ΤΕΧΝΕΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΦΟΡΑ,
ΜΙΑ ΦΩΝΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ ΖΩΗ ΛΙΑΚΑ ΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΚΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
Στη φωνή του συναντιούνται διαφορετικοί κόσµοι, εποχές,
γενιές, η λεβεντιά της κρητικής γης, η δωρικότητα της
παράδοσης, η ευαισθησία της ποίησης, η φωτιά της
αντίστασης. Αυτά ήταν τα υλικά της σεµνής, αστραφτερής
και σύντοµης ζωής του Νίκου Ξυλούρη, του Ψαρονίκου,
που σαν σήµερα στις 8 Φεβρουαρίου 1980, περνά στην
αιωνιότητα πριν συµπληρώσει τα 44 του χρόνια.
ΑΝΤΙΚΡΙΣΕ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ
ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΤΗΣ
ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΙΣ 7 ΙΟΥΛΙΟΥ 1936,
ΜΕΓΑΛΩΣΕ ΣΕ ΕΝΑΝ ΤΟΠΟ
ΓΕΜΑΤΟ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ
ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ.
ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΚΑΗΚΕ
ΟΛΟΣΧΕΡΩΣ ΑΠΟ ΤΙΣ
ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ∆ΥΝΑΜΕΙΣ
ΤΟ 1944.
ΑΠΟ ΝΩΡΙΣ, Η ΖΩΗ
ΤΟΥ ΠΗΡΕ ΤΟΝ ∆ΡΟΜΟ
ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ,
ΚΑΘΩΣ ΤΟ ΤΑΛΕΝΤΟ
ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗΚΕ
ΑΠΟ ΤΟΝ ∆ΑΣΚΑΛΟ
ΤΟΥ, ΜΕΝΕΛΑΟ
∆ΡΑΜΟΥΝΤΑΝΗ,
Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΠΕΙΣΕ ΤΟΝ
ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΝΑ ΤΟΥ
ΑΓΟΡΑΣΕΙ ΜΙΑ ΛΥΡΑ,
ΤΟ ΟΡΓΑΝΟ ΠΟΥ ΘΑ
ΓΙΝΟΤΑΝ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ
ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ
∆ΙΑ∆ΡΟΜΗΣ ΤΟΥ.
Η παιδική του ηλικία
σφραγίστηκε από τη σκιά
του πολέµου και τη µαυρίλα
της καταστροφής, αλλά η
µουσική έγινε το καταφύγιό
του και ο δρόµος του προς
την απελευθέρωση.
Στην Κρήτη, ξεκίνησε να
παίζει και να τραγουδά µε
την παραδοσιακή λύρα,
ενώ το 1958, σε ηλικία
22 ετών, ηχογράφησε
τα πρώτα του τραγούδια,
τα «Κρητικοπούλα» και
«∆εν κλαίνε οι δυνατές
καρδιές», εντάσσοντας
τη φωνή του στη µουσική
παράδοση του τόπου
του και, ταυτόχρονα,
ανανεώνοντάς την.
Η καλλιτεχνική του πορεία γράφτηκε µε
συνεργασίες που είχαν την υπογραφή
των µεγαλύτερων συνθετών της
εποχής του. Κατά τη διάρκεια της
Μεταπολίτευσης, η φωνή του συνδέθηκε
µε έργα που καθόρισαν τον µουσικό και
κοινωνικό χάρτη της χώρας. Εργα όπως
τα «Χρονικό», «Ριζίτικα», «Ιθαγένεια»
του Γιάννη Μαρκόπουλου,
το «∆ιόνυσε καλοκαίρι µας».
1936
Γεννήθηκε στις 7
Ιουλίου 1936. Ανήκε
σε µια οικογένεια
µε πλούσια µουσική
παράδοση, όπου οι
ήχοι της κρητικής
λύρας είχαν βαθιές
ρίζες. Το µουσικό
του κληροδότηµα
και οι επιρροές από
τους λυράρηδες
της οικογένειάς
του διαµόρφωσαν
την πορεία του
και τον καθόρισαν
ως έναν από τους
σηµαντικότερους
µουσικούς της
Κρήτης.
1944
Σε ηλικία µόλις
οκτώ ετών βίωσε
τον ξεριζωµό. Λίγο
πριν αποχωρήσουν
οι Γερµανοί από
την Ελλάδα,
έκαψαν το χωριό
του, αναγκάζοντας
εκείνον και τους
συγχωριανούς του
να βρουν καταφύγιο
σε άλλη περιοχή
του Μυλοποτάµου.
Παρέµειναν
εκεί µέχρι την
απελευθέρωση της
Κρήτης.
1946
Σε ηλικία 10 ετών
αποκτά µε τη στήριξη
του δασκάλου
του, Μενέλαου
∆ραµουντάνη, την
πρώτη του λύρα. Από τη
στιγµή που την κράτησε
στα χέρια του άρχισε
να παίζει και σύντοµα
βρέθηκε να συνοδεύει
γλέντια σε γάµους και
πανηγύρια. Εγκατέλειψε
το σχολείο, έµαθε
τις νότες µόνος του
και εµπνεύστηκε τις
πρώτες του µαντινάδες.
∆εν άργησε να γίνει
συνοδοιπόρος του
λυράρη Λεωνίδα
Κλάδου, ταξιδεύοντας
και παίζοντας µουσική
σε κάθε γωνιά της
Κρήτης.
1953
Σε ηλικία 17 ετών
εγκαταστάθηκε στο
Ηράκλειο και άρχισε
να εργάζεται στο
νυχτερινό κέντρο
«Κάστρο». Εκεί ήρθε
αντιµέτωπος µε
την κυριαρχία της
ευρωπαϊκής µουσικής,
ενός ήχου εντελώς
ξένου προς τα δικά
του βιώµατα. Τα
εισοδήµατά του ήταν
ελάχιστα, µετά βίας
επαρκούσαν για την
επιβίωσή του, και
πέρασε δύσκολες
µέρες.
1955
Σε ένα αποκριάτικο
γλέντι στο Βενεράτο,
ο Νίκος Ξυλούρης
είδε την Ουρανία
Μελαµπιανάκη.
Εκείνη ανταποκρίθηκε
στο ερωτικό του
κάλεσµα, χορεύοντας
ασταµάτητα στη
µουσική του. Οµως, το
επάγγελµά του ήταν
εµπόδιο. Στα µέσα
της δεκαετίας του
‘50, ο λυράρης δεν
είχε προοπτική, ενώ η
Ουρανία προερχόταν
από εύπορη οικογένεια.
Παρ’ όλα αυτά,
ο Ξυλούρης την
πολιορκούσε επί δύο
χρόνια µε καντάδες.
1958
Η Ουρανία στις 21 Μαΐου 1958
αποφασίζει να ακολουθήσει
τον αγαπηµένο της αφήνοντας
ένα γράµµα στους γονείς της
όπου εξηγούσε τους λόγους της
φυγής της. Μέσα σε συνθήκες
«παρανοµίας», αντάλλαξαν όρκους
αιώνιας πίστης την επόµενη ηµέρα
στα Ανώγεια. Ο έρωτάς τους
αποδείχθηκε πιο δυνατός από τις
αντιρρήσεις του περιβάλλοντός
τους, διαλύοντας σταδιακά κάθε
ένσταση. Ακόµα και ο πατέρας της
Ουρανίας, που αρχικά είχε σταθεί
εµπόδιο, δεν άργησε να αποδεχθεί
την επιλογή της και τελικά υπέγραψε
τα χαρτιά του γάµου της. Τον
Νοέµβριο του 1958, ηχογράφησε
τον πρώτο του δίσκο µε τίτλο «Μια
µαυροφόρα που περνά», ο οποίος
έγινε αµέσως αγαπητός στο κοινό.
Αυτή η επιτυχία τον οδήγησε στο
επόµενο βήµα: την ηχογράφηση
νέων τραγουδιών, τα οποία
κυκλοφόρησαν σε δίσκους
των 45 στροφών.
ανωγεια
xania
ρεθυμνο
ηράκλειο

