμένοντας «τους σεισμούς που μέλλονται για να ‘ρθουν».
***
Προσκλήσεις διατίθενται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στην Αττική.
Προσκλήσεις διατίθενται και στα γραφεία της ΚΟ Αττικής στον Αγιο Νικόλαο (Αχαρνών 241, τηλ. 210-5282500), στον Ν. Κόσμο (Ηλία Ηλιού 48, τηλ. 210-5246123) και στον Πειραιά (Αλκιβιάδου 176, 210-412289), τις ώρες 10.00 – 12.00 και 18.00 – 20.00.
Επίσης, 18.00 – 20.00 διατίθενται και σε Νέα Ιωνία (Μεσολογγίου 48, τηλ. 210-2798305), Περιστέρι (Αδριανουπόλεως 11, τηλ. 210-5717070), Ιλιον (Ιδομενέως και Αιάκου 58, τηλ. 210-2617095), Χαλάνδρι (Αγ. Γεωργίου 5, τηλ. 210-6857067), Βύρωνας (Χειμάρας και Αϊδινίου, τηλ. 210-7627381), Καλλιθέα (Θησέως 141, τηλ. 210-9712149), Μπραχάμι (Αγ. Δημητρίου 163, τηλ. 210-9589325), Μενίδι (Βύρωνος 4, τηλ. 210-2449788), Ελευσίνα (Δήμητρος 23, τηλ. 210-5548961) και στο Στέκι Νεολαίας και Πολιτισμού της ΚΝΕ (Τροίας 36, Βικτώρια, τηλ. 210-5246123).
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΑΝΤΖΑΣ
Μια ζωή
Ο Θάνος είναι ακόμα εδώ… Και δεν είναι υπερβολή… Ανθρωποι όπως ο Θάνος Μικρούτσικος ακόμα κι αν φύγουν από τη ζωή, εξακολουθούν να είναι παρόντες. Είναι εδώ, η μουσική του, τα λόγια του, η στάση ζωής του.
Ο Θάνος ήταν ένας συνθέτης που τόλμησε και έφερε αλλαγές. Σε μια ορχήστρα που μέχρι τότε ήταν πάνω – κάτω δεδομένη, ένα μπουζούκι, μια κιθάρα, ντραμς και φλάουτο, ο Θάνος έφερε νέα ακούσματα… Χάλκινα όργανα, συνθέσεις και ενορχηστρώσεις… Ηταν ένας ευφυέστατος και ακούραστος άνθρωπος. Αναζητούσε μέσα από τις δουλειές του την τελειότητα, για να μπορέσει να φτάσει η δουλειά του με τον καλύτερο τρόπο στον κόσμο.
Γνωριστήκαμε στην Πλάκα στα μέσα, προς τέλος της δικτατορίας. Αργότερα συνεργαστήκαμε και στην πορεία γίναμε φίλοι. Ηταν ο φούλης μου και ήμουν ο δικός του… Ετσι λέμε στην Ηπειρο τον αδερφούλη…
Για εμένα ήταν ο άνθρωπος που έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο στην εξέλιξή μου στον χώρο της μουσικής και του τραγουδιού. Είμαι ευτυχής για όλες τις συνεργασίες που είχα. Ομως, ξέρω ότι οι εικόνες που έχω με τον Θάνο θα με ακολουθούν μια ζωή. Ξέρω ότι αυτό που θα θυμάται ο κόσμος από μένα είναι η «Δίκοπη ζωή» από τα «Τροπάρια για φονιάδες».
Η παρουσία μου στη συναυλία στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας είναι το λιγότερο που θα μπορούσα να κάνω για τον Θάνο. Είμαι πολύ χαρούμενος που θα συμμετάσχω.
ΡΙΤΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
Θα μας διευθύνει όπως πάντα
Το να είμαι σε αυτή τη γιορτή… γιατί έτσι θα ήθελε ο Θάνος να την πούμε τη συναυλία αυτή, είναι για μένα κάτι το απολύτως αυτονόητο μα και τιμητικό ταυτόχρονα. Ο Θάνος, το έργο του, μέσω του ΚΚΕ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, με όλους εσάς εκεί και όλους εμάς να το ζούμε στο πετσί μας και με όλη μας την ψυχή. Θα μαζευτούμε να του τραγουδήσουμε κι εκείνος θα μας διευθύνει όπως πάντα.
ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΦΙΛΙΟΥ
Ανεξίτηλο το πέρασμά του
Ο Θάνος Μικρούτσικος. Ο χειμαρρώδης, τρυφερός άνθρωπος, ο τεράστιος συνθέτης, η αγωνιστική προσωπικότητα! Μας σύστησε μεγάλους ποιητές και έβαλε τα σπουδαία λόγια τους στο στόμα όλων των Ελλήνων. Το έργο του μας ανέθρεψε, μας δίδαξε και μας συνόδευσε στις μεγάλες και τις μικρές στιγμές μας.
Είναι σπουδαία τιμή για μένα η πρόσκληση του Κόμματος και της οικογένειας του Θάνου Μικρούτσικου να τραγουδήσω σε μια βραδιά που τιμά το ανεξίτηλο πέρασμά του από τον πολιτισμό και τους συλλογικούς αγώνες μας.
ΚΩΣΤΑ ΘΩΜΑΪΔΗΣ
Για τον Θάνο
Είναι δύσκολο να συμπυκνώσω τις σκέψεις, τις μνήμες, τις στιγμές που έζησα δίπλα στον Θάνο, σε λίγες μόνο αράδες.
Ημουν 20 χρονών όταν τον πρωτογνώρισα. Μια ζωή ολόκληρη, γεμάτη, μια ζωή μαζί.
Εκατοντάδες συναυλίες, χιλιάδες πρόβες – θέατρο, ηχογραφήσεις, μαθήματα μουσικής και ατέλειωτες συζητήσεις για ό,τι μας έκαιγε, ό,τι μας συγκινούσε, για τη μουσική και όχι μόνο. Ηταν βαθύτατα μορφωμένος και πάντα είχε κάτι νέο και ενδιαφέρον να σου πει.
Με δίδαξε πώς να «ξεκολλάω» τις νότες από την παρτιτούρα, πώς να αναλύω ποιητικά κείμενα, πώς να τονίζω τις συλλαβές, με απελευθέρωνε, με οδηγούσε στην απόλυτη ερμηνεία.
Ο Θάνος δεν ομόρφυνε απλώς τις ζωές μας με τα τραγούδια του, ήταν η συντροφιά μας στις μοναχικές στιγμές, η δύναμή μας στις κοινωνικές διεκδικήσεις, μας κράτησε (όπως όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί) όταν το είχαμε ανάγκη.
Κλείδωσε στην ψυχή μας τα λόγια μεγάλων ποιητών, όταν οι περισσότεροι συνθέτες τα απέρριπταν ως αντιεμπορικά ή ακόμη χειρότερο ως ακατανόητα.
Ηταν ολοκληρωμένος συνθέτης, δεν ήταν μόνο τραγουδοποιός, κι ας τον γνώρισε ο κόσμος κυρίως μέσα από τα τραγούδια του.
Ο μουσικός του κόσμος πάντα θα αντηχεί από τις φωνές των νέων ανθρώπων που ονειρεύονται και διεκδικούν έναν καλύτερο κόσμο.
Αγαπημένε μου Θάνο, 51 χρόνια πέρασαν από την πρώτη μας γνωριμία. Κοντά σου έμαθα να υπερβαίνω τις καταγεγραμμένες δυνατότητές μου, να κατακτώ, με σκληρή δουλειά και μελέτη, τα φωτεινά μονοπάτια της μουσικής, της ίδιας της ζωής. Να παλεύω για το αδύνατο, για την ουτοπία. Τα χρόνια που περάσαμε μαζί ήταν χρόνια διδαχής στο μεγαλείο που λέγεται μουσική.
Παντοτινή ευγνωμοσύνη, αγαπημένε μου Θάνο, αγαπημένε μου Μαέστρο.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Μας ξεδίψασε με το έργο του
Οταν απλώνω σαν πλοκάμια τα χέρια μου να αγγίξουν το μέλλον και σαν τσουγκράνες να σκάψουν τον δρόμο προς αυτό, τα πόδια μου βγάζουν ρίζες που με κρατούν δεμένη με τις μνήμες του τόπου μου και την ιστορία του.