Πηγή : tanea.gr

 

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΘΑΝΟ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟ ΣΤΟ ΣΕΦ

Ο «δικός του κόσμος» ήταν όλος εκεί…

Χιλιάδες λαού και νεολαίας κατέκλυσαν την Κυριακή το απόγευμα το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, που αποδείχθηκε μικρό, για να τιμήσουν τον μεγάλο μουσικοσυνθέτη Θάνο Μικρούτσικο, στη συγκλονιστική συναυλία – αφιέρωμα που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ μαζί με την οικογένεια του μεγάλου μας συνθέτη, για όλα όσα «θα ήθελε τώρα να μας πει», μέσα από τα τραγούδια του, ο Θάνος.

Χιλιάδες λαού και νεολαίας έδωσαν υπόσχεση πως θα συνεχίσουν να χορεύουν «πάνω στο φτερό του καρχαρία», γιατί έτσι αγναντεύουμε εμείς τη σωστή μεριά της Ιστορίας. Και η μουσική του Θάνου θα είναι πάντα η υπόκρουσή μας…

Τέτοιο πράγμα στο ΣΕΦ δεν ξανάγινε!

Ηταν μια συγκλονιστική συναυλία που θα την θυμόμαστε για χρόνια. Μια συναυλία που μας έδωσε κουράγιο και πείσμα για τους μικρούς και μεγάλους αγώνες που έχουμε μπροστά μας.

Χιλιάδες τραγούδησαν όλοι μαζί για «τις πιο όμορφες θάλασσες που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει» και «τις πιο όμορφες μέρες μας που δεν έχουμε ζήσει ακόμα»…

Το ΚΚΕ έχει ξανακάνει συναυλίες που έχουν χαρακτηριστεί ιστορικές, αλλά αυτό που ζήσαμε στο ΣΕΦ ήταν πραγματικά ανεπανάληπτο.

Και δεν θα μπορούσε να ‘ναι αλλιώς… Το χρωστούσαμε στον δικό μας Θάνο οι δικοί του άνθρωποι…

***

Στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας ήμασταν όλοι εκεί.

RIZOSPASTIS

Ημασταν εκεί για τον Θάνο που μας άνοιξε νέους δρόμους στη μουσική και στη ζωή, για τον Θάνο «που μας λείπει, για τον Θάνο που μας ενέπνεε, για τον Θάνο που ήταν ο αρχηγός μας», όπως μας είπε ο Κώστας Θωμαΐδης λίγο πριν ανέβει στη σκηνή.

Με την παρουσία μας θέλαμε να πούμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον δημιουργό που όχι μόνο μας σύστησε μεγάλους ποιητές, αλλά και μας τους ξεκλείδωσε, μας τους ερμήνευσε με τις μελοποιήσεις του, στον μαρξιστή καλλιτέχνη που με τη μεγάλη του Τέχνη υπηρέτησε ένα καθήκον, να διαμορφώσει ανθρώπους που θα κατανοούν, θα εμπνέονται, θα κατανικούν τη βαρβαρότητα, θα μάχονται για μια άλλη κοινωνία, εκεί που ο άνθρωπος μπορεί να αυτοπραγματωθεί.

Ως δημιουργός καθόρισε και καθορίζει γενιές. «Τη δική μου γενιά με έναν τρόπο την έχει αναθρέψει με τα τραγούδια του και είναι σύμβολο πολλών μεγάλων στιγμών μας», ανέφερε η Νατάσσα Μποφίλιου, ενώ η Ρίτα Αντωνοπούλου θύμισε ότι «μας ένωνε με τόσους τρόπους και εμάς που τον γνωρίσαμε από κοντά και γίναμε κατά κάποιο τρόπο οικογένεια, αλλά και όλο τον υπόλοιπο κόσμο που λάτρεψε το έργο του».

Και έτσι όλοι αυτοί οι χιλιάδες δώσαμε το «παρών» για τον Θάνο «που δεν έφυγε ποτέ!», όπως είπε η Μαρία Παπαγεωργίου, για τον Θάνο «που μας αγάπησε όλους», όπως συμπλήρωσε ο Γιάννης Κότσιρας. Για τον Θάνο που μαζί του τραγουδάμε τα «θέλω» και τα «όνειρά μας», που όπως διηύθυνε την ορχήστρα του είναι σαν να διευθύνει και το ανέμισμα στις κόκκινες σημαίες μας…

Και πράγματι το ΣΕΦ γέμισε από ανθρώπους όλων των ηλικιών. Εντονη η παρουσία της νεολαίας, αλλά και όλων αυτών που μεγάλωσαν με τη μουσική του Θάνου, τους συντρόφευσε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους. Εκεί ήταν και πολλά μικρά παιδιά. Στα χέρια των γονιών τους, να χτυπάνε ρυθμικά τα χέρια τους. Στο ΣΕΦ παρευρέθηκαν και πολλοί άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, από τον χώρο του αθλητισμού κ.λπ.

***

«Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» αντήχησε σε όλο το στάδιο όταν στο βήμα ανέβηκε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, για να καλωσορίσει τα πλήθη και να θυμίσει ότι το έργο του Θάνου μιλάει στο σήμερα με πρωτοπόρες αλήθειες.

«Στο καλλιτεχνικό σύμπαν που δημιούργησε και μέσα του περικλείει αισθήματα, πόθους, ελπίδες και προσδοκίες προς εκπλήρωση, είμαστε περήφανοι που – σύμφωνα με τη δική του ομολογία – όταν βρισκόταν ανάμεσα στους κομμουνιστές, στα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, ένιωθε ότι βρίσκεται ανάμεσα σε αυτό που ίδιος κατονόμασε ως “ο δικός του κόσμος”.

Ο δικός του κόσμος είναι και σήμερα εδώ, για να τιμήσει τον δικό του συνθέτη, για να ακούσει όλα όσα “θα ήθελε τώρα να μας πει”, μέσα από τα τραγούδια του», σημείωσε ο Δ. Κουτσούμπας χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια η Μαρία Παπαγιάννη εκπροσωπώντας την οικογένεια του Θάνου Μικρούτσικου απηύθυνε ένα «μεγάλο ευχαριστώ στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, γι’ αυτή τη μεγαλειώδη συναυλία, για να τιμήσει έναν σπουδαίο μουσικό κι έναν σπουδαίο αγωνιστή της ζωής», καλώντας μας «να κατακτήσουμε το αδύνατο».