Ο Θάνος Μικρούτσικος είναι ο αγωγός ιστός που μας έθρεψε με το θάρρος του και μας ξεδίψασε με το έργο του.
Εφτιαξε ένα επιβλητικό σπίτι Τέχνης, βάζοντας μέσα του σπουδαίους ποιητές, μουσικούς και ερμηνευτές να κρατούν μεγεθυντικούς φακούς πάνω από τις σκέψεις του και έφτιαξε μια καλλιτεχνική οικογένεια που μέσα στον χρόνο κατάφερε να ισορροπεί, να πορεύεται καλαίσθητα και να προσφέρει ελπίδα και συναίσθημα, μέσα σε μια κλονισμένη ηθικά εποχή.
Είμαι ευγνώμων που θα περπατήσω μαζί με αυτούς τους ανθρώπους στη μεγάλη αυτή συναυλία, κρατώντας βαθιά την πίστη μου πως πάντα τα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου λειτουργούν λυτρωτικά και ενωτικά.
ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Θάνος του ενεστώτος χρόνου
Κάπου στο τέλος της δεκαετίας του ’90, ηχογραφούμε τη μουσική του Θάνου για ένα θεατρικό έργο, με τις συνηθισμένες σφικτές προθεσμίες. Μου στέλνει το χειρόγραφο ενός έργου μικρής διάρκειας για κουαρτέτο εγχόρδων, για να το καθαρογράψω. Του τηλεφωνώ: «Θάνο, έχω μπροστά μου τη μινιατούρα ενός μεγαλόπνοου έργου». Δεν εντυπωσιάζεται με τη γνώμη μου. «Καλά, μεθαύριο μετά την τρομπέτα που ηχογραφούμε, φώναξε ένα κουαρτέτο εγχόρδων στο στούντιο, να το γράψουμε, αφού σου αρέσει τόσο».
Ειδοποιώ τους μουσικούς. Την ώρα που ηχογραφείται η τρομπέτα τηλεφωνώ στους μουσικούς του κουαρτέτου και, σχεδόν όλοι, έχουν πρόβλημα. Ιδρώνω από την αγωνία μου. Φτάνει ο βιολοντσελίστας, κάθε ελπίδα για τους υπόλοιπους εξανεμίζεται. Τρέμω ότι θα τ’ ακούσω, ο σκηνοθέτης θέλει τη μουσική χθες, κι έτσι αναγκάζομαι να πω την πικρή αλήθεια στο Θάνο. Καμιά κατσάδα, με κοιτά παγωμένος για λίγα δευτερόλεπτα και λέει:
«Λοιπόν, κουαρτέτο δεν έχουμε, αλλά τι έχουμε εδώ; Τρομπέτα, φλάουτο, βιολοντσέλο. Δώσε μου χαρτί μουσικής και μολύβι, πάω πάνω στο γραφείο, μη με ενοχλήσετε για 20 λεπτά».
Απορούμε αλλά περιμένουμε.
Σε 20 ακριβώς λεπτά έρχεται κοντά μας κρατώντας ένα φρεσκότατο τρίο για φλάουτο, τρομπέτα και βιολοντσέλο!
Νόμισα ότι η κατσάδα απλά αναβλήθηκε, ότι θα τα ακούσω με το τέλος της ηχογράφησης.
«Ξέρεις, αυτό δεν ήταν τίποτα. Εχω γράψει τόση μουσική για έγχορδα, δεν έχω όμως γράψει ένα “καθαρό” κουαρτέτο. Κάποια στιγμή το χρωστάω στον εαυτό μου…».
Μου έχουν πει φίλοι του, ότι μετά κάποιες εκ βαθέων συζητήσεις μαζί του, τον έχουν καταλάβει, τον ξέρουν.