Και ο λόγος δόθηκε στη μουσική… Στα τραγούδια του Θάνου που μας εμπνέουν, μας εμψυχώνουν, κατανοούμε τον κόσμο και αγωνιζόμαστε να τον αλλάξουμε, συντροφιά με τη μουσική του, μέσα και από τη μουσική του…

INTIME

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 2 -2025

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για τον καινούριο κόσμο, πάντα με τη μουσική σου να συντροφεύει το ταξίδι μας

Η ομιλία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα

Φίλες και φίλοι

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Χαιρετίζουμε όλες και όλους εσάς, τους χιλιάδες λαού και νεολαίας που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμά μας και βρίσκεστε απόψε εδώ, στη μεγάλη συναυλία – αφιέρωμα στον Θάνο Μικρούτσικο, που διοργανώνει η ΚΕ του ΚΚΕ μαζί με την οικογένεια του μεγάλου μας συνθέτη.

Είναι βέβαια αδύνατο να συνειδητοποιήσει και να αποδεχτεί κανείς ότι πέρασαν 5 χρόνια χωρίς τη φυσική παρουσία του Θάνου, ότι έχουμε ζήσει ήδη 5 χρόνια – και μάλιστα 5 χρόνια γεμάτα συνταρακτικά γεγονότα, αλλά και συγκλονιστικούς αγώνες – χωρίς τον Θάνο.

Και γιατί να το αποδεχτούμε άλλωστε; Αφού στην πραγματικότητα μαζί του τα ζήσαμε κι αυτά, όπως θα ζήσουμε και όλα τα επόμενα. Γιατί στη μουσική του ανατρέχουμε, όχι μόνο για να ψυχαγωγηθούμε, ή αν θέλετε να τονωθούμε, αλλά για να βρούμε απαντήσεις. Και μάλιστα απαντήσεις που ακόμα κι αν θέλουμε, δεν θα μπορέσουμε να τις ξεχάσουμε. Μένουν σαν συνθήματα καρφωμένα στο μυαλό μας και κάθε τόσο τις ανακαλούμε και τις επικαλούμαστε.

Το έργο του, όπως όλα τα μεγάλα έργα, είναι παντός καιρού και τόπου

Σ’ αυτήν την περίοδο γενικής προετοιμασίας πολέμου, ο Μικρούτσικος απαντά σε όσους λένε ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι μια στιγμή παρέκκλισης από την κανονικότητα του συστήματος. Βουλώνει το στόμα σε όσους σπέρνουν τον εφησυχασμό στους λαούς για τις τάχα συμφωνίες ειρήνης που όπως λένε έρχονται, καλώντας, όπως πάντα, να κάνουμε υπομονή και να εμπιστευτούμε τους δυνάστες μας, με το ποίημα – επιτομή της λενινιστικής θεωρίας για τον πόλεμο, «Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου», που ανεπανάληπτα μελοποίησε:

Οταν αυτοί που βρίσκονται ψηλά μιλάνε για ειρήνη, ο απλός λαός ξέρει πως έρχεται ο πόλεμος…

Και παρακάτω μας απαγγέλλει:

Σαν θα ‘ρθει η ώρα της πορείας

Πολλοί δεν ξέρουν

Πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους

Η φωνή που διαταγές τούς δίνει

Είναι του εχθρού τους η φωνή

Εκείνος που για τον εχθρό μιλάει

Είναι ο ίδιος τους ο εχθρός…

Αν θέλουμε να μιλήσουμε λοιπόν γι’ αυτά που θέλει να μας πει ο Θάνος Μικρούτσικος σήμερα, ας ψάξουμε πρώτα απ’ όλα το έργο του. Γιατί το έργο του, όποτε κι αν γράφτηκε, μιλά πάντα για το παρόν. Είναι, όπως όλα τα μεγάλα έργα, παντός καιρού και τόπου, «άχρονο και άτοπο», όπως δηλαδή ήθελε – και το πέτυχε – να είναι.

Μας λέει λοιπόν πως ο φασισμός δεν έρχεται απ’ το μέλλον, αλλά οι ρίζες του είναι στο σύστημα… Πως το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος μιας καταπιεσμένης ζωής, το ζήτημα είναι να μην παραδίνεσαι…

Μας βοηθάει να μη συνηθίσουμε την εκμετάλλευση, την αδικία, τον καταναγκασμό, τους διωγμούς των ξεριζωμένων, τους σφαγιασμούς παιδιών και γερόντων, αλλά να εκπλησσόμαστε μπροστά τους.

Να θεωρούμε πως όλα αυτά τα τραγικά φαινόμενα της βάρβαρης εποχής μας είναι τα πιο παράξενα στον αιώνα των απίστευτων τεχνολογικών επιτευγμάτων, είναι «τα πιο εκπληκτικά, τα πιο μυστηριακά, τα πιο μεγάλα»…

Θέλει να μας πει για τη διεθνιστική αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς που υποφέρουν, που – όχι τυχαία – κάποιοι, όπως της Παλαιστίνης και του Παναμά, είναι οι ίδιοι… Και τότε που έγραψε τα σχετικά τραγούδια, και σήμερα, για τη στρατηγική θέση τους στο διεθνές εμπόριο και τους δρόμους μεταφοράς Ενέργειας.

Αναφερόμαστε στα τραγούδια για τον κομμουνιστή Παλαιστίνιο Ναΐμ Ασχάμπ, που πέρασε πολλά χρόνια στις ισραηλινές φυλακές, και για τον Ελμπέρτο Κόμπος, Γενικό Γραμματέα του Εργατικού Κέντρου του Παναμά και σταθερό υποστηρικτή της ανεξαρτησίας της χώρας του από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που πάντα ήθελαν να ελέγχουν τη Διώρυγα. (…)

Εβλεπε ως καθήκον, μέσα από την Τέχνη του, να ξανακάνει γοητευτική την εικόνα του κόσμου όπου θέλουμε να πάμε

Ο Θάνος Μικρούτσικος όμως δεν μας μιλά μόνο για την απανθρωπιά και την ασχήμια του εκμεταλλευτικού κόσμου. Εχει πολλά να μας πει για την ελπίδα και την ομορφιά του φωτεινού αύριο. Για τον ερχομό της μέρας που «θα φανούν οι κήρυκες, κι όχι μονάχα κλέφτες και ρουφιάνοι», για «τις πιο όμορφες θάλασσες, που δεν έχουμε ακόμα ταξιδέψει» και «τις πιο όμορφες μέρες μας, που δεν έχουμε ζήσει ακόμα»… Και προπαντός για την ομορφιά εκείνων που παλεύουν ενάντια στην απανθρωπιά, αψηφώντας τον θάνατο, είτε στη Μακρόνησο, είτε στην παρανομία, είτε στα ψηλά βουνά.

Το καθήκον το δικό του ο Θάνος Μικρούτσικος το έβλεπε στο εξής: Μέσα από την Τέχνη του να ξανακάνει γοητευτική την εικόνα του κόσμου όπου θέλουμε τελικά να πάμε. «Την κοινωνία εκείνη όπου ο άνθρωπος θα αυτοπραγματωθεί», όπως του άρεσε να λέει συχνά, δανειζόμενος τα λόγια του Καρλ Μαρξ, τον οποίο άλλωστε μελετούσε ασταμάτητα, ακόμα και στα δύσκολα χρόνια της ασθένειάς του.

Αλλωστε δεν ήταν άνθρωπος του εύκολου δρόμου. Ετσι, μην περιμένετε να μας πει πράγματα άνετα και βολικά. Αντίθετα. Είναι περίεργο, αλλά αυτός ο σπουδαίος δημιουργός υποστηρίζει πως δεν υπάρχει ταλέντο με το οποίο να γεννιέται ο καλλιτέχνης. Ισως μόνο μια προδιάθεση.

Υπάρχει – λέει – όμως δουλειά, πάρα πολλή δουλειά. Οχι μόνο για να κατακτήσεις τα εκφραστικά σου μέσα, αλλά και γιατί χρειάζεται μόρφωση, γενική αλλά και μαρξιστική, για να γίνεις σοβαρός δημιουργός. Ετσι, επιμένει ότι πρέπει να μελετάμε. Να μελετάμε τους πρωτοπόρους διανοητές, αλλά και τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες, και ειδικά τους λογοτέχνες, που το έργο τους γνώριζε πολύ καλά, και γι’ αυτό εντόπισε και μελοποίησε τους καλύτερους: Τον Μαγιακόφσκι, τον Μπρεχτ, τον Καβάφη, τον Ρίτσο, τον Σικελιανό, τον Χικμέτ, τον Λόρκα, τον Ρεμπό, τον Βιγιόν, τον Σεφέρη, τον Χειμωνά. Οπως και τους σπουδαιότερους ποιητές – στιχουργούς μας, τον Αλκη Αλκαίο, τον Κώστα Τριπολίτη, τον Μάνο Ελευθερίου, τον Φώντα Λάδη, τον Οδυσσέα Ιωάννου, τον Γιώργο Κακουλίδη και άλλους.

Η μελέτη – μας λέει ο Μικρούτσικος – είναι προϋπόθεση για να προχωρήσουμε μπροστά, όχι μόνο στην Τέχνη αλλά και στην πολιτική.

Να ξεβολευόμαστε και να τολμάμε

Η συνήθεια και το χαμηλό γούστο, υπογραμμίζει, είναι απολύτως απαραίτητα για την εμπέδωση της κυριαρχίας του υπάρχοντος κοινωνικού συστήματος. Γι’ αυτό πρέπει να ξεβολευόμαστε και να τολμάμε. Να τολμάμε στη ζωή αλλά και στην Τέχνη, τόσο σαν δημιουργοί όσο και σαν αποδέκτες της.

«Ναι στη νέα ποίηση, ναι στη νέα μουσική, με όλα τα λάθη της και τους εξτρεμισμούς της. Δεν έχουμε να φοβηθούμε καμιά λέξη, κανέναν ήχο, όταν αντλούμε τις ιδέες μας από τον λαό, γράφουμε γι’ αυτόν και παλεύουμε μαζί του για μια σοσιαλιστική κοινωνία», έγραφε στον «Ριζοσπάστη» το 1978.

Και είναι αλήθεια πως η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου ήρθε αιφνιδιαστικά, σαν κάτι εντελώς πρωτάκουστο, κάτι εντελώς ατομικό, διακριτό, και γι’ αυτό αναγνωρίσιμο. Είναι μια διαλεκτική σχέση έμπνευσης – σκέψης, καρδιάς – μυαλού. Ακόμα και όταν σε κάποια σημεία της παρουσιάζει απαιτήσεις, πάντα τελικά κατορθώνει να γίνει μεταδοτική και διεισδυτική.

Στην πρωτοποριακή φόρμα της οφείλει κατά ένα μέρος, άλλωστε, την ανθεκτικότητα και τη διαχρονικότητά της, τη σύνδεσή της με το χτες, το παρόν και το μέλλον. Το άλλο μέρος πρέπει να το αναζητήσουμε στο πρωτοπόρο περιεχόμενό της, που σαν φακός μεγεθύνει αυτά που δεν είναι εύκολα ορατά: Τις αιτίες και τους ενόχους για τις κοινωνικές αντιθέσεις, αλλά και τη δύναμη που έχουν στα χέρια τους οι καταπιεσμένοι να απαλλαγούν από τη δυστυχία της εκμετάλλευσης.

Ομως ο Θάνος Μικρούτσικος δεν αρκείται σ’ αυτό. Φιλοδοξία του είναι να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός συνειδητοποιημένου και ενεργητικού κοινού, ικανού να κατανοεί αλλά και πρόθυμου να αγωνιστεί για να καταργήσει την εκμετάλλευση και να αλλάξει τον κόσμο.

Τον τρόπο δεν μας τον λέει. Μας καλεί να τον βρούμε εμείς, συμμετέχοντας και οι ίδιοι στη μουσική δημιουργία του. Αλλά το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν η σιγουριά, η αποφασιστικότητα, η ακλόνητη πεποίθησή του ότι ακόμα κι αν θέλει «πολύ φως να ξημερώσει», εμείς πρέπει να «συντηρήσουμε» όσες περισσότερες «φωλιές νερού» μπορούμε «μέσα στις φλόγες»… Για να ‘ρθουν εκείνες «οι άγριες μέρες, που οι αλήθειες θα σκίζουν σαν σφαίρες»… Για να γίνει τελικά «η ανάγκη Ιστορία».

Είμαστε σίγουροι πως ό,τι είχε να πει θα το χαρακτήριζε η επαναστατική έξαψη της μουσικής του, η αισιοδοξία για τη νικηφόρα έκβαση των ονείρων και των αγώνων μας. Η ορμή της ανατρεπτικής του ματιάς θα μας έκανε να σιγουρευτούμε και εμείς ακόμα περισσότερο για τον δρόμο που έχουμε επιλέξει.

Αλλωστε, έχει αυτήν την ιδιότητα η μουσική, ειδικά η μουσική που εξυψώνει τα ανθρώπινα ιδανικά, να σε κάνει να παθιάζεσαι, να φλογίζεσαι με τους σκοπούς σου. Και αν κάπου έβλεπε νέους ανθρώπους διστακτικούς, θα τους έλεγε:

«Ακου, αν αξίζει τον κόπο που ήρθες σε αυτόν τον κόσμο είναι για να κατακτήσεις το αδύνατο. Σπάσε τα όριά σου, προχώρα και χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία». Αυτό είναι το νόημα που μπόρεσε εκείνος να διαβάσει στους στίχους του Καββαδία και, πολύ περισσότερο, να το αναδείξει με τη μελοποίησή του. Και μετά θα πάταγε τα πλήκτρα του πιάνου του με όλη του την καρδιά, ώστε οι νότες του να μας σπρώξουν στην υλοποίηση των στόχων μας.

Κόντρα στον ρεαλισμό της υποταγής, καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για τους μεγάλους μας στόχους

Ο Θάνος Μικρούτσικος είχε τη διάνοια και την τόλμη να ξεπερνά πάντα διαλεκτικά τον προηγούμενο εαυτό του. Ετσι, δεν δίσταζε να αναθεωρήσει οποιαδήποτε από τις πεποιθήσεις του εντόπιζε ότι δεν επιβεβαιωνόταν.