Εχω μιλήσει πολύ μαζί του και εκ βαθέων και εξ αβαθών, και πήρα πολλά από αυτόν. Τοποθέτησε εμπρός μου πολλούς στόχους, ο πήχης ανέβαινε όλο και πιο ψηλά!. Το ίδιο ισχύει και για άλλους κοντινούς του ανθρώπους. Την τελευταία φορά που τον είδα στο νοσοκομείο, λίγο προτού «φύγει», μου ζήτησε να δει και να ελέγξει την παρτιτούρα ενός έργου του που καθαρόγραφα, και αυτή ήταν η τελευταία μας κουβέντα.
Λοιπόν, αισθάνομαι ότι δεν τον γνώρισα τόσο βαθιά, όσο θα ήθελα:
Θάνο, έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας!
Κι εδώ θα γέλαγε, επιτιμητικά, και θα μου απαντούσε:
«Κάθε στιγμή είναι πολύτιμη. Επωφεληθείτε, ο χρόνος δεν σταματά ποτέ την αιώνια κατρακύλα του…. Είμαστε σε διαρκή πόλεμο μαζί του, και αργά ή γρήγορα θα μας νικήσει. Ομως, θα την κερδίσουμε τη σημερινή μάχη!».
ΜΙΛΤΟΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ
«Kατάλαβες γιατί εδώ είναι το σπίτι μας;»
11 Μάρτη 2018. Παίζουμε με τον Θάνο στα Ολυμπιακά Ακίνητα στο Γαλάτσι, τιμητική εκδήλωση του ΚΚΕ για την προσφορά του στον πολιτισμό.
Ταυτόχρονα, παίζει ΠΑΟΚ – ΑΕΚ στην Τούμπα, ντέρμπι τίτλου, αν δεν χάσουμε παίρνουμε το πρωτάθλημα.
Είναι απ’ τις λίγες φορές που σκέφτομαι να προφασιστώ ασθένεια και να κάτσω σπίτι να δω το ματς. Αν δεν ήταν ο ακαταμάχητος συνδυασμός ΚΚΕ – Μικρούτσικου, μπορεί και να έμπαινα σε πειρασμό.
Στην πρόβα ήχου όλο με πειράζει.
«Ρε ΑΕΚάκι, κοίτα μη φαλτσάρεις το βράδυ, εδώ θέλω να ‘χεις το νου σου, ε;».
Και δωσ’ του να πνίγεται στα γέλια.
Ξεκινάει η εκδήλωση. Ο Κουτσούμπας διαβάζει ένα συγκλονιστικό κείμενο για το έργο του Θάνου, πολιτικά άψογο αλλά και εκπληκτικά μουσικά τεκμηριωμένο.
(Επίσης, δεν έχω σήμα και δεν ξέρω πόσο είναι το σκορ).
Ο Θάνος κάποια στιγμή λυγίζει. Στέκεται στην άκρη της σκηνής συγκινημένος κι όταν τελειώνει ο Δημήτρης, γυρνάει και έχει τα μάτια μουσκεμένα.
Δεν τον ξαναείδα ποτέ να κλαίει με λυγμούς.
«Μαλάκα, κατάλαβες γιατί εδώ είναι το σπίτι μας;», μου λέει και πέφτει στην αγκαλιά μου.
Αυτή την εικόνα δεν θα την ξεχάσω ποτέ.
Σαλτάρουμε στη σκηνή και τραγουδάμε σαν να μην υπάρχει αύριο.
Στο φινάλε, αποθεώνεται.
Κατεβαίνει κάθιδρος και περιχαρής και με ρωτάει:
«Πόσο ήρθε;».
«Ποιο;».
«Το ματς ρε!».
Στον λόγο μου, με είχε συνεπάρει η συναυλία και το είχα ξεχάσει.
Εκείνος όχι. Κι άμα σ’ αγαπούσε ο Θάνος, ήταν οριστικό: Σε νοιαζόταν διαρκώς – ακόμα και τις πιο απίθανες στιγμές.
Εκείνο το παράξενο βράδυ, νικήσαμε και οι δυο.
Κι από τότε που έφυγε, όταν νικάω, νικάω και για τους δυο μας.
Πηγή : Ριζοσπάστης 11 – 12 / 1 – 2025