Ελεγε σε μια συνέντευξή του το 2018: «Εκανα μεγάλη διαδρομή, έψαξα, αναθεώρησα, ξαναδιάβασα, σκέφτηκα τι συνέβη τελικά σε εκείνη την Σοβιετική Ενωση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ηταν όλα χάλια; Οχι. Ανεργία μηδέν! Και σκέψου: Ανεργία σημαίνει ανελευθερία. Κοινωνικές παροχές, δωρεάν Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός, Τέχνες. Χάρη σε αυτή τη χώρα διαλύθηκε ο ναζισμός».

Και συνέχιζε: «Παλιά η διαφωνία μου με το ΚΚΕ ήταν πάνω στην έννοια του εφικτού. Ακόμα πιστεύω στο εφικτό, αλλά ως λάτρης της Ιστορίας και επειδή θωρώ ότι οι λαοί χωρίς ιστορική μνήμη και γνώση είναι αδύνατον να παίξουν ρόλο στο παρόν και στο μέλλον, σας καλώ να εξετάσουμε τα τελευταία χρόνια. Κόμματα και κινήματα που ξεπήδησαν από την Αριστερά και δούλεψαν πάνω στο εφικτό, όλα αλλοτριώθηκαν και ενσωματώθηκαν στο σύστημα. Οπως και τα σημερινά παλικάρια του ΣΥΡΙΖΑ. Αρχισα να σκέφτομαι πολύ σοβαρά τι σημαίνει να κρατάς τις θέσεις σου (…) Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις ότι στον βάρβαρο καπιταλισμό, ειδικά σήμερα, μπορούν τα πράγματα να γίνουν καλύτερα».

Γι’ αυτό, κόντρα στο ρεύμα του συμβιβασμού με το μικρό και το δήθεν «εφικτό», κόντρα στον ρεαλισμό της υποταγής, καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για τους μεγάλους μας στόχους. Σε καιρούς αντεπανάστασης, σάλπιζε στο πλευρό του ΚΚΕ την αναγκαιότητα της επανάστασης, πρώτος αυτός ανάμεσα στους πρώτους έδωσε το σύνθημα για να βαδίσουν κι άλλοι καλλιτέχνες – δημιουργοί στον ίδιο δρόμο.

Κάπως έτσι, στο 45ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, το τελευταίο που έζησε ο Θάνος Μικρούτσικος πριν φύγει από τη ζωή, λίγο πριν ξεκινήσει τη συναυλία του, στάθηκε στο κέντρο της σκηνής και απευθυνόμενος σε όλους εμάς, έδωσε μία υπόσχεση. Και είπε:

«Το μόνο, το λίγο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι μέχρι τέλους θα είμαι εδώ».

Ισως να μην μπορούσε καν να φανταστεί πόσο πολύ ήταν αυτό που μας υποσχόταν και ακόμα περισσότερο το γεγονός ότι το έκανε πράξη, με τη μόνη εξαίρεση ότι «τέλος» σε αυτό δεν υπάρχει, αφού συνεχίζει και θα συνεχίσει να είναι εδώ, ανάμεσά μας.

Στο καλλιτεχνικό σύμπαν που δημιούργησε και μέσα του περικλείει αισθήματα, πόθους, ελπίδες και προσδοκίες προς εκπλήρωση, είμαστε περήφανοι που – σύμφωνα με τη δική του ομολογία – όταν βρισκόταν ανάμεσα στους κομμουνιστές, στα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, ένιωθε ότι βρίσκεται ανάμεσα σε αυτό που ίδιος κατονόμασε ως «ο δικός του κόσμος».

Ο δικός του κόσμος είναι και σήμερα εδώ, για να τιμήσει τον δικό του συνθέτη, για να ακούσει όλα όσα «θα ήθελε τώρα να μας πει» μέσα από τα τραγούδια του. Με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Θύμιου Παπαδόπουλου και με τους Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστο Θηβαίο, Κώστα Θωμαΐδη, Γιάννη Κότσιρα, Γιώργο Μεράντζα, Νατάσσα Μποφίλιου, Μαρία Παπαγεωργίου και Μίλτο Πασχαλίδη στο τραγούδι.

Δεν μπορούμε να μην εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στους πιο αγαπημένους ανθρώπους του Θάνου Μικρούτσικου: Την Μαρία, την Σεσίλ, την Κωνσταντίνα, την Αλεξάνδρα και τον Στέργιο. Ναι, ήταν αυτονόητο ότι σε αυτήν τη συναυλία θα ήμασταν μαζί. Αλλά τους ευχαριστούμε, γιατί δυόμισι μήνες τώρα δουλέψαμε μαζί, ανταλλάξαμε σκέψεις και ιδέες, και καταλάβαμε καλύτερα πώς θα ήθελε ο Θάνος να τον τιμήσουμε…

Προχωράμε, για να ανοίξουμε όλα τα παράθυρα του κόσμου σε ένα φωτεινό αύριο

Συντρόφισσες και σύντροφοι

Φίλες και φίλοι,

Το μήνυμα του Θάνου μέσα από τα αγαπημένα τραγούδια του θα βρει τους παραλήπτες του, τόσο μέσα σε αυτό το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας όσο και έξω από αυτό, εκεί που θα εξακολουθήσουμε από αύριο να το μεταφέρουμε εμείς, με ακόμα μεγαλύτερη ορμή.

Θέλουμε όμως κι εμείς να πούμε στον Θάνο: Εχεις την υπόσχεσή μας: Θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για τον καινούργιο κόσμο για τον οποίο μιλούσες, μέχρι κάθε άνθρωπος που υφίσταται την εκμετάλλευση να αισθανθεί ότι ανάμεσα σε εκείνους που οραματίζονται και παλεύουν για την επαναστατική αλλαγή, θα βρει ένα κομμάτι του δικού του κόσμου. Μέχρις ότου όλοι μαζί να το κάνουμε πράξη, πάντα με τη μουσική σου να συντροφεύει το ταξίδι μας.

Μέχρι να «γελάσεις από τα βάθη των χρυσών σου ματιών», γιατί θα έχουμε αρχίσει «το ταξίδι μας στην πιο όμορφη θάλασσα», θα έχουν αρχίσει «να μεγαλώνουν τα πιο όμορφα παιδιά», θα ζούμε «τις πιο όμορφες μέρες μας» και θα λέμε ο ένας στον άλλο «τα πιο όμορφα λόγια».

Προχωράμε δυνατά! Ο καθένας και η καθεμιά ατομικά και όλοι μαζί, οργανωμένα και συλλογικά, για να πάμε μπροστά, να πάμε ίσια! Για να ανοίξουμε όλα τα παράθυρα του κόσμου σε ένα φωτεινό αύριο, στο φωτεινό μέλλον του σοσιαλισμού – κομμουνισμού, της κοινωνίας όπου «ο ποιητής θα ψαρεύει και ο ψαράς θα γράφει ποιήματα». Γεια σας! Με καλή δύναμη και υγεία για όλους και για όλες!

    

Για να φτάσουμε στο δίκιο, μπορεί να χρειαστεί να βγάλουμε τη γλώσσα μας ακόμα και στα άστρα

Ο χαιρετισμός της Μαρίας Παπαγιάννη

Με λόγια από καρδιάς απευθύνθηκε η Μαρία Παπαγιάννη, εκπροσωπώντας την οικογένεια του Θάνου Μικρούτσικου, στους χιλιάδες που κατέκλυσαν το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας για τη συναυλία – αφιέρωμα στον μεγάλο μας δημιουργό.

«Σύντροφοι και συντρόφισσες, φίλες και φίλοι,

Εκπροσωπώντας όλη την οικογένεια του Θάνου, θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, γι’ αυτήν τη μεγαλειώδη συναυλία για να τιμήσει έναν σπουδαίο μουσικό και έναν σπουδαίο αγωνιστή της ζωής.

Αλλά και ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους εσάς που είστε εδώ σήμερα, όλους εσάς που αγαπάτε τον Θάνο και τη μουσική του. Και αυτά τα δυο είναι ταυτισμένα, γιατί ο Θάνος ανέπνεε μουσική, ήταν το οξυγόνο του όπως έλεγε. Αλλά αν η μισή του καρδιά ήταν στη μουσική, η άλλη μισή ήταν κοντά στους ανθρώπους που αγωνίζονται, κοντά στους ανθρώπους που ονειρεύονται μια πιο δίκαιη κοινωνία.

“Φράξαν τον δρόμο σ’ έναν άνθρωπο / αλυσοδέσαν έναν άνθρωπο κει που εβάδιζε…”. Στην αρχή του νήματος της ζωής του ο Θάνος σφίγγει στη γροθιά του την πυξίδα του – και δεν θα την προδώσει ποτέ – πάντα αγωνιζόμενος τη χυδαιότητα, τη βαρβαρότητα και τη σκληρή πραγματικότητα. Και πώς τα κατάφερνε και σ’ ένα τραγούδι τα χωρούσε όλα. Τις πληγές των ανθρώπων, τα μακρινά ταξίδια στον χρόνο και στον κόσμο, τους έρωτες και τις αγκαλιές, τους σεισμούς που μέλλονται να ‘ρθουν.

Μόνο σε ένα έπεσε έξω ο Θάνος. Σ’ αυτήν την ιστορία που έλεγε συχνά, πως κάποτε θα ηττηθεί στη μάχη του με τον χρόνο. Νομίζω πως το έργο του νίκησε, γιατί είναι εδώ μαζί μας σήμερα, κοντά σ’ αυτούς που τον αγάπησαν, στον κόσμο που τόσο πολύ αγάπησε εκείνος, δίπλα στους ανθρώπους που αγωνίζονται, στις χαρές και στις μοναχικές μας στιγμές.

Πίστευε πως η μεγάλη Τέχνη είναι για να θυμάσαι και να ονειρεύεσαι. Και είναι ωραίο, έλεγε, να θυμόμαστε παρέα και να ονειρευόμαστε παρέα. Ελάτε λοιπόν σήμερα να θυμηθούμε και να ονειρευτούμε παρέα. Να τραγουδήσουμε μαζί αυτήν την άλλη κοινωνία που ονειρεύτηκε ο Θάνος, οι αγαπημένοι του ποιητές και η μουσική του.

Και, αγαπημένοι φίλοι και φίλες, όλοι εσείς οι πολλοί που μοιραζόμαστε αυτήν τη στιγμή σήμερα – είναι αλήθεια πως είμαι πολύ συγκινημένη, και δεν είμαι η μόνη, είμαστε πολλοί, πάρα πολλοί – αλλά νιώθω τον Θάνο να μου χτυπάει την πλάτη και να μου λέει να μην ξεχαστώ, και “θυμωμένη πρέπει να είσαι Μαρία”.

Ναι, Θάνο, είμαι και θυμωμένη και είμαστε πολλοί εδώ σήμερα.

Ναι, Θάνο, θυμάμαι αυτά που μας έλεγες, να μην ξεχάσουμε ποτέ γιατί ήρθαμε σε αυτόν τον πλανήτη.

Για να κατακτήσουμε το αδύνατο.

Για να χορέψουμε πάνω στο φτερό του καρχαρία.

Για να υπερβούμε τα όριά μας.

Να σπάσουμε τις συμβάσεις.

Να τολμήσουμε να πιστέψουμε για να κυνηγήσουμε την Ουτοπία.

Και – ναι, Θάνο, θυμάμαι – πως για να φτάσουμε εκεί, στο δίκιο, μπορεί να χρειαστεί να βγάλουμε τη γλώσσα μας ακόμα και στα άστρα.

Η Σεσίλ, η Κωνσταντίνα, η Αλεξάνδρα, ο Στέργιος και εγώ σας ευχαριστούμε όλους από καρδιάς».

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 2 – 2025

ΤΕΧΝΕΣ

Τρίτη 4 Φλεβάρη 2025

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Χιλιάδες τραγούδησαν για «τις πιο όμορφες μέρες μας» που δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα…

Αλλάζει η ζωή η σκέψη αλλάζει, σπάστε ένα ρόδι στο περβάζι

Κοίτα πληθύναμε πολύ, για νέο αγώνα μάς καλεί

Με το «Ρόδι», το τραγούδι που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο 7ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή», σε παράσταση – αφιέρωμα στο ΚΚΕ, σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου, στίχους Δημήτρη Ραβάνη – Ρεντή και τη φωνή της αξέχαστης Μαρίας Δημητριάδη και το 2018, στα 100 χρόνια του ΚΚΕ, ο Θάνος Μικρούτσικος το αφιέρωσε στο Κόμμα, δόθηκε το «έναυσμα» για την έναρξη της μοναδικής εκδήλωσης.

Είχε προηγηθεί «Το Τρένο Γ’ 96», σε στίχους Οδυσσέα Ιωάννου από τον δίσκο «Θάλασσα στη Σκάλα». Με εικόνες από τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις του λαού και της νεολαίας για να μη συγκαλυφθεί το έγκλημα με τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη. Αλλωστε, τα λόγια και τα τραγούδια του Θάνου συνοδεύουν και μετά τη «φυγή» του τις στιγμές της σκέψης, του ονείρου, της οργής και του αγώνα. Μας συνοδεύουν και τούτες τις μέρες ξανά… Με τους χιλιάδες να φωνάζουν δυνατά «Το έγκλημα αυτό μας γέμισε οργή, είτε με τα κέρδη τους ή με τη ζωή».

***

Η συναυλία ξεκίνησε με ένα διαφορετικό παραμύθι, με αφηγητή τον Θάνο Μικρούτσικο…

Και η οθόνη γεμίζει με τη ζωή του… Εικόνες από τα παιδικά χρόνια στην Πάτρα μπλέκονται με στιγμές και συνεργασίες από τη δημιουργική του διαδρομή, με τους δικούς του ανθρώπους, με μεγάλες του συναυλίες στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, στην Αίθουσα Συνεδρίων στον Περισσό…

Η Μαρία Παπαγεωργίου με την κιθάρα της μαζί με την Ρίτα Αντωνοπούλου και την Νατάσσα Μποφίλιου ερμηνεύουν την «Πιο όμορφη θάλασσα» σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ και από την πρώτη στιγμή ολόκληρο το στάδιο τραγουδά, βέβαιο, ότι «τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις ζήσαμε ακόμα». Ομως, θα τις ζήσουμε, γιατί θα φροντίσουμε εμείς γι’ αυτό… Και η μουσική περιήγηση στο πολιτικό σύμπαν του Θάνου Μικρούτσικου ξεκινά.

Τραγούδια για νίκες και ήττες, για τον κόσμο που προχωρά και βγάζει τη γλώσσα του στα άστρα, τραγούδια που μας θυμίζουν να μη χάσουμε τα «ταξικά γυαλιά» μας, για τον πόλεμό τους και την ειρήνη τους, για εκείνον τον Φλεβάρη του 1848 που μας φωτίζει τον δρόμο με τις σελίδες του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» μας, για τις «πόσες φωλιές νερού να συντηρήσουμε μέσα στις φλόγες»…

Η Ρίτα Αντωνοπούλου, με δάκρυα στα μάτια, δήλωσε πως είναι πολύ συγκινημένη και πολύ χαρούμενη καθώς «εδώ μέσα είναι άνθρωποι που συνεχίζουν να βαδίζουν και δεν αλυσοδένονται και πρώτος ήταν ο Θάνος».

Στη συνέχεια, στη σκηνή ανεβαίνει ο Χρήστος Θηβαίος, για να μας μιλήσει με ένα τραγούδι, που, αν και γραμμένο το 1988, μιλά και για το σήμερα. «Επειτα απ’ το μεγάλο Μπουμ» και οι εικόνες του ηρωικού Παλαιστινιακού λαού προβάλλονται στην οθόνη με τον κόσμο να χειροκροτεί και να φωνάζει δυνατά «Λευτεριά στην Παλαιστίνη».

Ακολουθούν ο «Φασισμός» του Φώντα Λάδη και η μεγάλη ποίηση του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι. Ο Γιώργος Μεράντζας απευθύνεται στον «φούλη» του – αδερφούλης στα ηπειρώτικα και η ονομασία που χρησιμοποιούσε ο ένας για τον άλλο – δανειζόμενος λόγια του φίλου τους Αλκη Αλκαίου, προτού ερμηνεύσει το «Φλεβάρης 1848», το τραγούδι που σήμανε και την αρχή της σχέσης ζωής του Θ. Μικρούτσικου με τον Αλκαίο. Τα λόγια του Θάνου «εδώ είναι ο κόσμος μου», αναφερόμενος στα μέλη και στους φίλους του ΚΚΕ, «γεμίζουν» το στάδιο και χάνονται στο χειροκρότημα… Στη συνέχεια η μοναδική «Δίκοπη ζωή» του Μάνου Ελευθερίου με το ολόθερμο χειροκρότημα να μη σταματά και να συμπληρώνεται με το σύνθημα «Ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές ποτέ τους δε λυγίσανε οι κομμουνιστές».

Σπάραγμα και αγαλλίαση, συγκίνηση και θυμός, τραγούδι και γροθιές… Αυτά είναι μερικά μόνο από τα συναισθήματα που μας γεννά η παρουσία της Μαρίας Παπαγεωργίου. «Γαμμαγραφία» από το εμβληματικό «Εμπάργκο», «Blues on the road» και φυσικά τους δικούς μας «Γερόντους», τους «Γερόντους» της Μακρονήσου σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. Ολοι τραγουδούν μαζί της… «που δεν σηκώνουν τ’ άδικο».

Ηταν μια συναυλία που από τις πρώτες νότες, από τα πρώτα τραγούδια έδωσε τη δυνατότητα «συνομιλίας» της σκηνής με το τεράστιο πλήθος… Η συγκίνηση, η μεγάλη αγάπη για τον Θάνο ήταν πανταχού «παρούσες» πυροδοτώντας αυτήν τη μοναδική ατμόσφαιρα.

***

Και ήρθε η ώρα του Μπρεχτ, του υποδειγματικότερου μαρξιστή καλλιτέχνη του 20ού αιώνα για τον Θάνο Μικρούτσικο. Του καλλιτέχνη που ο ίδιος είχε μελετήσει πολύ, είχε αφομοιώσει τα «διδάγματά» του. Στόχος τους η δημιουργία ενός κοινού που θα κατανοεί, θα μπαίνει μπροστά για την αλλαγή του κόσμου.

Στο βίντεο που γεμίζει το ΣΕΦ, ο Θάνος μεταφέρει τα λόγια του Μπρεχτ θυμίζοντάς μας ότι «η ειρήνη και ο πόλεμός τους μοιάζουν όπως ο άνεμος και η θύελλα… Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους». Και ο Κώστας Θωμαΐδης ερμηνεύει τον «Στρατηγό» υπενθυμίζοντας ότι ο άνθρωπος «έχει ένα ελάττωμα. Ξέρει να σκέφτεται». Ακολουθεί το «Αννα μην κλαις» και η σκοτεινιά του γηπέδου φωτίζεται από χιλιάδες φακούς αναμμένους. Ο Θύμιος Παπαδόπουλος, το alter ego του Θ. Μικρούτσικου, τον συνοδεύει με το σαξόφωνο και εξαιρετικά σολαρίσματα. Ο Κ. Θωμαΐδης, εμφανώς συγκινημένος, αναφέρει: «Ο Θάνος είναι εδώ μαζί μας… Μας διευθύνει».

Ο Μίλτος Πασχαλίδης κάλεσε το κοινό να φτιάξει την… πιο μεγάλη χορωδία και με τον Χρήστο Θηβαίο μάς «ταξίδεψαν» στις «Μικρές νοθείες».

Ο Γιάννης Κότσιρας ανεβαίνει στη σκηνή και με τις πρώτες νότες του «Ανεμολόγιου» λυγίζει. Ζητά συγγνώμη και συνεχίζει, με το δυνατό χειροκρότημα του κόσμου να τον εμψυχώνει. «Κάτω οι σημαίες στις λεωφόρους που παρελάσαμε» και στην οθόνη εμφανίζεται το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη», μετά τις ανατροπές, με την κόκκινη σημαία και τίτλο «Ελπίδα η πάλη των λαών»… Το χειροκρότημα δυνατό και παρατεταμένο διατρανώνοντας την αποφασιστικότητά μας για το σήμερα και το αύριο!

***

Με τον Θάνο στην οθόνη, από την ομιλία του στο Επιστημονικό Συνέδριο της ΚΕ του ΚΚΕ για τη λογοτεχνία, να μας μιλά για το βαθύτερο νόημα της ποίησης του Νίκου Καββαδία, που δεν είναι τίποτα άλλο από το «να χορέψουμε πάνω στο φτερό του καρχαρία», δηλαδή «να ξεπεράσουμε τις καταγεγραμμένες μας δυνατότητες, να κατακτήσουμε το αδύνατο», ξεκίνησε η αφιερωμένη «ενότητα» στον ποιητή των ναυτικών. Τραγούδια από τον «Σταυρό του Νότου» και τις «Γραμμές των Οριζόντων», έργα που είναι από τις αιχμές του δόρατος της τραγουδοποιίας του.

Ο Γιάννης Κότσιρας ερμηνεύει μοναδικά το ομώνυμο «Σταυρός του Νότου» και το «Ενα μαχαίρι». Η Ρίτα Αντωνοπούλου μάς «ταξιδεύει» στο bay of Bisky ερμηνεύοντας σπαρακτικά το «William George Allum» και ο Κώστας Θωμαΐδης μαγεύει στο «Kuro Siwo», όπως και η Νατάσσα Μποφίλιου που κάνει «δικό» της το «Καραντί». Ο Χρήστος Θηβαίος ξεσηκώνει με τον «Λύχνο του Αλλαδινού», για να ακολουθήσει ο Μίλτος Πασχαλίδης με το «F. G. Lorca» και το σχέδιο του Τάσσου με τους 200 της Καισαριανής να γεμίζει το γήπεδο. Ακολουθεί ο «Γουίλι» με τον εκρηκτικό συνδυασμό του Μ. Πασχαλίδη και του Χρ. Θηβαίου.

Το τέλος αυτής της ενότητας ανήκει δικαιωματικά στον Θάνο Μικρούτσικο. Η μορφή του γεμίζει το στάδιο, καθώς ερμηνεύει τους «7 Νάνους» από τη συναυλία που είχε δώσει στο Θέατρο Βράχων το 2018. Πρόκειται για το τραγούδι που, όπως έλεγε, τον έκανε να ίπταται και να ξαναγυρνά για το χειροκρότημα… Και το χειροκρότημα ήταν πράγματι πιο θερμό και δυνατό από κάθε άλλη φορά…

***

Το τρίτο μέρος της συναυλίας έγινε μια μεγάλη γιορτή, ένα απίθανο γλέντι, μια μέθεξη!

Τραγούδια από του «Αιώνα την παράγκα», τον «Αμλετ της Σελήνης», το «Η αγάπη είναι ζάλη», τραγούδια αγαπημένα, διαχρονικά, από δίσκους που έκαναν μεγάλη επιτυχία σε προηγούμενες δεκαετίες, αλλά συνεχίζουν να συγκινούν και να ξεσηκώνουν όλες τις γενιές, ακούγονταν ταυτόχρονα από πολλές πολλές χιλιάδες κόσμου, ενώ οι καλλιτέχνες εναλλάσσονταν στη σκηνή.

«Αυτό που ζούμε απόψε για τον Θάνο Μικρούτσικο, 25.000 άνθρωποι, είναι τεράστιο», είπε η Νατάσσα Μποφίλιου πριν ερμηνεύσει μοναδικά το «Ερωτικό».

Κι έπειτα πάλι τα τραγούδια από του «Αιώνα την παράγκα», με τον Γιάννη Κότσιρα και τον Μίλτο Πασχαλίδη, σημαίνουν την πορεία για το μεγάλο φινάλε μιας ανεπανάληπτης πραγματικά βραδιάς που κανείς δεν ήθελε να τελειώσει.

Ολοι οι καλλιτέχνες ανεβαίνουν στη σκηνή για τη «Ρόζα». «Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο» και την ίδια ώρα στις οθόνες προβάλλεται ο Θάνος να χορεύει ζεϊμπέκικο με το τραγούδι. Ο κόσμος, αλλά και οι ερμηνευτές χειροκροτούν, φωνάζουν «έλα, ρε Θάνο!».

Το χειροκρότημα είναι θερμό. Τόσο για τους ερμηνευτές, όσο και για τους εξαιρετικούς μουσικούς, συνεργάτες όλοι του Θάνου Μικρούτσικου, οι οποίοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για την πραγματοποίηση αυτής της συναυλίας. Επαιξαν οι Καλλίστρατος Δρακόπουλος (τύμπανα), Μίμης Ντούτσουλης (μπάσο), Κώστας Μιχαλός (ηλεκτρική κιθάρα), Γιάννης Παπαζαχαριάκης (ακουστική κιθάρα – φωνητικά), Τζίμης Σταρίδας (τρομπόνι), Δημήτρης Αγάθος (τρομπέτα), Θοδωρής Οικονόμου (πιάνο), Ανδρέας Αποστόλου (πλήκτρα), Βαγγέλης Μαχαίρας (μπουζούκι), Θύμιος Παπαδόπουλος (φλάουτο, κλαρινέτο, σαξόφωνο – ενορχηστρώσεις – καλλιτεχνική διεύθυνση).

***

Το κλείσιμο της βραδιάς ανήκει και πάλι στον Θάνο… Με τα λόγια του αγαπημένου του Χικμέτ μάς υπενθυμίζει ότι «το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος, το να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι». Ο ίδιος δίνει το έναυσμα για το κλείσιμο, όπως και σε κάθε του συναυλία… «Γιώργο πάμε το “δικό μας”, να το ακούω δυνατά» και η μελωδία του «Sultans of swing» των Dire Straits «αποχαιρετά» τις χιλιάδες του κόσμου…

    

Ενα μοναδικό αναμνηστικό…

Με ένα καλαίσθητο πρόγραμμα γινόταν η υποδοχή του κόσμου που ξεκίνησε να γεμίζει από νωρίς το ΣΕΦ. Ενα μοναδικό αναμνηστικό για μια συναυλία που ήδη χαρακτηρίστηκε ιστορική.

Μάλιστα, στο οπισθόφυλλο του προγράμματος αποτυπώνεται η πρωτότυπη χειρόγραφη παρτιτούρα του «Μικρόκοσμου», από το αρχείο του συνθέτη.

    

Εγκάρδιες συναντήσεις του Δ. Κουτσούμπα με συντελεστές της βραδιάς

Με τον Κ. Θωμαΐδη

Με τον Θ. Παπαδόπουλο

Με τους Γ. Κότσιρα και Μ. Πασχαλίδη

Με την Ν. Μποφίλιου

Με την Ρ. Αντωνοπούλου

    

Podcast της ΚΝΕ με ένα ντοκουμέντο του 2018

Το νέο επεισόδιο του Podcast της ΚΝΕ είναι ξεχωριστό, όχι γιατί αφορά τον «δικό μας» Θάνο Μικρούτσικο, τον μεγάλο μας συνθέτη και συνοδοιπόρο του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, αλλά γιατί αποτελεί ένα ντοκουμέντο που φωτίζει την πλευρά του ως μαρξιστή μουσικού διανοούμενου.

Στο Podcast παρουσιάζεται ένα ηχητικό ντοκουμέντο της ΚΝΕ το οποίο δημοσιεύεται για πρώτη φορά: Η συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Θάνος Μικρούτσικος στον «Οδηγητή», το όργανο του ΚΣ της ΚΝΕ, τον Σεπτέμβρη του 2018, με αφορμή το αφιέρωμα που προετοίμαζε ο ίδιος στον μεγάλο ποιητή Γιάννη Ρίτσο για το 44ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή», που σηματοδοτούσε μάλιστα τον εορτασμό των 100 χρόνων του ΚΚΕ και των 50 χρόνων της ΚΝΕ.

Ας αφήσουμε λοιπόν τον Θάνο Μικρούτσικο να μιλήσει και να μας μαγέψει μιλώντας ως μαρξιστής, μουσικός και επιστήμονας. Καλή ακρόαση!

Θα το βρείτε διαθέσιμο δωρεάν σε όλες τις πλατφόρμες που φιλοξενούν podcasts: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts, Pocket Casts, και στο kne.gr.

Πηγή : Ριζοσπάστης 4 – 2 – 2025